Cukier na duszy

Kiedy zanurzam się w "Cukier na duszy", czuję się tak, jakbym otwierała magiczną literacką szkatułkę, z której wysypują się historie i ludzkie życiorysy. Pozornie zupełnie odrębne, różnorodne, zagmatwane. Niczym człowieczy los. Jak na fotograficzną kliszę- patrzę na poszczególne kadry samotności, tęsknoty, goryczy, żalu... Na wszystko to, o czym się nie zapomina, a pamiętać się nie chce. I na to, co chciałoby się wyrzucić z pamięci jako "jednorazowe, zużyte i nieprzydatne", a jednak rzeczywistość "ubija je w pianę" i częstuje jako "smutny deser" tych wiecznie obecnych, ale już umarłych.

.

Jest więc Dżony- jak zawsze lekko skrzywiony w prawą stronę, z "otwartą gębą" i kropelką śliny spływającą po brodzie. Dzisiaj spoglądamy na niego nie jak na stały element Słodkiego Rogu, ale jak na tajemnicę. Był Dżony, śliniąc palec i niedbale przerzucając kartki swojego dziennika.

A teraz go nie ma...

.

Jest też rzeczywistość lat 90- tych. Jest Kat, jest Type o Negative. Wspomnienia pukają do drzwi naszej pamięci, szepcząc wymownie "Tutaj jestem". Bo za chwilę "stanie się to, co się jeszcze nie stało". Nie spektakularnie- na "sto kilo kryształów" i "tonę cukru" na ludzkich duszach. Raczej swojsko i kameralnie. Spojrzymy na to metaforycznie, a za chwilę całkiem dosadnie. Zawsze jednak wyraźnie- bo wszystko jest po coś i wiedzie nas nieuchronnie do wydarzeń wrześniowego dnia 1997 roku ...

.

"Cukier na duszy" nie pachnie słodyczą. On wydziela woń "sfermentowanego smutku", niechcianej kobiety, źle rozumianej bliskości, wina o smaku siarki, codziennego kaca. Pachnie kluczeniem, meandrowaniem, życiowymi porażkami oraz przeciskaniem się pomiędzy kolejnymi butelkami wódki z niemym krzykiem na ustach: "Ja JESTEM w środku. W tej brzydkiej skorupie".

.

Melancholia wciska się w zakamarki umysłu, drażni duszę, kłuje w serce. Przynosi uczucie zachwytu, ale też lekkiego dyskomfortu oraz literackiej zazdrości. Bo jak tak połączyć wrażliwość i subtelność, doprawić to porcją dosadności, by zawsze trafiać w sedno? Jak podbić przekleństwem w męskim stylu, by pozostawić czytelnika w stanie stuporu, onieśmielenia, a nawet wzruszenia? Odpowiedź znajdziecie w tej powieści. Polecam. Bardzo.

"Nie ma pokuty i nie ma kary. Bo nie ma takiej miary, żeby dokładnie zmierzyć, jak bardzo trzeba ukarać człowieka, żeby się kiedyś odkupił”.

„Cukier na duszy” skłania do zanurzenia się w rozmyślaniach. I wydaje mi się, że każdy czytelnik znajdzie w tej powieści coś innego dla siebie, odkryje własną przestrzeń i odcień smutku. Gorycz, którą poczuje w ustach przekładając kolejną kartkę. Samotność oblepiającą bohaterów i odbierającą im kolory, zostawiając tylko szarość i czerń. Skrzywione, dziurawe życiorysy… Zamknięte w bólu.

Odkryjemy, że i z najcięższych prób można wyjść zwycięsko, otrzymać pomoc i zostać dozgonnym dłużnikiem. Albo spotkać się z małym, nikczemnym człowiekiem, zaślepionym tym, co chce mieć i robiącym wszystko tylko dla siebie, raniącym i niszczącym życie ludzi dookoła.

Jak działa świadomość odpowiedzialności, ciężar winy..? Zmarnowane szanse, złe decyzje, martwe marzenia i osierocone nadzieje… Jak nadać sens swojemu działaniu, zmierzyć się z tym, co zrobiliśmy?

Dżony… Nikt nie wie, co kryje się w jego głowie. Chłopak nie mówi, ślina cieknie mu z kącika ust. Stoi na rogu ulic, jak rzecz, element krajobrazu. Nikogo nie obchodzi, po prostu jest. Zawsze dźwiga swój dziennik pod pachą, skrzywiony przez jego ciężar. Smutne życie, które skończyło się w jeziorze. Nikt się nigdy nie dowie, jakie było ostatnie wypowiedziane przez niego słowo.

Spotkanie z prawdą to szczególny moment. Co wyzwoli? Otworzy oczy, czy zaślepi?

Zdecydowanie polecam! Jeśli początkowo będzie się Wam wydawało, że to luźny zbiór praktycznie oddzielnych historii, nie przejmujcie się i bądźcie spokojni, wszystko połączy się i zrozumiecie ten zabieg, gdy skończycie lekturę tej powieści. A napisana jest pięknie, pełna wspaniale wykreowanych bohaterów i klimatem dorastania w fascynujących, ale i trudnych latach dziewięćdziesiątych.

„Musisz mieć kogoś takiego, komu się nie udało, kto upadł, leży i już nie wstanie. Jak symbol, taką przestrogę, że wszystko może się jeszcze w życiu zdarzyć. Że nic nie jest dane na zawsze, zatem uważaj”.

1997 r. Zwyczajny dzień jakoś w połowie września przed południem. Małe miasteczko. I jego „honorowy”obywatel, legenda, miejscowy outsider – Dżony, chłopiec z „zepsutą głową”, skrzywiony i skrzywdzony przez los, przeźroczysty element obrazu czyniący go kompletnym, „odmierzający świat po swojemu”, wiecznie z tajnym dziennikiem pod pachą – zostaje wyrzucony na brzeg jeziora, martwy..

Jego dziennik zawierający przez lata spisywaną historię trafia w ręce policji..

Opowieść Dżonego wstrząsa, boli i prosi o wysłuchanie..

Lata dziewięćdziesiąte i „upadłe miasto” zmagające się z trudami transformacji. A w tym wszystkim młodzi i gniewni.. i ich „tradycje, święte zwyczaje utkane z nudy lokalnego świata”. W tle muzyka i narkotyki – używki pozwalające na przetrwanie w tej „poczekalni”, w oczekiwaniu na lepsze, prawdziwe, inne.. Zlepek historii zgubionych, nigdy nie odnalezionych – spiętych klamrą czasu. Kilka pytań. Również tych bez odpowiedzi. Myśli i słowa. Czyny i zaniechania.. Zbrodnia i kara.. a może jej brak.

„Cukier na duszy” pachnie smutkiem, wiatrem i tęsknotą. Smakuje goryczą. Budzi wspomnienia. Dręczy niemocą. Porusza serce. Częstuje nostalgią. Szarpie dylematy. Szmugluje nadzieję..

Wielowymiarowa. Uniwersalna. Emocjonalna. Trudna. Piękna literatura piękna.

Polecam🖤.