Reportaż polski

Reportaż polski zapisał się w literaturze złotymi zgłoskami. Zgłoski te ułożyły się w szereg nazwisk, z których z pewnością wymienić warto trzy: Melchior Wańkowicz, Ryszard Kapuściński oraz Wojciech Jagielski. Reprezentują oni historię polskiego reportażu jako gatunku literackiego i stanowią dla wielu twórców podwaliny tej sztuki i niezwykle inspirujące punkty odniesienia.

 

Wańkowicz to dla polskich reportażystów z pewnością niekwestionowany klasyk. Do tej pory czyta się go znakomicie, choć przecież na przykład od wydania „Na tropach Smętka” minęło już ponad 80 lat. Niemniej jednak wyprawa autora i jego córeczki przez mazurskie jeziora i lasy, które były wówczas częścią III Rzeszy zdumiewa barwną, poetycką narracją pełną subtelnego humoru. Natomiast „Bitwa o Monte Cassino” to monumentalny, trzytomowy reportaż opisujący losy polskich żołnierzy z armii generała Andersa, którzy wsławili się zdobywając tytułową twierdzę. Choć Wańkowicz pojechał do Włoch wbrew londyńskim władzom RP i nie miał statusu korespondenta wojennego, książka spotkała się z entuzjastycznym wręcz przyjęciem i ogromnym uznaniem krytyków.

 

Gdy mówimy „polski reportaż” tym, który pierwszy przychodzi do głowy jest Ryszard Kapuściński. To zarazem jeden z najbardziej znanych i cenionych pisarzy polskich na świecie. Jego „Cesarz” to pozycja wręcz obowiązkowa, chociaż sam autor określał tę książkę mianem fikcji literackiej, nie zaś typowego reportażu. Opisuje w niej Etiopię za czasów monarchii konstytucyjnej oraz upadek reżimu Haile Selassie. To jednocześnie zjadliwa satyra na wszelkiego typu dyktatury. „Heban” natomiast jest zbiorem relacji z rozlicznych podróży Kapuścińskiego po czarnym lądzie oraz o ludziach, których spotykał, z którymi rozmawiał, pod dachami których mieszkał…

 

„Modlitwa o deszcz” Wojciecha Jagielskiego jest jednym z najsłynniejszych polskich reportaży, a z pewnością najbardziej znanym u nas opisem ostatnich stu lat historii Afganistanu. Poznajemy tu ludzi praktycznie wszystkich klas i stronnictw rozlicznych konfliktów zbrojnych, które nieprzerwanie targały i po dziś dzień targają tym azjatyckim państwem. Zachwyca dziennikarski kunszt autora, jego rzetelność i skrupulatność w prowadzeniu obserwacji i ich relacjonowaniu. A przy tym melancholia i tragizm żyjących tam ludzi przemawiają do nas niezwykle wyraźnie z każdej strony tej wyjątkowej książki.

 

Takie są najbardziej chyba znane przykłady polskiego reportażu. Na tym jednak nie wyczerpuje się lista ani znamienitych nazwisk, ani znakomitych tytułów. Niniejsza kategoria jest tego dowodem. Znajdziecie tu książki dosłownie z życia wzięte, a przy tym pięknie napisane. To dziennikarstwo bliskie ludziom i bardziej lub mniej codziennym, ludzkim sprawom. Bo przecież niekwestionowaną prawdą jest, iż najdziwniejsze, a zarazem najbardziej przejmujące historie pisze samo życie. Czytajmy więc polskie reportaże i bądźmy z nich dumni!