Czuły narrator

Olga Tokarczuk to polska pisarka, eseistka, która wychowała się w rodzinie nauczycieli, pośród książek. Ukończyła Wydział Psychologii na Uniwersytecie Warszawskim i podczas studiów zajmowała się osobami chorymi psychicznie. Zadebiutowała w 1979 na łamach pisma „Na przełaj”, gdzie pod pseudonimem „Natasza Borodin” opublikowała pierwsze opowiadania. Jest również Laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie literatur za rok 2018.

„Czuły narrator” to zbiór dwunastu wyselekcjonowanych esejów, stworzonych na przełomie ostatnich lat. Jak twierdzi sama autorka, to pandemia w pewnym stopniu zmotywowała ją do stworzenia tej książki.

„Od jakiegoś czasu lubiłam przyglądać się sobie i swojemu pisaniu z pozycji czwartoosobowego narratora. Ten rodzaj autorefleksji powiązanej z psychologią, która wciąż pozostaje mi bliska i jest pierwszym językiem, jakim czytam świat, stanowi fundament większości tych tekstów”.

Olga Tokarczuk poprzez zawarte teksty literackie zaprezentowała sposób, w jaki postrzega świat. Domyślam się, że tytuł „Czuły narrator” odwołuje się do niezwykle precyzyjnego rozpatrywania każdej rzeczy, a także wieloetapowej dedukcji wartości. Czytając prace noblistki, czuje się ogromną bliskość z nią samą, gdyż w ten sposób poznajemy jej sposób rozumowania i pojmowania rzeczywistości. Potencjalny czytelnik ma wrażenie stopniowego wnikania w umysł autorki i wspólnego dyskutowania o realiach współczesnego świata. Można rzec, że ma do czynienia z narratorem totalnym, który jest w stanie odpowiedzieć na wszystkie pytania i zagadki ludzkości, a także znającym myśli i emocje postaci.

W przedstawionych utworach autorka rozwodzi się nad tym, co jest bliskie każdemu człowiekowi. Opisuje niezwykle szybki postęp cywilizacji, przedstawia swoją historię czytania, a wręcz pochłaniania książek w czasach dziecinnych. Porównuje proces tłumaczenia utworów jako wędrówkę z greckim Hermesem -

„Tłumacze przychodzą do nas z zewnątrz i mówią: ja też tam byłem, szłam po twoich śladach, a teraz razem przekroczymy granicę. Tu tłumacz dosłownie staje się Hermesem – bierze mnie za rękę i przeprowadza przez granicę państwa, języka, kultury”.

Jedyne co mogę powiedzieć po przeczytaniu tak idealnego tekstu to to, że byłam i wciąż jestem pod wielkim wrażeniem umiejętności językowych Olgi Tokarczuk. Sposób, w jaki przedstawia sytuacje z dnia codziennego jest niezwykle enigmatyczny, ale przy tym wystarczający i zaspokajający ludzką ciekawość.

Moją wypowiedź zakończę słowami, którymi autorka podsumowała swoją czytelniczą przeprawę - „Tak, jesteśmy tu po to, żeby czytać”.

Julia G.

Szkolny Klub Recenzenta

Każda okazja do spotkania z twórczością pani Tokarczuk jest dla mnie wielką przyjemnością. Swoim "Czułym narratorem" po raz kolejny przywraca ona wiarę w literaturę jako szczególnie przenikliwy sposób rozumienia świata i bliźniego. Mimo, że tym razem noblistka proponuje nam książkę eseistyczną, trudno oprzeć się wrażeniu, że rozsnuwa kolejną magiczną opowieść, która bez reszty angażuje serce i wyobraźnię czytelnika. Błyskotliwość tej zgrabnej w formie, a przebogatej w treść lektury, jest znakomitym zwieńczeniem - trafnej bez wątpienia - opinii o Tokarczuk, jako najczulszym narratorze naszej (nie tylko literackiej) rzeczywistości. Aż mi trochę wstyd za mój entuzjazm ale co zrobić - rzecz znakomita!

Zawahałem się tylko przez moment, czy jest sens zachwalać Tokarczuk, skoro zgarnęła już wszystkie literackie laury i podziw czytelników na całym świecie; w związku z czym, każda entuzjastyczna opinia będzie zaledwie powieleniem tego, co już zdążyli wyrazić inni. A jednak po lekturze "Czułego czytelnika" trzeba, po prostu trzeba wyrazić szczery zachwyt. To dla mnie "clue" tej książki: odrzucenie obawy przed wyrażeniem emocji i sprzeciw dla zobojętnienia, w które wtłacza nas codzienna szarówka. Tokarczuk zachęca do przezwyciężenia największej trwogi naszych czasów - strachu przed uznaniem kogoś lub czegoś pięknym. Otóż mam odwagę powiedzieć, że filozofia zawarta w tym zbiorze esejów jest piękna.

Książka "Czuły narrator" to pierwsze dzieło jakie Olga Tokarczuk stworzyła, po otrzymaniu przez nią Literackiej Nagrody Nobla. Podobnie jak w poprzednich pracach naszej noblistki, tu również doświadczymy jej wyjątkowego i niezrównanego stylu. Wiele zdumiewających historii, pasjonujące osobiste przeżycia i doświadczenia samej autorki, a wszystko to opatrzone nowatorską koncepcją tytułowego "czułego narratora" sprawią, że trudno będzie oderwać się od lektury. Czytając tę pozycję będziemy mogli zajrzeć za kulisy sławnej już mowy noblowskiej i poznać uczucia jakie w jej trakcie towarzyszyły najmłodszej polskiej noblistce. "Czuły narrator" to wyjątkowa książka przeznaczona dla ludzi o otwartych umysłach, chcących poszerzać swoje horyzonty.

Przyznam się bez bicia - po twórczość Olgi Tokarczuk postanowiłem sięgnąć stosunkowo niedawno, kiedy to otrzymała Literacką Nagrodę Nobla. Nie była to jednak chwilowa zachcianka z mojej strony, jej powieści obyczajowe od tego momentu na dobre zagościły w moim domu. "Czuły narrator" to zupełnie nowa propozycja autorki, tym razem otrzymujemy zestaw dwunastu wykładów oraz esejów, dzięki którym możemy ujrzeć proces powstawania najważniejszych dzieł autorki "od kulis". To jednak nie wszystko - Olga Tokarczuk dzieli się z nami również swoimi doświadczeniami i przemyśleniami. Dla mnie największą gratką okazał się jednak zapis przemowy autorki podczas uroczystości wręczenia Nagrody Nobla. Myślę, że każdy sympatyk twórczości Pani Tokarczuk odnajdzie w tej pozycji coś dla siebie.

"Czuły narrator" to pierwsza książka Olgi Tokarczuk po otrzymaniu przez nią Literackiej Nagrody Nobla. Najnowsze dzieło noblistki złożone jest z 12 wykładów i esejów. Siłą rzeczy na pierwszy plan wysuwa się w tym wydaniu tytułowy wykład wygłoszony przez Olgę Tokarczuk na gali noblowskiej. Szczególnie warto powracać do tego pamiętnego odczytu autorki - to subtelna, ale przy tym wyjątkowo rozbudowana diagnoza kondycji współczesnej cywilizacji i kultury. Co jednak ważne i wartościowe dla odbiorcy tego dzieła, narratorka nie przygląda się tu światu ze zdystansowanej pozycji w skali makro. Tak jak w reszcie tekstów z książki, wizja, jaką konstruuje pisarka, bezpośrednio powiązana jest z jej przeżyciami, którymi hojnie dzieli się tutaj z nami. Ogromną przyjemność daje właśnie to - stale towarzyszące czytelnikowi - wrażenie bliskości ze światem wybitnej autorki.