Jan Tomasz Gross

Jan Tomasz Gross jest amerykańskim socjologiem i historykiem o polsko-żydowskich korzeniach, znanym głównie z publikacji poświęconych postawom antysemickim wśród Polaków. Tezy głoszone przez autora budzą ogromne kontrowersje, zwłaszcza w środowisku polskiej prawicy.


Pisarz przyszedł na świat w Warszawie w 1947 roku. Pochodzi ze zasymilowanej rodziny polsko-żydowskiej. W latach licealnych wraz z Adamem Michnikiem zakładał Klub Poszukiwaczy Sprzeczności. Studiował socjologię na Uniwersytecie Warszawskim i współtworzył grupę tak zwanych "komandosów". Po wydarzeniach marcowych 1968 roku wraz z rodzicami wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie poświęcił się karierze naukowej. Jako socjolog i historyk związał się z Wydziałem Historii Princeton University. Główny obszar jego zainteresowań badawczych stanowi okres drugiej wojny światowej oraz Holocaust.


W Polsce rozgłos przyniosły autorowi książki poświęcone słynnym pogromom Żydów w Jedwabnem ("Sąsiedzi") oraz Kielcach, Krakowie i Rzeszowie ("Strach"). We współpracy z Ireną Grudzińską Jan Tomasz Gross opublikował "Złote żniwa" - pozycję poruszającą problematykę mienia żydowskiego pozostawionego na terenie Polski.


W 1996 roku historyk został uhonorowany przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. W 2001 roku z książką "Sąsiedzi" Jan Tomasz Gross znalazł się w gronie finalistów Nagrody Literackiej "Nike", zaś w roku 2021 nazwisko pisarza zajęło trzynastą lokatę na sporządzanej przez Academic Influence liście najbardziej wpływowych historyków.