Homo Hapticus

To trzecia książka z #serianauka Wydawnictwa Uniwersytetu Jagielońskiego, którą czytam. Poprzednie też były doskonałe. "Homo hapticus. Dlaczego nie możemy żyć bez zmysłu dotyku" Martina Grunwalda, potwierdza, że warto sięgać po książki z tej serii.

Jest to bardzo ciekawa lektura o zmyśle dotyku, napisana przez człowieka, który kieruje jedynym laboratorium w Europie, zajmującym się tym tematem. Wydaje się dość dziwne, że zmysł, który jest nam niezbędny do naszego biologicznego przeżycia i świadomości samego siebie, jest tak lekceważąco traktowany przez naukę. Bardziej skupiamy się na wzroku i słuchu. A przecież to właśnie zmysł dotyku wykształca się najwcześniej. W książce dowiemy się, jak powstają wrażenia dotykowe, o bólach fantomowych, kwestii kontaktu fizycznego w różnych kulturach oraz kilka przydatnych w życiu codziennym ciekawostek takich jak" dzieci nieprzytulane gorzej sie rozwijają, ciepłe ręce zwiększają szanse na sukces, a cięższe przedmioty wydają się cenniejsze.

Wielkim plusem książki jest język, jakim została napisana. Czyta się ją lekko, a ponieważ jest pisana ze swadą, dość łatwo zapamiętuje się w niej zawarte informacje.

Polecam.

Najważniejszy zmysł w życiu każdego człowieka?

Korzystasz z niego nieustannie. Ćwicząc, spacerując, a nawet w krainie marzeń sennych - śpiąc. W ruchu i w bezruchu. Często zupełnie nieświadomie. Bez odpowiedniego zadbania o ten zmysł, ludzie nie są w stanie funkcjonować poprawnie, a zaniedbania w kluczowym etapie rozwoju (u niemowląt np.) mogą spowodować nawet śmierć. Pojawia się więc pytanie: o co tu wszystko się rozchodzi? Drogi czytelniku, o dotyk właśnie!

Niemiecki psycholog Martin Grunwald, pochyla się konkretnie nad tym zagadnieniem w swojej książce popularnonaukowej pt. “Homo hapticus”. Założyciel i kierownik Laboratorium Badań Haptycznych w Instytucie Badań Mózgu im. Paula Flechsiga na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu w Lipsku, jedynego w Europie laboratorium zajmującego zmysłem dotyku, w swojej pracy nie pozostawia złudzeń, że ten zmysł z biologicznego punktu widzenia jest niezbędny do przeżycia. Dzięki swojemu bogatemu dorobkowi naukowemu (gdyż, studiował psychologię , biologię czy też filozofię) jak również błyskotliwości i “lekkiemu pióru” zafundował czytelnikom kuszącą i wartą uwagi propozycję na jeden lub dwa wieczory maksymalnie.

“Homo hapticus” nie jest na pewno pierwszą publikacją dotyczącą dotyku, jednak niewątpliwie jest jedną z najbardziej znanych i powszechnie docenianych. Zapewnia czytelnikowi szeroki zakres tematów, w których głównym mianownikiem jest dotyk. Autor rozpoczyna swój wywód od okresu prenatalnego człowieka: Ten segment, wypełniony jest naukowymi dowodami i będzie zapewne cenną dawką wiedzy dla rodziców. Uświadomi ich, jak wielkie znaczenie ma dbanie o fizyczną więź ze swoimi pociechami. Grunwald podsumowywuje wymownie: “Dotyk innego człowieka, który jest niewątpliwym dowodem jego istnienia, sygnalizuje noworodkowi na poziomie biologicznym, że jego dalszy wzrost i rozwój mają sens”.

Książka pomimo obfitości w naukowe uzasadnienia swoich tez, nie jest obciążona specjalistycznym językiem, co sprawia, że jest przyjemna i łatwa w przyswojeniu. Wyróżnia się praktycznością w kontekście podanej wiedzy - wiele informacji znajdzie swoje zastosowanie w codziennym życiu czytelnika jak na przykład: znaczenie uścisku dłoni poprzedzające spotkanie biznesowe czy gesty wykonywane podczas ważnej prezentacji w pracy. Co więcej, znajomość ludzkich odczuć haptycznych może nam również pomóc w budowaniu własnego biznesu. Jak faktura jest przyjemniejsza dla człowieka? Gładka czy chropowata? Która przywołuje na myśl produkt wyższej jakości? Na te wszystkie pytania odbiorca może znaleźć odpowiedź w środku publikacji.

Wartym wspomnienia jest przedstawienie przez Grunwalda szerokiego wachlarza zastosowań wiedzy na temat dotyku we współczesnej technologii. Rozwój rozwiązań haptycznych dla smartfonów czy samochodów stanowi dzisiaj ważną sferę dla dynamicznie rozwijających się startupów. Producenci zaczynają zdawać sobie sprawę jak ważnym aspektem są doznania fizyczne podczas obsługi ich produktów. Często to właśnie one warunkują finalny wybór klienta. Wiedza z tej części może pomóc w zrozumieniu mechanizmów, na jakich działanie jesteśmy “narażeni” jako konsumenci. Jak nie dawać się nabierać na marketingowe sztuczki np. dobór ciężkiej, szklanej butelki do wina może sprawić, że nawet niezbyt dobrej jakości wino, może wydawać się lepsze niż jest w rzeczywistości.

Spora część omawianej przez mnie publikacji była poświęcona tematowi chorób. W kontekście leczenia anoreksji (anorexia nervosa) badacz przedstawił eksperyment, który odbył się w ramach badań jego Laboratorium Badań Haptycznych. “Wynalazek” jakim był bodźcujący, piankowy kostium, przyczynił się do poprawy stanu chorej. Oprócz tego, na sam koniec książki autor przedstawił listę projektów badawczych, nad którymi pracuje w swoim laboratorium w Lipsku. Ich różnorodność jest dobitnym dowodem, jak istotny w naszym życiu jest dotyk i jak mocno wpływa on na naszą egzystencję zarówno jako jednostki, jak i istoty społecznej.

Nie ukrywam, że przeczytanie książki Martina Grunwalda było dla mnie czystą przyjemnością. Dobór tematów mógł wydać się przeładowany, przez co pojawiająca się treść - potraktowana powierzchownie. Jednakże, te uwagi nie znajdą potwierdzenia w rzeczywistości. Grunwald podołał zadaniu przedstawienia naukowych treści w sposób przyjazny laikowi. Podawanie przykładów z życia wziętych, odnoszących się do codzienności pomogło w przyswojeniu specyficznej wiedzy i pokazało jak należycie z niej korzystać. Niewątpliwie, książka “Homo hapticus” spełnia kryteria książki popularnonaukowej i robi to porządnie i z nonszalancką lekkością.

Autor: Oliwia Miarka

"Przypuszczalnie niektórzy z nas w chwilach wytężonej pracy umysłowej aktywują tylko 10% swoich możliwości intelektualnych. Tymczasem na procesy układu dotyku natura przeznacza na wszelki wypadek całe 100%. Zawsze."

Jeśli jeszcze nie trafiliście na serię #nauka ("Magia bioinżynierii", "Mikrobiom", "Geniusz ptaków", "Pierwsze znaki"), to koniecznie zwróćcie na nią uwagę. Interesująco i wciągająco przybliża różnorodne zagadnienia współczesnej myśli naukowej, przyjaźnie i sympatycznie zachęca do wnikania w zagadki świata w ujęciu mikro, makro i na poziomie organizmów. "Homo hapticus" zapewnia fascynującą podróż w wybraną sferę zmysłów, dotyk. Tak jak wspomina Martin Grunwald, dotychczasowa wiedza z zakresu zmysłu dotyku nie może pochwalić się imponującym dorobkiem, gdyż przez wieki ustępowała badaniom wzroku, słuchu, węchu i smaku. Dopiero od kilkunastu lat naukowcy pragną się w niej specjalizować, a odkrycia niezwykle zaskakują, pozwalają na wykorzystanie ich w medycynie, przemyśle, a nawet reklamie.

Autor uświadamia, jak wielopłaszczyznowy wpływ ma zmysł dotyku na nasze życie, że nie bez powodu to właśnie ON jako pierwszy kształtuje się w rozwoju człowieka, jako jedyny w czasie do jego narodzin. Tak naprawdę, bez niego życie jest niemożliwe, warunkuje tak wiele podstawowych funkcji organizmu, że niczym nie da się go zastąpić. Tu nie chodzi tylko o poznawanie świata, pierwotny język komunikacji, źródła różnych doznań, funkcje obronne, świadomość ciała, ale przede wszystkim równowagę biologiczną. Dokładnie poznajemy cechy haptyczne, odróżniamy je od wrażeń taktylnych, zagłębiamy się w typy receptorów, jesteśmy pod wrażeniem ich ogromnej ilości, morfologicznego bogactwa, precyzji odbierania bodźców fizycznych lub chemicznych i przetwarzania ich na bardzo małe impulsy elektryczne, nawet w stanie spoczynku. Dowiadujemy się między innymi, jakie zmiany zachodzą w zdolnościach poznawczych człowieka, o udziale zmysłu dotyku w naszej wyprostowanej postawie, czym są bóle fantomowe, jak wykorzystuje dotyk współczesna neonatologia, jakie choroby mogą być z nim powiązane, choćby anoreksja. Przedstawiono przykłady ciekawych badań, jak funkcjonuje sfera dotyku u młodszych i starszych, kobiet i mężczyzn, czy naprawdę obserwuje się zasadnicze różnice. Pomimo lekkiego żargonu naukowego narracja przejrzysta i przyjazna, płynnie przechodzimy między poszczególnymi wątkami, chce się czytać i poszerzać wiedzę. Publikacja ukazuje, jak wiele jest do zrobienia w zakresie pełnego zrozumienia układu czuciowego i poprawy jakości życia w razie jego zaburzeń.

[Adres usunięty]