Dekameron

ZAKAZANE DZIESIĘĆ DNI

Dzieło, które od blisko siedmiuset lat rozpala wyobraźnię i stanowi barwny opis życia we Florencji owego okresu, to także dzieło, które niemalże pięćset lat temu trafiło do słynnego indeksu ksiąg zakazanych przez kościół katolicki i znajdowało się na nim aż do samego końca jego obowiązywania, który nastąpił całkiem niedawno.

Co takiego jest w „Dekameronie”, iż wywołuje takie emocje? Co sprawiło, że przeszedł do klasyki literatury, ba!, że mistrzostwo noweli „Sokół” stało się wyznacznikiem tego, jak nowele winno się pisać? A co sprawiło, że kościół katolicki zabraniał nawet jego posiadania?

Jest rok 1348, trwa właśnie wielka zaraza pustosząca Florencję. Grupka dziesięciu osób chroniąc się przed chorobą, dla zabicia czasu i zajęcia się czymś zaczyna snuć opowieści. Każdego dnia ktoś inny, każdego dnia dziesięć historii i tak przez tytułowe (to w końcu słowo Dekameron oznacza) dziesięć dni…

Opowiadają zaś głównie o miłości, miłości w najróżniejszych jej odsłonach i już sam ten temat był wystarczająco kontrowersyjny, jak na wiek XIV. Oferował bowiem nie tylko miłość małżeńską, ale także tą nieformalną, miłość pomiędzy parą zwykłych kochanków. Miłość nie tylko duchową, ale także i fizyczną, pociąg bez miłości, pociąg wbrew zakazom. Miłość tragiczną i szczęśliwą. Zdradę nawet. Sól w oku konserwatystów? I owszem. Ale Boccaccio posunął się także dalej, prezentując ludzką kondycję, w szczególności hipokryzję, jaka tkwi w każdym z nas, czego najlepszym przykładem jest opowieść o grzesznym mnichu, który sam identyczny grzech wytyka swojemu przełożonemu.

Podobne podejście do tematu jak na owe czasy stanowić musiało szok. Ale i jaką wartość literacką zarazem, nieprzemijającą nawet teraz, pomimo upływu całych wieków. Owszem, styl, choć bardzo minimalistyczny, pozostaje archaicznym, a jednak w słowach Boccaccia jest ponadczasowa siła zrozumiała doskonale współczesnemu czytelnikowi. Trudno więc byłoby nie polecić dzieła tego formatu, dzieła, które znać winno się koniecznie, jeśli ceni się klasyczną literaturę, która na wyższą półkę i na karty historii trafiła nie przypadkiem. I wcale nie tylko z powodu zakazu, który każdej dziedzinie sztuki robi lepiej, niż najlepsi specjaliści od reklamy. Polecam, a wydawnictwu MG składam podziękowania za udostępnienie mi egzemplarza do recenzji.

Jednym z powodów, dla których warto sięgnąć po „Dekameron” jest jego długa obecność w indeksie ksiąg zakazanych. Historie stworzone w XIV wieku przez Giovanniego Boccaccia dziś w obliczu wszechobecnej erotyki może nie budzą rumieńców na twarzy i nie wywołują zgorszenia, ale na pewno zdziwią niejednego czytelnika.

W zbiorze 100 nowel opowiedzianych przez 10 osób (7 pań i 3 młodzieńców) w ciągu 10 dni znajdziemy utwory, które mogą czytać i dzieci. Na pewno każdy kojarzy najpopularniejszą nowelę „Sokół”. Znajdziemy tam również sporo utworów, które zdecydowanie przeznaczone są dla dorosłego odbiorcy. Nie zabraknie w nich wykorzystywania naiwności i niewinności niewiast, uwodzenia przez księży, ale i zniewalania młodzieńców przez grupy zakonnic. Strony „Dekameronu” ociekają seksualnością, występkami, zaskakującymi zakończeniami. Wielkim plusem jest prosta fabuła tocząca się wokół jednego wątku. Kilkustronicowe utwory odkryją nam nieznany przełom średniowiecza i renesansu.

Każdy dzień miał swój temat przewodni, dlatego w zbiorze znajdziemy różnorodne opowieści ukazujące inteligencję i spryt opowiadających. Głównym motywem opowiadań jest miłość: małżeńska i pozamałżeńska, zmysłowa i platoniczna, tragiczna i idylliczna. Fakt poświęcenia sporej ilości miejsca dążności do doznań fizycznych, zaspokojenia własnych potrzeb, wykorzystanie nieświadomości, ułomności innego człowieka, a do tego pozamałżeńskie przygody, których bohaterami często bywali księża i i mnisi (ale nie zabraknie i zakonnic) sprawia, że „Dekameron” czyta się troszkę jak współczesne informacje o seksualnych wybrykach duchownych.

Boccaccio poza zgorszeniem miłością pozamałżeńską obnaża ludzką kondycję, tkwiącą w nas hipokryzję, kiedy ludzie wytykają sobie grzechy popełniane przez nich samych. Wiele opowieści ze względu na naiwność bohaterów może bawić.

Mimo upływu czasu, zmieniających się prądów i mód literackich „Dekameron” ciągle czyta się z przyjemnością i ciekawością. Wielkim plusem wydanego przez Wydawnictwo MG zbioru (poza oczywistymi walorami literackimi i historycznymi) jest oprawa: piękna sztywna okładka, bardzo dobrze zszyte strony, dzięki czemu zbiór posłuży wielu czytelnikom i odpowiednie rozmieszczenie tekstu na stronach, co sprawia, że książkę czyta się przyjemnie.

„Dekameron” polecam każdemu. Często wydaje nam się, że literatura sprzed wieków jest nudna i niestrawna. Zapewniam Was, że w czasie czytania tej książki można się świetnie bawić.

Mieliście kiedyś książkę, która kiedyś była lub jest zakazana? Według opisu wydawcy „Dekameron” w XVI w. trafia do kościelnego indeksu ksiąg zakazanych. Jak tylko to przeczytałam, wiedziałam, że będę chciała to przeczytać. Co mogłoby zbulwersować duchownych do ostateczności, czyli zakazu wydania czy czytania? Jak tylko otworzyłam paczkę w moje ręce trafiła niezła cegła, czyli cykl 100 słynnych nowel Giovanniego Boccaccia. Muszę być szczera, bo początki nie były łatwe, a to za sprawą języka używanego w XIV w. z pomocą przyszła wersja w postaci audiobooka.

Zawsze jak siedzę w domu wolę wersje papierową, lecz niestety czynności zawodowo-rodzinne ograniczają mój czas i bardzo się cieszę, że powstał audiobook, bo dzięki temu szybko można nadrobić. „Dekameron” to nic innego jak krótkie opowiadania o tym, co aktualnie miało miejsce, a o czym nie można było mówić, czyli: doznania miłosne i wszystko to, co było nieprzyzwoite, ludzka natura jej wady i zalety. Masa bohaterów i ich historii w co warto zainwestować swój czas. Nie wiem, czy ktoś to poprze, ale według mnie książka jest bardzo na czasie przez te wszystkie tematy, jakie skrywa w sobie.

Niektóre opowiadania będą rozmieszać przez to w jakim świetle stawia nas człowieka, lecz inne będą odzwierciedlać smutną prawdę i jestem przekonana, że jakby autor żył teraz swoją popularność zdobyłby tylko poprzez kontakt cyfrowy, bo państwo, czyli ówczesna władza polityczna starałaby się go mocno ograniczyć. Mówi o każdym z nas, ale i o tych, którzy chowają się w swoim pokoju i boją się otwarcie o tym, kim są i czego potrzebują. Jest rok 1348 we Florencji trwa zaraza, i to, co się działo przeczytacie poprzez opowiadania 10 osób.

Poznacie ich punkt widzenia, myślenia czucia. Polecam, bo jak wcześniej napisałam książka mocno na czasie i mocno odpowiadająca o nas. 838 stron ciekawej mega śmiesznej literatury.

Co można robić podczas zarazy w skupisku dziesięciu osób? Dzielić się opowieściami, przeżyciami, refleksjami i swoistymi diagnozami społeczeństwa. Każdego dnia jedna osoba opowiada po jednej historii, co łącznie daje dziesięć opowiastek - i tak przez dziesięć dni. Choć dziś mówienie o miłości, zarówno tej małżeńskiej, jak i pozazwiązkowej nikogo by nie zdziwiło, to w XIV-wiecznej Florencji wywoływało skandal. Klasyka literatury, której jedna z opowieści weszła na stałe do kanonu lektur szkolnych. Choć archaiczny język momentami może przeszkadzać, a znajomość realiów ówczesnych czasów z pewnością ułatwi zrozumienie treści, to książkę zdecydowanie polecam.