Chłopki. Opowieść o naszych babkach

Sięgnęłam po "Chłopki" zupełnie nie spodziewając się, jaki ładunek emocjonalny na mnie spadnie podczas lektury. Przecież to wszystko, co opisuje Joanna Kuciel- Frydryszak działo się tak naprawdę niedawno! Przecież doświadczyły tego wszystkiego moje Babcie! Jak to możliwe?! Jak to możliwe, że życie tak bardzo się zmieniło (całe szczęście!)? Jak to możliwe, że nigdy nie słyszałam podobnych opowieści?

Wciągnęłam się od pierwszej strony, jednak chwilami nie dawałam rady. Przemoc fizyczna, zimny chów, brak relacji partnerskich, nie okazywanie miłości swoim dzieciom (może dlatego, że dzieci nie pojawiały się z miłości?). Zawieranie małżeństwa było w większości przypadków transakcją. Państwo młodzi rzadko się znali. Wyboru dokonywali rodzice, częściej ojciec lub swaci, czasem przyszły pan młody, ale już na pewno nie dziewczyna. Ona nie miała nic do powiedzenia! Najważniejszy był posag i tyle.

Garderoba kobiety z podkarpackiej wsi w latach międzywojennych była warta nieco ponad dwadzieścia złotych. Było to po jednej sztuce majtek, bluzka, spódnica, płaszcz, trzewiki, jedna para pończoch, kilka chustek na głowę. Ubrania zmieniano więc rzadko, nie dbano również o higienę. Wielopokoleniowe rodziny z kilkorgiem, a nawet i kilkanaściorgiem dzieci żyły w jednej izbie, często też sypiając w stajni czy oborze.

Już kilkuletnie dzieci pasały bydło na polach daleko od domu. Dochodziło tam do zatracania dzieciństwa- "bagna moralnego". Chodzenie do szkoły jest stratą czasu, ważniejsza jest praca na polu, zajmowanie się młodszym rodzeństwem lub służba u bogatych.

Kobiety w okresie międzywojennym pracowały ciężej i więcej niż mężczyźni, średnio po 18 godzin na dobę. Mężczyźni nigdy im nie pomagali. Cnotą chłopek była "skromność, pracowitość, oszczędność i pobożność".

Czytając "Opowieść o naszych babkach" poznajemy autentyczne historie, ponieważ Autorka opiera się na źródłach historycznych takich jak listy, zdjęcia, zwierzenia, kroniki. Mimo, że jest to literatura faktu, czyta się ją jak najlepszą powieść. Wyraziste postaci, historie, choć nieprawdopodobne, wydają się jednak bliskie i osadzone są w prawdziwych realiach. Każda z przedstawionych bohaterek mogłaby być naszą babcią lub prababcią. Ile rzeczywiście z życia tych kobiet przeżyła moja Babcia? Niestety o to już nigdy Jej samej nie zapytam...

Joanna Kuciel- Frydryszak opisuje niemal każdy aspekt życia na wsi w okresie międzywojennym. Wspomina o roli kobiet, o dzieciach, o szkole i edukacji, o analfabetyzmie, o zamążpójściu, o biedzie, o higienie, o warunkach życia, o wyjazdach do pracy za granicę, o zniewoleniu kobiet, o ich ciężkiej pracy i codziennych obowiązkach, o roli kościoła, o aborcjach i antykoncepcji, o pracy u "wielmożnych państwa", o kuchni, o przyzwyczajeniach, o podejściu do lekarzy i leczenia się... O trudzie, strachu i nadziei... Z obrazów tych wypływa obraz chłopki, jako cichej bohaterki.

Wiele razy podczas lektury, przychodziły mi myśli: "O, zupełnie jak moja Babcia". Wiele razy również uświadomiłam sobie, że i ja ma w sobie podobne cechy. Ile więc jest we mnie chłopki?

Choć lektura "Chłopek" jest przejmująca, to warto po nią sięgnąć. Mój Mąż na początku skomentował to słowami: "Znowu czytasz feministyczną książkę?!", ale kiedy czytałam na głos niektóre fragmenty, przekonał się, jak bardzo się pomylił. To po prostu kawał historii, bardzo nam bliskiej i niedawnej, którą każdy z nas nosi w swoim sercu, nawet jeśli zbyt wiele nie wiemy. Bo przecież traumy i doświadczenia naszych przodków, czy tego chcemy czy nie, wpływają na kolejne pokolenia, czyli na nas...

Postanowiłam zatem, że w tym roku, jako prezenty pod choinkę, do członków mojej Rodziny trafią "Chłopki".

Pod koniec roku 2023 udało mi się w końcu dostać w ręce, kultową niemalże, pozycję Marginesów  pt. „Chłopki. Opowieść o naszych babkach”.  Ciekawostka. Ostatni raz zapisywałam się w kolejce po książkę w czasach Harry’ego Pottera, czyli lekko licząc, jakieś dwadzieścia lat temu! O.O Popularność  „Chłopek” przeszła wszelkie wyobrażenia i to jest zjawisko, które mnie osobiście mocno intryguje, bo to nie jest tak, że Joanna Kuciel-Frydryszak odkrywa przed czytelnikiem jakieś niezbadane dotąd lądy.

Pierwszy wieszcz narodowy w swoim najbardziej znanym poemacie bardzo dobrze oddał obraz ówczesnego chłopstwa, na który praktycznie nikt nie zwraca uwagi. „Pan Tadeusz” mami wątkiem miłosnym Tadeusza i Zosi, uwypukla tak lubiane przez Polaków spory, obowiązkowo roztrząsa wątek niepodległościowy. Pomiędzy wierszami skrywa się zaś gigantyczna odraza szlachcica do chłopów, która przejawia się między innymi w dialogu Gerwazego:

„Alem słyszał, że chłopi  pochodzą od Chama,

Żydowie od Jafeta, my, szlachta, od Sema,

a więc panujem jako starsi nad obiema. ”

Owa odraza rozpanoszyła się na tyle skutecznie, że jeszcze do niedawna przyznawanie się do chłopskiego pochodzenia było passe. Takie sukcesywne podcinanie własnych korzeni kończy się kryzysem tożsamościowym, co aktualnie ma miejsce. „Chłopki” dają przestrzeń do pokoleniowych rozmów, które, chociaż częściowo, pozwalają zakotwiczyć się w przeszłości, bez której nasza tożsamość nie byłaby pełna.

Książka bez wątpienia warta jest uwagi, chociaż nie jest pozycją bez wad. W jakim stopniu reprezentatywne są wybrane rejony, o których mowa w opracowaniu? Dlaczego autorka skupia się tylko na  losie kobiet (wiem, tytuł obliguje), jednakże nie tylko chłopkom było źle. Na pewno jest tak, że wracając do losów babek, jesteśmy w stanie zrozumieć nie tyle ich żywot, ile nasz własny, bo jak wiadomo, traumy dziedziczymy, to one wpływają na to, kim teraz jesteśmy. Czytając o czasach ciemnoty, rozjaśniamy nieco własną teraźniejszość. Tu chyba należy szukać przyczyny sukcesu „Chłopek”.

IG @angelkubrick

Niezwykle przejmujący i otwierający oczy reportaż. Autorka zgromadziła mnóstwo faktów i anegdot o życiu kobiet na wsiach na przełomie XIX i XX wieku.

Jakie były kobiety tamtych czasów? Kim były? Czym się trudziły? Jak je traktowano?

To tematy, o których raczej nie myślimy na co dzień, a przeczytanie tej lektury naprawdę pomoże nam zrozumieć i docenić jaką siłę mamy w sobie, my kobiety.

W tamtych czasach, a szczególnie na wsiach kobieta była harowaczką… Od najmłodszych lat pasła i doiła krowy, pomagała w polu od świtu do nocy. Nie dla nich była szkoła. Kiedy osiągały odpowiedni wiek szukano kandydata, który wziąłby je do siebie. Tam zaczynały kolejny etap w życiu, a obowiązków im tylko przybywało. Teraz trzeba było jeszcze spełniać małżeński obowiązek, rodzić dzieci i je wykarmić, a przy tym cały czas harując w dodatku z dziećmi na plecach. Trzeba było znosić nieczęsto brutalne zachowanie męża, a przy tym siedzieć cicho, przytakiwać i nie wchodzić nikomu w drogę.

Mimo przekonania w jakim żyły, że mają być uległe Bogu i chłopu, kobiety znajdowały sposoby, by powoli poprawiać swoją pozycję społeczną. Zmiana ich statusu nie nastąpiła szybko, ale kobiety te swoją siłą, uporem, niezłomnością zapewniły nam współczesnym kobietom lepszy start i lepsze życie.

Rewelacyjna pozycja i warta uwagi każdej z nas.

"Chlopki" wciągnęły mnie jeszcze bardziej niż poprzedni utwór autorki, "Służące". Zobaczyć, jak wyglądało codzienne życie naszych babek i prababek, poznać wszystkie trudy życia kobiety na wsi, jednocześnie pomyśleć nad pozycją kobiet w społeczeństwie,  nad ich pokorą, pogodzeniem się z losem.. " Chłopki" dają czytelnikom taką możliwość. Pozwalają z jednej strony podziwiać heroizm i siłę bohatetek, z drugiej, współczuć im z całego serca.

Bardzo potrzebna, ale też wstrząsająca książka. Trudno uwierzyć, że jeszcze całkiem niedawno nasze babcie czy prababcie musiały mierzyć się z takimi koszmarami. To przejmujący obraz życia, w którym polskie kobiety nie miały prawa decydować niemal o niczym i zazwyczaj nie miały nawet wpływu na wybór swojego męża, któremu musiały się bezwzględnie podporządkować. Pozwala spojrzeć w inny sposób na niektóre konflikty międzypokoleniowe, nieaktualne przekonania czy traumy odziedziczone po przodkach. 

Autorka oddaje głos kobietom, mieszkankom wsi. Nasze babki nie pracowały. To znaczy, niechodziły do pracy. Jedynie sprzątały, prały, gotowały, wychowywały dzieci, których zazwyczaj była cała gromada. A przecież pracowały też w polu, doglądały domowej zwierzyny  doiły krowy... Nie odpoczywały. Nigdy. Wytchnieniem był jedynie kamienny sen po ciężkiej pracy. Te do bólu realistyczne opowieści poruszą każdego, pozwolą zro,umieć mentalność chłopek, poznać ich sekrety i marzenia. Wielki hołd dla autorki "Chłopek".

Ostatnimi czasy głośno zrobiło się o patriarchacie, ucisku kobiet itd. Powiedziałabym nawet, że są to tematy "modne". Nie zdziwiłam się, kiedy usłyszałam o książce Chłopki. Opowieść o naszych babkach i prababkach Joanny Kuciel-Frydryszak. Jest tu wszystko, czego potrzebuje dobra książka: opowieść o kobietach szukających niezależności, nostalgia, esej zmieszany z reportażem. Właściwie nie zawiodłam się po przeczytaniu, wszystko to dostałam, nie raz i nie dwa wzruszyłam się, a przede wszystkim dziękowałam w duchu, że żyję te 50, 100 lat później. Książka wzbudziła we mnie duże emocje – to na pewno na plus. Kolejna zaleta to fakt, iż trzeba dokumentować takie historie. Stąd jednak wynika minus – nieco mało źródeł i statystyk, ale może to cecha takiego "przegadanego" reportażu. Mimo wszystko serdecznie polecam, z pewnością jest to ciekawa lektura.

“Dla chłopów buty to symbol godności. Ale dla wielu naszych bohaterek to jeszcze inna sprawa. Dla nich buty oznaczają wolność”.

Reportaż jest swoistym hołdem i kopalnią wiedzy o życiu kobiet na wsi głównie w latach 20 i 30 XX wieku. Czuć ogromną pasję, zaangażowanie i pracę, jaką Autorka włożyła w powstanie tej książki. Podzielona na szesnaście rozdziałów, każdy przybliża koleje losu dziewcząt, które przyszły na świat w czasach bardzo im nieprzychylnym. Prosty, przyjemny, naturalny, szczegółowy język, powodował przyjemność z czytania, czyta się go jak wciągającą powieść obyczajową. Wyraźnie odczuwamy realia i klimat tamtych czasów. Los tych kobiet był nie do pozazdroszczenia, bez prawa głosu do czegokolwiek, bez możliwości edukacji, często z marzeniami i ambicjami, które nigdy nie zastały zrealizowane. Ich codzienność naznaczona ciężką pracą od świtu do zmierzchu, oddane dzieciom, bez wsparcia bliskich. Uparte, silne, wytrwałe. Wnikliwe spojrzenie na każdy aspekt życia kobiety ze wsi, poparty liczną bibliografią.

Namacalnie odczuwamy bezsilność i niemoc tych kobiet. Każda z nich miała trudne, ciężkie, bez jakichkolwiek perspektyw na coś lepszego, życie. Wszechobecna bieda, głód, choroby, brak higieny, upokorzenia, brak prawa do własnego zdania, wiejska społeczność wykorzystywana do granic możliwości. Gorzki, smutny, beznadziejny obraz.

Ważny, potrzebny, momentami wstrząsający reportaż, zrobił na mnie ogromne wrażenie, sprzeczne emocje wirowały. Zostanie we mnie na dłużej, zmusza do refleksji, spowodował, że łezka w oku się zakręciła. Tę książkę powinien przeczytać każdy. Bardzo polecam! Tatiasza i jej książki :)

,Chłopki. Opowieść o naszych babkach" to swoista kopalnia wiedzy o życiu kobiet na wsi około stu lat temu. Kobiet bez praw, bez szkół, ale z marzeniami i niejednokrotnie ambicjami. Silne ponad  miarę, utrwałe i uparte. Spracowane, przygniatane obowiązkami, znużone codziennością, zmęczone egzystencją w trudnych warunkach, bez wsparcia najbliższych. W książce podzielonej na szesnaście rozdziałów poznacie koleje losów wielu dziewcząt, którym przyszło żyć w świecie, który nie bym im przychylny.

Autorka poświęciła ogrom pracy, żeby przybliżyć czytelnikowi realia tamtych czasów, pełnych pracy od świtu do nocy, wypełnionych troskami, problemami i zmartwieniami. Taki reportaż zostaje w pamięci, skłania do refleksji, ale też powoduje, że gdzieś pod powieką kręci się łza. Nad czytelnikiem roztacza się aura bezsilności. Bo jakkolwiek by nie spojrzeć kobiety miały zdecydowanie gorzej dziwgając na swoich barkach dom, dzieci a i nie stroniły od pracy w polu. Trudne i ciężki było to życie. Bez większych perspektyw, bo po co babie szkoła, tyłków  głowie by się jej poprzewracało. Abstarchujac już od tego, że wielu rodzin nie było stać żeby posłać dzieci do szkoły, bo buty, zelówki, inne niezbędne przybory... często było to nierealne. Lektura oprócz głównego tematu kobiet na wsi ukazuje perspektywę na całą wiejską społeczność, traktowaną jak piąte koło w u wozu, wykorzystywaną do granic możliwości. Smutny był to obraz.

Warto przeczytać tę książkę, poznać historię, bo wiele naszych zachowań jest głęboko zakorzenionych właśnie w historii naszych rodzin, naszego pochodzenia.

Ps. moja mama do tej pory wspomina plindze, żelazne kluski czy prażoki. O i ile placki ziemniaczane polubiłam już jako dorosła osoba o tyle do postalych dwóch nie jestem przekonana do tej pory🤭 niemniej już wiem dlaczego w polskiej kuchni królują ziemniaki w tak różnych postaciach

Książka warta polecenia wszystkich kobietom i nie tylko. To poruszające dzieło o życiu kobiet dawniej, a jednocześnie przekaz dla przedstawicielek kolejnych pokoleń. To dzieło skłaniające do refleksji nad swoim pochodzeniem, dlatego ma ona według mnie szczególną wartość. Bardzo podobał mi się sposób przedstawienia losów głównych bohaterek oraz ogólnego przekazu. Atutem jest również styl językowy, który sprawia, że książkę tę czyta się naprawdę przyjemnie. Autorka przedstawiła również wiele interesujących faktów, które pozwalają inaczej spojrzeć na wiele spraw.

Książka uświadomiła mi, że funkcjonowanie kobiet i dziewcząt na prowincji było o wiele trudniejsze, niż mogłoby się wydawać. Myśląc o dawnych wsiach, zwykle mamy w głowie obraz sielskiego krajobrazu, a zapominamy, że życie ich mieszkańców było przepełnione ciężką pracą, głodem, cierpieniem i ciągłą walką o przetrwanie, a także panował na nich zupełny brak poszanowania dla kobiet i dzieci. Warto się z nią zapoznać, gdyż większość współczesnego polskiego społeczeństwa ma chłopskie pochodzenie, co nadal na nas wpływa.

Już od dawna po Polsce krąży dowcip o „szlachcie, która nie pracuje” i osobach chwalących wykwintnym pochodzeniem, ponieważ ich nazwisko charakteryzuje konkretna końcówka. Jednak ileż można czytać o księżniczkach? Czasem należy pochylić się nad prawdą, często trudną, ale wartą uwagi. Tak, jak zrobiła to Joanna Kuciel-Frydryszak, oddająca hołd polskim chłopkom.

Oto książka, która premierę miała bardzo niedawno, a już zbiera praktycznie same pozytywne opinie. I ja to doskonale rozumiem, bo mamy do czynienia prawdopodobnie z najlepszym tegorocznym reportażem. Sięgając po swój egzemplarz byłam gotowa na dużą dawkę wzruszeń — cóż, nie zawiodłam się. Autorka z empatią oraz szacunkiem przybliża czytelnikom losy kobiet prowadzących życie w czasach, gdy na barkach nosiły dosłownie cały ich świat. Zmęczone biedą, nieustannym strachem o zdrowie bliskich, a dopiero później o swoje. Mogły być prababkami większości z nas, a teraz my możemy na nie spojrzeć z perspektywy lat. Spojrzeć z czułością, próbą pojęcia ich ciężkiego położenia.

Rzadko kiedy miały powód do śmiechu, ale też były młodymi dziewczynami, poszukującymi swego mitycznego kwiatu paproci. Kuciel-Frydryszak włożyła w tę publikację dużo pracy, przedstawiając nam zmiany historyczne oraz społeczne, dotykające Polskę na przestrzeni różnych okresów. Myślę, że aktualnie, po lekturze, wielu z nas lepiej zrozumie pewne zachowania charakterystyczne dla starszych członków naszych rodzin, a mające swoje korzenie w pokoleniowych traumach. Marzymy o nowych modelach telefonu, tytułowe bohaterki marzyły o porządnej parze butów. I nie chodzi o to, żeby czuć się winnymi, bo żyjemy w bardziej komfortowej rzeczywistości. Po prostu „Chłopki” zmuszają do mnóstwa refleksji, klarowniejszego zerknięcia w tył, abyśmy mocniej szły naprzód. Wręcz parły, z siłą naszych przodkiń, a były niesamowicie silne.

Mimo trudnego tematu, książkę czyta się szybko, w czym pomaga świetny styl, w jakim ją napisano: rzeczowy, konkretny, pozbawiony zbędnego oceniania, choć pełen empatii. Jeśli szukacie reportażu godnego wszelkiej uwagi, oryginalnego, to właśnie go znaleźliście. Ogromnie mnie cieszy, iż miałam okazję po „Chłopki” sięgnąć, emocje towarzyszące lekturze zostaną ze mną na długo. Zamierzam zacząć jeszcze raz, od początku, z ołówkiem w ręku, aby podkreślić najistotniejsze fragmenty.

Tematyka okołofeministyczna nie znajduje się w czołówce moich czytelniczych zainteresowań, ale bynajmniej nie przeszkodziło mi to w lekturze "Chłopek". To najzwyczajniej w świecie kawał dobrego reportażu. Praca autorki, dbałość o przekazanie historii w sposób na poły merytoryczny i atrakcyjny, wreszcie szeroka perspektywa omawianych zjawisk i charakterów opisywanych postaci (wszak kobieta kobiecie nierówna) zasługują w mojej opinii na solidną czwórkę z plusem. Tytuł warty przeczytania - dla chwili osobistej refleksji oraz zbiorowego uhonorowania tych wszystkich, które walczyły o lepsze jutro - swoje, swoich rodzin i następnych pokoleń.

Wszyscy zachwycają się "Chłopkami", więc postanowiłam i ja zmierzyć się z tą lekturą i przekonać, czy zachwyty te są słuszne. Podchodziłam z dystansem do tej książki, bo wydawało mi się, że autorka założyła pewną tezę, pod którą dobierała argumenty. Jednak przyznaję, że reportaż ten sprawia wrażenie obiektywnego, nie pokazuje bowiem wyłącznie rzewnych historii uciemiężonych mieszkanek wsi, ale też mówi o kobietach, które z ogromną determinacją dążyły do poprawy losu nie tyle swojego, co swoich dzieci. Przeznaczeniem kobiety wiejskiej w dwudziestoleciu międzywojennym była bowiem ciężka praca, ponad siły, urodzenie i wychowanie gromady dzieci oraz dogadzanie mężowi. Ponadto zgodnie z religijnymi zasadami wszelkie trudy i przeciwności powinna przyjmować z wdzięcznością i dźwigać ten krzyż bez wymówek.

O czym marzyły kobiety w początku XX wieku? Jakie cele sobie stawiały i jak wyglądała ich codzienność? Reportaż Joanny Kuciel-Frydryszak to wstrząsający obraz międzywojennej wsi, który dla współczesnych powinien być lekturą obowiązkową. Tak szybko zapomnieliśmy o tym, co dla naszych babek było chlebem powszednim...

Jeśli powstałaby jakaś półka z lekturami, które uczą nas doceniać to, co mamy, z chęcią umieściłabym na niej "Chłopki".

Opowieść o naszych babkach. Mocna, wstrząsająca, opowiedziana ustami wiejskich kobiet, bez przesadnych emocji, lecz te emocje silnie wywołująca. Trudno przejść obojętnie, bez refleksji nad zamieszczonymi w powyższym reportażu wspomnieniami.

Nie wiem jak to wygląda u Was, ale w mojej rodzinie sporo mówiło się o tym, jak to było kiedyś... Choć wspomnienia nie zawsze były miłe, przyjemne, te historie były pouczające i nadawały spojrzeniu na współczesność innej perspektywy. Jako dziecko nie mogłam zrozumieć, dlaczego dziadek, posiadający w domu toaletę, z przyzwyczajenia nadal korzysta ze sławojki. Rodzinne wspominki powróciły, gdy robiłam z córką drzewo genealogiczne naszej rodziny. Udało nam się odtworzyć przodków do początków XX wieku. Zadanie to było wyjątkowym doświadczeniem i okazją do rozmowy o realiach życia w tamtych czasach, w rodzinach wielodzietnych. Nie bez powodu użyte w książce określenie "dzieci moje, twoje i nasze" wywołało mój uśmiech, bo w podobny sposób funkcjonowało to również w mojej rodzinie.

Aż trudno wyobrazić sobie ogrom trudności z jakimi musiały mierzyć się kobiety, żyjące 100 lat temu. Wiele z faktów opisanych w książce zupełnie mnie zaskoczyło. Znałam trudy codzienności, niewiarygodną siłę, jaką musiały odznaczać się kobiety w tamtych latach, by sprostać wyzwaniom, oczekiwaniom i obowiązkom, ale poraziło mnie ich znaczenie w warstwie społecznej, gdzie rola kobiety była mniej warta od zwierzęcia, od inwentarza. Straszne. Całkowite uprzedmiotowienie kobiet, ciemiężenie ich, wykorzystywanie, wręcz handlowanie nimi w ramach małżeństwa oraz pozbawianie ich jakichkolwiek szans na edukację.

Choć gdzieś zostało to wyparte ze świadomości, większość naszych przodków ma swoje korzenie na wsi. To nasza przeszłość, a często słabo ją znamy.

Bardzo doceniam autentyzm, jaki bije z "Chłopek" i choć była to lektura trudna, smutna i przytłaczająca, czuję się nią u obogacona.

Zdecydowanie jest to książka, którą warto poznać.

"Chłopki. Opowieść o naszych babkach" Joanna Kuciel - Frydryszak.

Nie podchodziłam do tej książki z entuzjazmem. Tym bardziej, że usłyszałam opinię, że nie warto czytać całości, bo kolejne przykłady podawane w książce są podobne do wcześniejszych. Ale skusiłam się wysłuchać audiobooka, w dodatku w wykonaniu Marii Peszek. I przepadłam.

"Chłopki. Opowieść o naszych babkach" Joanny Kuciel - Frydryszak, to historia, którą muszą przeczytać wszystkie Polki.

Spodobał mi się sposób przedstawienia historii naszych babek przez autorkę począwszy od ich narodzin, dzieciństwa, poprzez dojrzewanie, małżeństwo, rodzicielstwo, edukację, pracę... i tak dalej. Jest to opowieść o ich naprawdę ciężkim, wręcz niewolniczym życiu. Dziwimy się losom niewolników na plantacjach amerykańskich, kobietom w muzułmańskich rodzinach, współczujeny im, a nie dostrzegamy tego, co się działo na terenie Polski. Nasze przodkinie były gorzej traktowane i niżej cenione, niż zwierzęta gospodarcze, a zwłaszcza konie i krowy. Musiały harować od rana do wieczora. Nadal pozostały w niektórych rodzinach obyczaje, że mężczyzna po pracy odpoczywa, a kobieta pracuje, zajmuje się dziećmi i domem. Dziwi to kogoś? Mnie już nie, to są nawyki naszych przodków. Dopiero teraz zaczyna się powoli zmieniać sytuacja.

I mimo takiego traktowania nasze babki potrafiły walczyć o swoje prawa. Ale to ciężkie życie odcisnęło poważne piętno na ich zachowaniach, sposobie wyrażania emocji i uczuć.

Obecnie cieszymy się powrotem do tradycji kosztując kuchni chłopskiej, a okazuje się, że to była kuchnia często najgorszej biedy i poniżenia. A to tylko wycinek informacji i wiedzy o naszych przodkiniach, które zdobywamy czytając "Chłopki. Opowieść o naszych babkach" Joanna Kuciel - Frydryszak.

Lektura obowiązkowa dla wszystkich Polaków.

Niesamowita lektura. Widać, że autorka włożyła ogromną pracę w przygotowanie materiału. Dotarła do wielu informacji i korzystała z licznych trudno dostępnych źródeł. Książka porusza ważne tematy i przedstawia historie, które zostają przez czytelnika zapamiętane na długo. Przypomina, jak kiedyś wyglądało życie kobiet, naszych babek... Polecam.

Zachętą do przeczytania tej książki były opinie innych osób i choć nie zawsze są one zgodne z moimi odczuciami, to w tym wypadku się sprawdziły. Książka jak dla mnie jest wyjątkowa, a klimat i sposób, w jaki została napisana, wywołuje we mnie mnóstwo emocji. Doskonała w każdym calu, a szczególnie dlatego, że kocham wieś. 

To książka, która dała mi bardzo wiele do myślenia. Kazała przypomnieć sobie o dawnych pokoleniach, o ludziach, którzy zostali zapomnieni. O naszych babkach, które przechodziły na ziemi piekło, ale potrafiły znaleźć w sobie niesamowitą siłę i wolę walki.

To piękna lektura, po którą powinien sięgnąć każdy.

Musiałam napisać opinię po przeczytaniu tej książki, bo uważam, że jest jedną z lepszych, jakie miałam okazję czytać. Może nie każdemu będzie odpowiadać ten klimat, ale ja uwielbiam wieś i takie klimaty i czuję się w nich jak ryba w wodzie. Nawet jak o tym piszę, to przechodzą mnie dreszcze i pojawiają się wypieki na twarzy. 

Świetna książka, warto przeczytać i dowiedzieć się jakie życie toczyły nasze babcie. Ja dowiedziałam się wielu rzeczy, które pomagają mi teraz, jeszcze bardziej docenić teraźniejszość.

Naprawdę ciężko czytało mi się tą książkę. Bardzo smutny i przygnębiający był los zwykłych, prostych kobiet mieszkających na wsiach. Polecam każdemu, kto chce poznać realia życia wiejskich kobiet. Po jej przeczytaniu bardziej doceniam swoje obecne życie i cieszę się, że nie urodziłam się w tamtych czasach.

Przeczytałam tą książkę jednym tchem i jako kobieta mam względem niej pewne przemyślenia. Uważam, że żyjemy w naprawdę dobrych dla nas czasach. To, z jakimi trudnościami spotykały się kobiety na wsi kiedyś, jest czymś abstrakcyjnym. Bardzo polecam każdemu przeczytać i zatrzymać się na chwilę refleksji.

Książka jest warta przeczytania. Przeczytałem ją z czystej ciekawości i pomimo tego, że jestem meżczyzną, poczułem żal i współczucie do bohaterek opowieści. Jednocześnie jestem pełen podziwu dla kobiet. Zawsze pełne siły, oddaniu rodzinie i obowiązkom, choć przytłoczone ze wszystkim dawały sobie radę. Polecam.

Książka niezwykle wciągająca. Na pewno nie do przeczytania ciągiem, nie w kilka dni. Lektura zajęła mi znacznie dłużej, ale nie o czas tutaj chodzi. Naprawdę doceniam to, ile pracy autorka musiała włożyć w zebranie wszystkich informacji i opisanie ich w tak zgrabnej formie. To piękny hołd dla... naszych prababek i ich ciężkiego życia. Wzruszające.

Nie ukrywam, najpierw sceptycznie podeszłam do tej książki. Myślałam, że to kolejna tania historia z wymyślonymi sytuacjami. Jednak myliłam się. To bardzo wartościowa i poruszająca historia, która wzbudziła we mnie wiele emocji, zarówno dobrych, jak i złych. Można wczuć się w sytuację tych kobiet i docenić swoje obecne życie. 

"Chłopki" to książka, której pojawienia się bardzo wyczekiwałam. Pokazuje historię, ale historię pisaną przez zwykłe, zapomniane kobiety. One też były bohaterkami swoich czasów, lecz to nie o nich myślimy, ucząc się historii w szkole. Ich siła, poświęcenie i upór nie mogą zostać zapomniane. Zdecydowanie polecam wszystkim tę lekturę - powinna być obowiązkową pozycją na półce.

Jest to jedna z książek, która pozostaje w pamięci i zmusza do refleksji nad swoim życiem. Tak było w moim przypadku. Ukazuje historię kobiet mieszkających na wsi, które prowadziły ciężkie życie pełne obowiązków, pracy i braku docenienia. Przykre, a zarazem bardzo ciekawe. Uważam, że warto przeczytać. Mężczyznom też polecam.

Lektura momentami naprawdę wzruszająca. Bardzo dużo tutaj szczegółów, wszystko jest personalnymi historiami prawdziwych kobiet. Kobiet, które nie miały życia jak z bajki. Uważam, że dzięki takiej lekturze inaczej spojrzałam na własne korzenie. Czytając o biednych, lecz wytrwałych bohaterkach, myślałam o własnej rodzinie. Dziękuję autorce za to dzieło

Poleciła mi tą książkę przyjaciółka i powiedziała, że po jej przeczytaniu zacznę bardziej doceniać swoje życie. Zdziwiło mnie to, ale po przeczytaniu zrozumiałam, o co jej chodziło. Poruszająca historia, wywołująca różne emocje, przede wszystkim żalu i złości. Biedny był los kobiet na wsi, teraz to rozumiem.

Świetna książka, dzięki której zupełnie inaczej patrzy się na dawne życie kobiet, w tym naszych babek i prababek. To przede wszystkim obraz polskiej wsi, gdzie w skutek zacofania i wielu innych problemów kobiety musiały radzić sobie z niezwykle trudnymi warunkami. Dzięki temu dokumentowi zupełnie inaczej patrzy się na postać własnej babci. Na plus również fakt, że autorka potrafi w przystępny sposób wyjaśnić ówczesne realia współczesnemu czytelnikowi. W książce znajduje się również wiele fotografii.

Ta książka to piękna podróż w czasie i przestrzeni, która ukazuje życie naszych babek w pełnej krasie. Joanna Kuciel-Frydryszak z pasją odkrywa ich historie, tradycje i codzienne zmagania. To lektura, która przywraca do pamięci wartość prostych gestów i mądrość przekazywaną przez pokolenia. Czytając, przypomniałem sobie, jak ważne są nasze korzenie. Polecam każdemu, kto szuka inspiracji w historii swojej rodziny i chce poznać piękno przeszłości.

To obowiązkowa pozycja dla każdego, kto choć trochę interesuje się swoją historią. To opowieść o ciężkiej pracy naszych babć i prababć, warunkach panujących na wsi na przełomie XIX i XX wieku, obowiązku wobec męża i Boga. Warto przeczytać, by poznać siłę charakteru kobiet w gruncie rzeczy zapomnianych.

Poruszająca opowieść o poprzednich pokoleniach polskich kobiet, które musiały mierzyć się z trudnościami, jakie trudno nam dziś nawet sobie wyobrazić. Autorka zbiera liczne relacje pamiętnikarskie z przeszłości, dzięki czemu przedstawiana opowieść nabiera wyrazistości. Uważam, że to wspaniała pozycja - i jednocześnie świetna odtrutka na płaską, nudną historię, jakiej uczy się w szkołach. 

Niesamowity reportaż autorstwa Joanny Kuciel - Frydryszak. Pisarka ukazała w nim ponadprzeciętną siłę oraz niezłomność kobiet polskiej wsi. To właśnie dzięki niej możemy poznać codzienne życie oraz wyzwania, z jakimi musiały się zmagać nasze babki. Książka jest napisana ciekawym i porywającym językiem, który dotrze do każdego czytelnika. Szczerze polecam. 

Poruszająca podróż przez historię i życie kobiet, które stanowiły fundament naszych rodzin. Autorka przedstawia ich historie w sposób, który wywołuje głębokie emocje i skłania do refleksji nad własnym dziedzictwem. Kuciel-Frydryszak wyczarowuje barwne obrazy życia codziennego, ukazując siłę i determinację kobiet w obliczu trudności. Książka ta to hołd dla wszystkich babek, które przekazały nam swoją mądrość i miłość. Polecam wszystkim poszukującym inspirujących opowieści o kobiecości i sile dziedzictwa.

Ta książka głęboko mną wstrząsnęła i pokazała zupełnie inną rzeczywistość. Czasami trudno wcielić się w ciało innego człowieka, a dzięki tej książce mogłem poczuć, jak swoje życie mogła przeżyć moja babcia lub prababcia. Uzmysłowiło mi to, jak wielką siłę posiadają kobiety i w jak wielu sytuacjach nie są doceniane mimo, że robią wszystko, aby zadowolić swoje rodziny i zapewnić własnym dzieciom wszystko co najlepsze. Najwyższa pora, aby się to zmieniło, dlatego mam nadzieję, że ta książka otworzy oczy wielu mężczyznom i zmieni ich podejście do kobiet. 

Fantastyczny reportaż, z wartościowym przekazem, który zdecydowanie warto przeczytać. "Chłopki" Joanny Kuciel-Frydryszak to pozycja, która w niezwykle rzetelny sposób opisuje rzeczywistość i wieloaspektowość życia na wsi w czasach naszych babek i prababek, o której niewielu z nas zdawało sobie sprawę. Wstrząsająca historia o tym, jak traktowano wtedy kobiety. To interesująca, sentymentalna podróż w przeszłość. Książka zdecydowanie daje wiele do myślenia. Moim zdaniem każdy, bez względu na płeć, powinien po nią sięgnąć.

Są książki tak dobre, że czyta się je jednym tchem, ale są i książki wspaniałe, niesamowite a jednocześnie trudne, które trzeba na chwilę odłożyć, przemyśleć treść, zadać sobie mnóstwo pytań, często takich bez odpowiedzi. Do tych książek na pewno należy najnowsza książka Joanny Kuciel-Frydryszak, autorka wielu powieści, w tym nagradzanych „Służących od wszystkiego” których nie miałam okazji czytać, teraz uważam to za wielki błąd z mojej strony, tym razem postanowiła przybliżyć czytelnikom polską wieś, a dokładniej kobiety na polskiej wsi, tak zwane chłopki.

Wieś lekko ponad 100 lat temu, z opowieści mamy, babć wiem, że to nie były łatwe czas, liczne rodziny, dużo pracy, inwentarz, pole bez sprzętów, które dzisiaj ułatwiają pracę. Do szkoły po kilka kilometrów, w obojętnie jaka pogodę, ot wiejskie życie. Ta książka pokazała mi, że było to życie tragiczne, szczególnie dla kobiet, wstawały wczesnym świtem, karmiły zwierzęta, szykowały posiłek dla rodziny, sprzątały, często też pracowały w polu, były do wszystkiego, a jeszcze musiały usługiwać swoim mężom. Dzieci w takich rodzinach często kończyły tylko kilka klas, chodząc do szkoły boso, w wieku 12 lat wysyłane do pracy u panów wykorzystujących te dzieciaki ile się dało. Nie jedna nastolatka była wykorzystywana seksualnie, a gdy zachodziła w ciążę pan ją wyrzucał, a ona była we wsi wręcz wyklęta bo to przecież jej wina, że ma bachora.

Zacofanie na wsiach było ogromne, ludzie bali się lekarza, za to chętnie korzystali ze znachorów. Higienę znali tylko latem, dzięki kapaniu się w rzece.

Domy to często była jedna izba, gdzie każdy spał ze sobą, a toaletę załatwiało się za budynkiem. Wiejskie kobiety uważały majtki za jakiś wymysł i jak już je nosiły, mając w domu tylko jedną parę to było to zimą. Autorka nie opisuje czasów średniowiecznych a czasy naszych prababć, a czasem nawet babć

Traktowanie kobiety w tamtych czasach to dla mnie coś co zaczyna mi przypominać czas współczesne, czytając takie książki boję się, że do tego wracamy, totalne uprzedmiotowienie do którego zachęca między innymi kościół, rodzenie dzieci na potęgę, sprowadzanie na kobiety śmierci, widocznie siła wyższa tak chciała. Edukacja dotycząca seksualności praktycznie nie istniała, dziewczynka dostająca miesiączki nie wiedziała co się z nią dzieje, myślała, że umiera. W tamtych czasach kobiety które zaznały życia w mieście zaczynały się buntować przeciwko takiemu traktowaniu, ale były to pojedyncze jednostki, na wsiach miały bardzo mało do powiedzenia, ale gdyby i ich nie było, nam współczesnym kobietom było by jeszcze dalej do równouprawnienia.

Pani Joanno jako kobieta jestem wdzięczna ze tę książkę, dowiedziałam się o kobietach w czasach nie tak bardzo odległych, mających bardzo trudne życie, wstrząsające historie i niestety prawdziwe. Bieda, głód, upokorzenie, brak prawa do własnego zdania, straszne. Lektura obowiązkowa i całym sercem zachęcam do jej przeczytania. Dla mnie to jedna z bardziej emocjonalnych książek❤️❤️❤️

Mój świętej pamięci dziadek doskonale pamiętał lata międzywojenne. Jak było trudno. Niestety nie zdążyłam wypytać go wiele rzeczy bo odszedł wcześnie. Moja babcia była sporo młodsza od dziadka i już niewiele pamiętała z tego okresu. Jeśli też nie macie kogo zapytać jak się wówczas żyło to ta właśnie książka świetnie wam to wyjaśni.

Książka, która dzisiaj chcę wam przedstawić to opowieść o kobietach silnych, które robiły rzeczy, za które większość kobiet w dzisiejszych czasach w ogóle by się nie wzięła. Nawet gdyby warunki życia się pogorszyły. Skąd nasze babki i prababki brały tę siłę? Skąd miały tyle samozaparcia i determinacji? Robiły wszystko by zaspokoić potrzeby swoich rodzin. Komu się udało wyjechać do miasta lub za granicę to żył inaczej. Część ludzi po wojnie została na wsiach by usługiwać u bogatych.

Kobiety spały po kilka lub kilkanaście osób w małych chatach. Pracowały od rana do wieczora. Modliły się. Nie umiały dobrze czytać czy pisać bo wówczas uważano, że kobietom takie umiejętności potrzebne nie są. Kobieta musiała być posłuszna mężczyznom. Takie były wówczas realia. Kobiety były często bite, poniżane, gwałcone. Trwały jednak w tym okrucieństwie z zaciśniętymi zębami by przetrwać.

W tej książce takich szczegółów jest masa. Ja momentami aż nie dowierzałam, jak trudno miały wiejskie kobiety w tamtych czasach. Mija zaledwie 100 lat od tamtej pory a tak wiele się zmieniło. Owszem, jest wciąż wiele gospodarstw gdzie kobieta nadal jest okropnie traktowana przez męska część domowników. Jednak to są pojedyncze przypadki. Cieszę się ogromnie, że dzisiaj jest zupełnie inaczej, że kobiety mają większe prawa (choć niektórym w naszym kraju się to nie podoba), i że nasze babcie i prababcie wytrzymały tę trudne czasy nie na marne. Zrobiły to po to, byśmy my miały teraz lepiej. Wierzę w to.

Polecam tę książkę!