Coraz mniej światła

Kilka miesięcy temu postanowiłam zapoznać się lepiej z literaturą piękną. Mój wybór padł na "Coraz mniej światła". W Internecie widziałam mnóstwo pozytywnych recenzji, więc uznałam, że warto przeczytać tę książkę. Nie żałuję swojego wyboru i zupełnie nie dziwię się, dlaczego zebrała tyle pochlebnych opinii. Jest to naprawdę wspaniała i wciągająca lektura. Bohaterowie są wyraziści i żywi. Opowieść dzieje się w czasach postsowieckiej Gruzji, co jest bardzo istotne dla fabuły. Książka wiele razy mnie wzruszyła, zszokowała i na pewno pozostanie w mojej pamięci na zawsze.

Nino, Nino, tyś mą heroiną! Odcięłaś mnie od świata na całe dwa dni. Praktycznie nie wychodziłam z łóżka. Wlałaś w moje żyły potężną dawkę emocji, wyrzeźbiłaś herstorię, której nie sposób zapomnieć. To był mój pierwszy raz z tobą, a ty wiesz, że będę chciała więcej...

Nino Haratischwili serwuje czytelnikom wspaniałą powieść opartą na genialnym pomyśle. Wystawa fotografii. Dla brukselskiej elity z roku 2019 kadry z sowieckiej Gruzji dotkniętej bratobójczą wojną wydają się tak odległe, tak egzotyczne, i tak zachwycające w całej swej brutalności, że aż ogarnia człowieka zdziwienie, że nawet teraz widzą tylko to, co chcą widzieć, bez głębszej refleksji. Ta wojna nie poruszyła posadami świata, podobnie jak obecnie trwająca. Ta wojna wdarła się w życie zwykłych obywateli gwałtownie, siejąc potężne spustoszenie i niszcząc wszystko, co ludzie budowali latami. Każda fotografia jest ścieżką do wspomnień, którą prowadzi nas główna bohaterka. Cofamy się wraz z nią aż do roku 1987, do sowieckiego Tbilisi z gruzińskim duchem, którego pieczołowicie chronią autochtoni. Wystawa jest też pierwszą okazją, kiedy grupa przyjaciółek spotyka się po latach, oddając siebie w objęcia przeszłości, czasem czułe, czasem bolesne, ale zawsze do bólu prawdziwe. W całej bezsensowności wojny jest też czas na zwyczajne emocje, które nie znikają tylko dlatego, że w dali słychać huk broni. Kiedy zaś wojna się kończy, kiedy gdzieś tam na górze ktoś składa podpis pokoju, ona wciąż trwa, ukryta w głowach tych wszystkich, którzy przeżyli.

Nino Haratischwili buduje tak autentyczne postacie, że po skończonej lekturze, ciężko wejść w inne historie. Jeśli jeszcze jest ktoś, kto nie zna twórczości tej autorki, to ja z całego swojego SERDUCHA gorąco polecam. Niech Wam nie umknie tak mądra, pouczająca i emocjonująca herstoria.

„Coraz mniej światła” czytałam przez prawie miesiąc, po ciężkim początku zrobiłam niewielką przerwę, by następnie stopniowo przekonywać się do pióra Nino Haratischwili, a kiedy już udało mi się zagłębić w tej pełnej opisów i kwiecistego języka prozie, wciągnęłam się bez reszty. Druga połowa książki znów spowolniła, delikatnie się rozwlekając, jednak moja determinacja nie pozwoliła na kolejny przestój - przysiadłam i zmotywowałam się do ukończenia (w końcu!) tej powieści.

Keto, Ira i Nene spotykają się po latach na wystawie fotograficznej, nieżyjącej już przyjaciółki Diny. Zdjęcia tworzone przed laty często przedstawiają ich czwórkę, budząc nieobojętne fale wspomnień i emocji. Za każdą z fotografii kryją się odrębne historie, do których w pamięci powraca Keto, zaś wszystkie one zebrane w całość składają się na ogromną opowieść życiową czterech młodych dziewczyn dorastających w szczególnie ważnym dla Gruzji czasie.

„Coraz mniej światła” to powieść o wielkiej przyjaźni, wszelkich bolączkach dorastania i przede wszystkim życiu na tel przemian społecznych i politycznych w państwie. Miejsce i czas nie są tutaj obojętne - z pióra autorki wybrzmiewa ogromna nostalgia i miłość do kraju, zaś Gruzja walczącą o niepodległość jest drugoplanową bohaterką tej powieści.

Nie jest to książka, którą można pochłonąć w kilka wieczorów, owszem jest to możliwe, ale czy będzie przyjemne? To lektura, która wręcz prosi się o powolne zaczytywanie, kawałek po kawałeczku. To powieść, która oczywiście, mogłaby być o wiele krótsza, bo pełno w niej od rozbudowanych opisów, jednak to właśnie opisy te stanowią jej największy atut.

To chyba jedna z tych historii, które dojrzewają dopiero po przeczytaniu. Początkowo byłam nastawiona dość sceptycznie, jednak gdy już zaskoczyło - myślę o niej coraz milej. Gdyby tak tylko ta akcja została równomierniej rozłożona, pewnie moje wrażenia były by lepsze. Ale są bardzo dobre i muszę przyznać, że sama jestem zaskoczona.

[...] wyciągnęłam z życia nieusuwalną lekcję: że życiu czasami jest całkowicie wszystko jedno, na kogo lub na co się decydujemy, że składanie sobie obietnic jest śmieszne, ponieważ jedyne, czego możemy być pewni, to całkowity brak zielonego pojęcia o tym, co nas czeka”

„Coraz mniej światła” to historia przyjaźni czterech kobiet ukazana na tle burzliwych przemian politycznych w Gruzji w latach 80. i 90. W pierwszoosobowej narracji zamknęła Autorka historię zbudowaną ze wspomnień przeplatanych współczesnymi zdarzeniami.

Choć każda z przyjaciółek obrała inną życiową drogą, po blisko dwudziestu latach spotykają się w Brukseli, na wystawie fotografii wykonanych przez jedną z nich. Zatrzymane w kadrze ich młodzieńcze twarze, twarze przyjaciół i bliskich przenoszą je ponownie na ulice Tbilisi i do rodzinnych domów. Wracają wspomnienia z lat dzieciństwa i młodości. Stają przed oczami zdarzenia, które sprawiły, że musiały przedwcześnie dojrzeć, które ustanowiły ich los.

Nino Haratischwili snuje swą opowieść niespiesznie, kreśląc szczegółowy i bardzo realny obraz codzienności w zdestabilizowanej tbiliskiej rzeczywistości. Fenomenalnie portretuje swoje bohaterki. Ukazuje różnice w ich usposobieniu, sytuacji rodzinnej, podejściu do życia i planach na przyszłość. Sporo miejsca poświęca ich rodzinnym domom i relacjom z najbliższymi. Niekiedy trudnym, naznaczonym stratą, niewypowiedzianym żalem, w innym przypadku – toksycznym, ograniczającym wolność, pozbawiającym prawa decydowania o sobie. Bohaterowie powieści, również ci drugo, a nawet trzecioplanowi to ludzie dotknięci osobistymi tragediami, których los determinuje rzeczywistość w jakiej przyszło im żyć. 

Posługując się sugestywnym, pełnym metafor językiem Haratischwili stworzyła opowieść niezwykle angażującą emocjonalnie. Historię wyjątkowej kobiecej przyjaźni, więzi silniejszej niż śmierć, zrodzonej w warunkach, w których nikt z nas nie chciałby egzystować. Powieść ukazuje kobiecą siłę, odwagę do poszukiwania własnej drogi, do życia i miłości według własnych zasad, cenę wolności. Pokazuje jak historia determinuje los jednostki, wpływa nie tylko na podejmowane przez nią ważkie decyzje, ale także na codzienne funkcjonowanie. Przejmująca opowieść o tym, jak niektóre wybory warunkują przyszłość, wpływają na relacje, zmieniają percepcję. Powstałe w trakcie lektury, w wyobraźni czytelnika obrazy na długo zapadają w pamięć.

Jeśli lubicie powieści z przesłaniem, mocno osadzone w konkretnym miejscu i czasie, wymagające, ale warte każdej poświęconej im minuty, „Coraz mniej światła” przypadnie Wam do gustu. Ogromnie polecam.