Dom pod kogutami. Ukraińska historia rodzinna

Victoria urodziła się w radzieckiej Ukrainie, ale młodość spędziła w Stanach, a następnie w Brukseli. Kobieta postanawia poznać historię swoich bliskich i w związku z tym jedzie do Ukrainy, aby mimo panującej tam wojny, móc dowiedzieć się więcej o swoim pradziadku Serhiju. Victoria przy okazji odkrywa więcej, niż by chciała — własną tożsamość i cząstkę swojego serca, które mimo emigracji, zawsze biło w Ukrainie.

“Dom pod kogutami” to w malowniczy sposób fabularyzowana autobiografia. Ta książka jest tak bardzo potrzebna, zwłaszcza teraz, abyśmy mogli dowiedzieć się nieco więcej o naszych wschodnich sąsiadach, za którymi stoi trudna historia, ale i piękne tradycje, które są tak mocno zakorzenione w mentalności i kulturze Ukraińców. Victoria Belim nakreśliła nie tylko sielski obraz kraju, ale na przykładzie swojego wujka Władimira, który będąc na emigracji, uważa, że upadek Związku Radzieckiego był porażką, pokazuje kontrasty panujące w poglądach społeczeństwa.

To jednocześnie po trosze polityczna, a po trosze historyczna powieść, w której determinacja bohaterki w odkryciu swoich korzeni, rodzinnych tajemnic i ducha Ukrainy jest wzruszająca i zasługuje na uznanie. Kiedy Victoria decyduje się na zgłębienie rodzinnych historii, jest już po wydarzeniach na Majdanie, a wojna, która niedługo po tym wybuchła nie napawa optymizmem. W powietrzu wyczuwalny jest strach, ale i nadzieja, że wszystko, co złe szybko się skończy, a Ukraina w końcu odzyska siebie.

Mamy rok 2023… Ukraina nadal nie odzyskała należnego jej spokoju.

Sięgnijcie po tę książkę, bo naprawdę warto poznać bliżej historię, kulturę i mentalność naszych sąsiadów. Victoria Belim pisze tak pięknie, że ma się wrażenie przemierzania obok niej, ramię w ramię tych ukraińskich wiosek, w których zakamarkach poukrywały się cząstki jej historii.

om pod kogutami. Budynek w Połtawie, dawniej siedziba Czeka, przekształconego później na KGB. Miejsce kaźni setek osób, w którym złamani torturami fizycznymi i psychicznymi byli w stanie zeznać wszystko, nawet najbardziej nieprawdopodobne i absurdalne fakty. Ulica, przez którą nawet współcześnie się nie przechodzi, ponieważ generuje zbyt wiele leków. Nasza bohaterka, a jednocześnie też autorka tej książki weszła do Domu pod Kogutami. Zrobiła to współcześnie, poszukując okruchów przeszłości rodziny, odkrywając swoją tożsamość, ale też kosztowało ją to mnóstwo odwagi i samozaparcia.

To historia rozpoczyna się po tragicznych wydarzeniach na Majdanie w 2014 roku, ale korzeniami sięga znacznie głębiej. Pozwala lepiej zrozumieć Ukrainę, jej burzliwą historię i genezę wydarzeń, które doprowadziły do ataku Rosji w ubiegłym roku. Odkrywa przed czytelnikiem wstrząsającą historię zwyczajnych ludzi. Nie żołnierzy, nie osób, które śledzimy na kartach podręczników, a zupełnie przemilczane opowieści o wiejskich dzieciach, które każdy kolejny dzień w szkole rozpoczynały od pogrzebania swoich kolegów w czasie Wielkiego Głodu czy tysiącach ludzi straconych w wyniku zeznań wymuszonych torturami przez aparat terroru.

Z drugiej strony, autorka wraca do swoich rodzinnych miejsc i chociaż znajduje osoby i historie, o których zawsze się milczało to jednak jest to też podróż do czasów dzieciństwa, kiedy człowiekowi do szczęścia wystarcza niewiele. To powieść, gdzie pomiędzy kartami unosi się zapach kwitnących moreli, syrników czy słoniny smażonych przez babuszkę, pracy w ogrodzie. Bardzo lubię w książkach klimat wsi i wiejskości, a ten wyjątkowo przypadł mi do gustu.

Polecam, naprawdę. Książka warta zapoznania się przez to co dzieje się za naszą granicą, to relacja kobiety takiej jak ja czy ty, a jednak ona drży ze strachu o swoich najbliższych mieszkających w Ukrainie. Początek tego nie zapowiadał, ale czyta się ją lekko i fantastycznie. To chyba zasługa sielskiego klimatu wsi, który mocno kontrastuje z trudnymi relacjami panującymi w rodzinie Victorii, ciężarem historii jej przodków oraz traumatycznymi wydarzeniami, które toczą się teraz.

Czym jest dla Was „dom”? Dom to ludzie? Miejsce? Korzenie?

Dziś przychodzę do Was z książką „Dom pod Kogutami”. Victoria Belim ukazuje nam ukraińską historię rodzinną… bardzo osobistą historię. „Mój portret Ukrainy jest osobisty, pokazuje drogę, jaką przebyłam przy odkrywaniu własnej historii pośród wzburzonych fal ukraińskich dziejów. Równocześnie książka przedstawia skomplikowaną naturę ukraińskiej tożsamości i trudną relację kraju z radziecką przeszłością”. To niesamowita podróż nie tylko po Ukrainie, nie tylko w przeszłość, ale również w głąb siebie. Ten reportaż kieruje nas na drogę ku odkrywaniu własnych korzeni, fundamentów własnego ja oraz filarów człowieczeństwa.

To wejście do domu pod kogutami… domu, który cała rodzina zawsze omijała. Dlaczego?

„Dom pod Kogutami nie wyglądał przerażająco. Symbolika feniksa – stworzenia, które spala się, a potem odradza, była ironicznie stosowana dla organizacji w czasach radzieckich zajmujących Dom pod Kogutami. Na początku była nazywana Komisją Nadzwyczajną (Czeka), potem Państwowym Zarządem Politycznym (GPU), później Ludowym Komisariatem Spraw Wewnętrznych (…NKWD), który ostatecznie przekształcił się w Komitet Bezpieczeństwa Państwowego (…KGB). Jakkolwiek nazwać, tajna policja.”

Poszukiwania zaginionego w tajemniczych okolicznościach Nikodima rodzą liczne pytania, a gniewna reakcja rodziny podsyca ciekawość, lęk i potrzebę odkrycia prawdy. Jednak ta wyprawa w przeszłość nie będzie łatwa. To droga usłana tajemnicami… tajemnicami własnej rodziny, tajemnicami głęboko ukrytymi i bolesnymi… „z każdym dopasowanym elementem puzzli odsłania się kolejna, jeszcze większa tajemnica”. To poruszająca historia o docieraniu do prawdy… prawdy o bliskich… o historii… o sobie. Otrzymujemy obraz drogi do poznania siebie, swojej motywacji, swoich obaw i pragnień.

Ta historia wyostrza nasze patrzenie w przyszłość, właśnie dzięki poznaniu przeszłości. Uzmysławia, jak ważne jest pielęgnowanie wspomnień… „podczas gdy mężczyźni walczą na wojnach, kobiety przejmują funkcję strażniczek wspomnień”.

Gorąco polecam lekturę, bo to historia szczera, bolesna, zmuszająca do refleksji. Wyrażona słowami pełnymi emocji… dumy, bólu i strachu o przyszłość. Książka otoczona zapachami i wspomnieniami.

„Ludzkie serce to dziwne urządzenie (…) przywyka do bólu i ma nadzieję wbrew wszelkiej nadziei”.