Lolita (pocket)

"Lolita" nawet po latach robi ogromne wrażenie. Dla dorosłego czytelnika jest to literacka uczta; słownictwo którym Nabokov od niechcenia maluje przepiękne obrazy, pozostaje w głowie czytelnika na długo. Moim zdaniem książka - mimo, a może zwłaszcza - biorąc od uwagę jej temat, nadaje się do czytania z dzieckiem. Uważnego czytania, tłumacząc zagrożenia jakie czyhają na młode kobiety. W popkulturze "Lolita" została dość bezkrytycznie przyjęta jako symbol małoletniej kusicielki, lecz nic bardziej mylnego. Zachęcam wszystkich by poznać tę książkę, lub po latach sobie ją odświeżyć. Klasyk gatunku.

Jedno z największych arcydzieł literackich tego stulecia - "Lolita" Vladimira Nabokowa weszło do powszechnej świadomości odbiorców jako powieść owiana skandalem. Raz chciano ją wydawać, innym razem nie, budziła protesty i kontrowersje. Na polskim rynku pojawiła się dosyć późno, bo dopiero w 1991 roku. Dostałam w prezencie właśnie takie wydanie: małą książeczkę w granatowej oprawie. Jest ona jedną z moich ulubionych.

Wydaje mi się, iż Nabokov proponuje czytelnikowi swoisty typ gry literackiej, ale klucz do niej odnajdzie ten, kto sięgnie do historii literatury, a często i teorii. Tym samym "Mistrz" jakby sprawdza, z jakim czytelnikiem ma do czynienia (znam takich, którzy "rozstali się" z powieścią po kilku rozdziałach czy stronach). Czytanie Nabokova wymaga niewątpliwie erudycji, bo tekst "Lolity" odwołuje się i do Poego, i Stevensona, Merimee’go, Lewisa Carrolla i wielu innych "znakomitości" ze świata literatury. Są tam nawiązania do struktury baśni, dziennika literackiego, autobiografii, czy też powieści detektywistycznej.

Jednak nie to jest najważniejsze – czasami szczegóły, dywagacje, opisy męczą, wydają się niepotrzebne (szczególnie przy pierwszym czytaniu). Wyszukane środki stylistyczne, ciągłe zwroty do czytelnika, liczne przypisy niekiedy drażnią, jednak uwagę przykuwa fabuła i, niewątpliwie, postacie.

Na pierwszym miejscu Lolita. Jej pierwowzorem była autentyczna postać Dolores Haze (1935-1952), która w wieku 12 lat przebywając na obozie przeszła inicjację seksualną, w czym miał swój udział starszy o rok Charlie Holmes.

Na drugim miejscu Humbert Humbert - perwersyjny pedofil przedstawiony przez Nabokowa tak, że nie budzi żadnej odrazy, choć niewątpliwie powinien. Cierpi, ale to cierpienie jest słodkie, niemal ekstatyczne. Bohater zwierza się czytelnikowi: "W aksamitną noc, w motelu Mirana (tak! Mirana) całowałem żółtawe podeszwy jej stóp o długich palcach, ofiarowując się i poniżając" ...

Znajdziemy w tej książce piękny język literacki i dobrze zarysowane portrety psychologiczne bohaterów.Dziś ,,Lolita" nikogo nie gorszy,ale na pewno po przeczytaniu pamięta się tą powieść,tak jak się pamięta nietkóre obrazy z dzieciństwa.

Dzieła literackie zawsze są odbierane w sposób bardzo subiektywny. Wpływ ma na to gust konkretnego odbiorcy, jego upodobania, preferencje i własne doświadczenia, które skutkują takim, a nie innym odbiorem sztuki. To coś najzupełniej oczywistego. Istnieją jednak książki, które jednoznacznie dzielą czytelników na dwie odmienne frakcje: zafascynowanych zwolenników i gorących przeciwników. Niekiedy są tak kontrowersyjne, że zaczynają dzielić nie tylko członków literackiego świata, ale również całe społeczeństwo. Jedną z takich książek jest „Lolita” – najsłynniejsza powieść Nabokova.

Dzieło Vladimira Nabokova zostało opublikowane w 1955 roku, budząc ogromne kontrowersje. Warto podkreślić, że pisarzowi udało się stworzyć coś ponadczasowego, bowiem „Lolita” elektryzuje i skłania do pełnych refleksji dyskusji do dnia dzisiejszego. Nie bez powodu uznaje się ją za jedno z arcydzieł literatury na skalę światową. Jej fenomen znacznie wykracza poza świat literacki – odcisnął swój ślad w popkulturze. Ekranizacje powieści stworzyli tak znani twórcy, jak Stanley Kubrick i Adrian Lyne, a określenia „lolitki” zaczęto używać w powszechnym języku w odniesieniu do konkretnego typu dziewcząt.

Wszystkie te czynniki sprawiły, że wprost musiałam sięgnąć po tę książkę i na własnej skórze przekonać się, w czym tkwi jej wyjątkowość. Czy sam fakt, że jest to kontrowersyjna powieść, gwarantuje jej wysoki poziom? Wraz z kolejnymi stronami i wgłębianiem się w historię powoli wyrabiałam sobie własną opinię.

„Lolita” to opowieść, w której narratorem jest Humbert Humbert. Zapoznaje ON czytelnika ze swoją fascynacją względem młodziutkich dziewcząt, zwanych przez niego nimfetkami. Początkowo poznajemy historię spotkania dwójki głównych bohaterów – czterdziestoletniego Humberta Humberta i Dolores Haze, czyli tytułowej Lolity. W wyniku splotu wydarzeń, dwunastolatka staje się pasierbicą Humberta i jednocześnie obiektem jego pożądania. Nawiązują seksualną relację pełną burzliwych zwrotów akcji i dynamizmu, w której żądza miesza się z zazdrością. Do czego doprowadzi ich związek i szalona podróż po Stanach Zjednoczonych? Czy w tym przypadku można w ogóle liczyć na szczęśliwe zakończenie i czy na pewno byłoby to właściwe? To tylko niektóre pytania, jakie towarzyszyły mi w trakcie czytania tej książki.

„Lolita” to bez wątpienia kontrowersyjna powieść, z gatunku tych, po które należy sięgnąć by móc wyrobić sobie własną opinię na ich temat. Tym, czego na pewno nie można jej odmówić jest bogactwo środków literackich i języka, a także mnogość odwołań do innych dzieł sztuki. Efektem jest historia, od której nie mogłam się oderwać.

To pamiętnik człowieka popadającego w obłęd, który krzywdzi dwunastolatkę. Książka ta jest bardzo złożoną i dopracowaną powieścią, którą czytało mi się zaskakująco dobrze choć końcówka bardzo mi się dłużyła.

Z powodu kontrowersyjnej fabuły nie zamierzam nikogo zachęcać czy zniechęcać do lektury.

„Lolita” Nabokova wywarła na mnie mieszane uczucia. Do tej pory nie wiem dokładnie, co o niej myśleć. Z jednej strony jest to bulwersująca i niesmaczna opowieść czterdziestoletniego Humberta Humberta, zafascynowanego nastoletnimi „nimfetkami”. Natomiast z drugiej, powieść ta ukazuje kunszt literacki i odwagę autora w podjęciu takiego tematu.

„Lolita” Nabokova została podzielona na dwie części. W pierwszej przedstawione są wydarzenia, które doprowadziły do spotkania Dolores z Humbertem. Jest to bardziej bulwersująca część, w której główny bohater przedstawia swoją naturę, usprawiedliwia się przed czytelnikiem ze swych preferencji, pragnie pokazać, że nie jest aż tak złym człowiekiem. Z drobiazgowością ukazuje swój świat i wydarzenia, które według niego w pełni dadzą obraz czytelnikom/sędziom. W części drugiej, która obejmuje podróże głównych bohaterów, dominują opisy zazdrości i ciągłe łkanie Humberta nad naturą Dolores. Pomimo jej zachowania, czterdziestoletni mężczyzna nie jest w stanie porzucić swej ukochanej. Nieustannie ją wielbi. Uwielbienie to w końcowym efekcie, okazało się jednak zgubne dla niego, gdyż Lolita miała własne plany na życie. Plany, które nie objęły Humberta.

Do końca nie wierzyłam, że w książce Nabokova nie pojawia się ani jedno wulgarne słowo. Jednak podczas czytania, nie znalazłam żadnego. Wypowiedzi Humberta, zostały przedstawione w sposób niemal poetycki. Nabokov upodobania swego bohatera, ubrał w bardzo kwiecisty język. Wypowiedzi Humberta dowodzą, że jest ON w pełni świadomy swych preferencji, nie kryje się z nimi. Przedstawia jedynie bardziej łagodną wersję swych myśli i czynów. W niemal zawoalowany sposób ukazuje swą prawdziwą naturę.

Zachęcona pozytywnymi opiniami na temat „Lolity”, chciałam poznać jej treść. Jednak mniej więcej po 40 stronach, męczyłam się nad nią. Z tego powodu, że nie lubię zostawiać niedokończonych książek, z trudem dobrnęłam do końca.