Shantaram

Książka cudowna, rewelacja!!! Warto ja przeczytać.

Jestem w trakcie czytania. To przepiękna podróż z Linbabą. Delikatnie i z pełną wrażliwością opowiedziany Bombaj.

Książkę, mimo sporej objętości, czyta się szybko. Przygody, jakie są udziałem jej głównego bohatera są niewiarygodne. Zarówno ich rodzaj, jak i ilość zdumiewają i trudno uwierzyć, że choćby część z nich przydarzyła się jednej osobie. To jeden z atutów książki

Kolejnym jest niewątpliwie zawrotne wprost tempo akcji. Książka zaczyna się wielkim pędem, wielkim bum i ani na moment nie zwalnia przez kolejne 800 stron.

Poza tym ogromna dawka wspaniałych opisów Indii (poczynając od jedzenia, poprzez przyrodę, ludzi, brzydotę i jednocześnie piękno ) i niesamowite poczucie humoru głównego bohatera.

Plusem jest także wielowątkowość fabuły, misternie skonstruowana i konsekwentnie prowadzona aż do końca. Książka porywa i nie pozwala na nudę, a jednocześnie bawi i zapewnia niesamowite wrażenia.

Szczególnie kreacja głównego bohatera jest bardzo ciekawa. Nie chcę opisywać sylwetki bohatera, nie chcę odbierać przyszłym czytelnikom elementu zaskoczenia i przyjemności z dokonywania kolejnych odkryć. Do tego należy dodać przemianę od awanturnika i przestępcy poprzez dobroczyńcę ubogich aż do.... a tego nie zdradzę. Zachęcam za to do lektury książki.

Bez wątpienia to jedna z lepszych książek, jakie ostatnio przeczytałem. To łotrzykowska, barwna, porywająca, zupełnie nieprzewidywalna opowieść, która bawi, ale także zmusza do myślenia. Dodatkowo jest doskonale napisana. Ot tak po prostu. Wszystkie wychwalające ją opisy są prawdziwe. Nie dziwię się, iż opublikowana w Australii w 2003 roku książka szybko stała się bestsellerem.

Jeżeli chodzi o polskie wydanie, to ogromna w tym zasługa tłumacza, Maciejka Mazan stanął na wysokości zadania.

Wow, dawno nie czytałam tak dobrej książki. Wciąga na całego, wykorzystujesz niemal każdą chwilę, by przenieść się do Bombaju, gdzie w większości toczy się akcja i by dowiedzieć się jak dalej potoczą się losy bohatera. Polecam!

Ufff... przebrnęłam. Książkę polecił mi dobry znajomy jako coś, co totalnie nim wstrząsnęło i zostawiło w wewnętrznym rozdygotaniu. Mnie też totalnie sponiewierało... Do tego stopnia, że czytałam 2 miesiące! I nie dlatego bynajmniej, że chciałam sobie dozować przyjemność obcowania z lekturą... Czytając recenzje dowiedziałam się, że Shantaram przeniesie mnie w inny świat - poczuję Indie i ich klimat. Niestety, jedynymi zapachami z którymi ten kraj mi się kojarzy po przeczytaniu są fekalia. Innym zapachom nie poświęcono tak wiele uwagi... Książka to zbiór złotych myśli typu : "Gdybyś był szczęśliwy, naprawdę szczęśliwy, przez jedną chwilę ale od samego początku widział, że to się skończy smutkiem i przyniesie ból, czy wybrałbyś to szczęście czy je ominął?". Nie wiem... może zbyt mało uduchowiona jestem na takie książki, ale chyba dobrze mi z tym...

Jak wiele rzeczy może przytrafić się w życiu jednej osobie? Ile z tego, co napisane na łamach lektury to czysta fikcja literacka, a co jest prawdą? Gregory David Roberts na łamach omawianej tu niemal ośmiuset stronicowej powieści bazującej w znacznej części na jego własnych przeżyciach opowiada historię o tożsamości, Indiach, miłości oraz mafii. To książka, którą pochłonęłam w niecałe dwa dni. Czy jednak według mnie jest ona czytelniczym Świętym Graalem? Otóż nie.

„Shantaram” to historia Australijczyka, przestępcy, który zaczął napadać na banki, a który po porzuceniu przez żonę popadł w uzależnienie od heroiny. Mężczyzna z wyrokiem na dwadzieścia lat w więzieniu, z którego jednak zdołał uciec. Przedostał się więc do Indii, gdzie rozpoczyna się jego historia. Jednak powiedzieć o „Shantaram” bez wzmianki o autorze byłaby tutaj nie na miejscu (jak w każdym przypadku omawiania literatury), ale to, co jest tutaj naprawdę istotne, to życiorys pisarza, który tak jak główny bohater Lin, przez blisko 10 lat ukrywał się z Bombaju, który za napady z bronią w ręku skazany był na dwadzieścia lat więzienia w Australii, z którego uciekł. Autor napisał powieść niemal w większości bazując na własnych doświadczeniach. W polskim wydaniu lekturę przełożyła Maciejka Mazan.

To, co nazywamy tchórzostwem, często jest inną nazwą zaskoczenia, a odwaga rzadko bywa czym innym niż po prostu dobrym przygotowaniem. A ja mógłbym zrobić więcej – mógłbym zrobić cokolwiek, gdyby wszystko to działo się w Australii. To nie twój kraj, powiedziałem sobie, patrząc na samosąd. To nie twoja kultura…

To, na co zwróciłam uwagę na początku, to styl. Zdarzają się takie zabiegi, które mi nie odpowiadały, a co przyczyniło się do mojego odbioru tej historii w ten, a nie inny sposób. Język bywa bardzo prosty, żeby nie powiedzieć momentami ubogi, a zarazem bardzo poetycki. Wydźwięk tej prostoty wybrzmiewa w postaci Prabakera, Indusa zamieszkującego slumsy Bombaju, który jest postacią drugoplanową, lecz skonstruowaną tak, jakby cały jego charakter opierał się na dziecięcej wręcz naiwności. Poetyckość tyczy się jednak sposobu, w jaki sam autor podkreśla jego filozofię życia i podejście do tożsamości kulturowej. Często odnosi się on do miłości, ale przedstawiona kwestia jest tutaj tak, jakby Indusi w głowach mieli tylko tańce, śpiewy i beztroskie podejście do niej, jak i ogólnie życia nawet w najgorszych warunkach. Według mnie za dużo w niej filozofii. Ta postawa głównego bohatera, można powiedzieć generalizująca lub stereotypowa, według mnie odejmuje jej dużo na wartości merytorycznej, choć im dalej, tym lepiej. Bohater z czasem bardziej wnika w indyjską kulturę i gdy więcej nam jej pokazuje, tym ta stereotypowość w myśleniu zanika, a nam ukazuje on piękno oraz język tych Indii, w których się właśnie znajduje.

Nie zdajemy sobie sprawy, jaką przyjemnością jest posługiwanie się własnym językiem, dopóki nie zostaniemy zmuszeni do jąkania się w cudzym.

Z kolei fabuła książki jest bardzo wyrazista i dynamiczna. Slumsy, związki z bombajską mafią czy walka na froncie z Armią Czerwoną w Afganistanie to tylko kilka rzeczy, na które czytelnik natknie się sięgając po „Shantaram”, a do tego dołożyć należy jeszcze wątek miłosny. Można powiedzieć, że niemal w każdym momencie lektury coś się dzieje i dla samej historii warto zagłębić się w tę powieść. W książkach uwielbiam taką dynamikę, choć jestem świadoma tego, że istnieje większa szansa na pogubienie się w fabule. Tego tutaj nie odczułam, a wręcz sprawiało to, że lepiej i szybciej czytało mi się tę powieść, która notabene jest bardzo obszerna, a zarazem posiada mały druk. To, co jednak chcę powiedzieć, to to, że jest to historia bardzo działająca na wyobraźnię. Bez trudu byłam w stanie odnaleźć się w podanych w niej wydarzeniach i mimo jej rozmiaru, nie nudziłam się przy niej.

Nigdy nie wiadomo, co w człowieku siedzi, dopóki nie zacznie się go powoli odzierać z nadziei.

Podsumowując, uważam, że „Shantaram” nie jest powieścią złą. Nie uważam również, by zasługiwała na miano „czytelniczego Świętego Graala”. Warto się w nią zagłębić choćby po to, by móc poznać losy Linbaby, jednak warto wziąć na nią poprawkę jeśli chcemy poznać lepiej Indie, nie pod kątem postaw o charakterze kolonialnym, co robi często główny bohater, a z pewną dozą ostrożności. Warto również uściślić, że „Shantaram” nie można odbierać jako powieść stricte biograficzną, tylko z elementami biograficznymi, a obszar Indii, których dotyczy jest mały z punktu widzenia geograficznego. Dlatego właśnie opisane w książce Indie to tylko mały obszar kulturowy i nie dotyczy on całego kraju.

Ta książka jest jak rzeka. I to nie tylko dlatego, że zawarta w niej historia ciągnie się przez osiemset drobno zadrukowanych stron, lecz dlatego, że raz wciąga w swoje wiry po uszy, nie dając czytelnikowi złapać tchu, a innym razem odpycha, jak lodowa kra, nie zachęcając ani trochę, by zanurzyć w niej choć koniuszek palca. Czytałem tę powieść przez kilkanaście tygodni, po jednym lub po kilka rozdziałów, robiąc w międzyczasie przerywniki w postaci wielu innych książek.

Bo z jednej strony jest to historia świetna, ciekawa, barwna, obfitująca w nieprzeciętne zdarzenia, pełna emocji i filozoficznych rozważań na temat człowieka i jego miejsca we wszechświecie. Uwagę przyciąga też kontrast wywołany zderzeniem europejskiej i wschodniej kultury, mentalność indyjskiej ludności i jej jakże odmienne od naszego spojrzenie na rzeczywistość. Ale z drugiej strony jest w tej książce coś, co w pewien bliżej nieokreślony sposób męczy i odpycha, a w moim osobistym przypadku zmusza do przerwy w lekturze i zastąpienia jej na parę dni czymś całkowicie innym. No i mija te parę dni, "Shantaram" leży na półce, czeka i... jakby wpatruje się we mnie, przyciąga, tak, przyciąga jak magnes. Więc znowu ją biorę, czytam kilka rozdziałów, chłonę jak gąbka nostalgiczną, refleksyjną, wcale nie nudną narrację, odwiedzam slumsy, pędzę przez Bombaj, stołuję się w najlepszych restauracjach tego miasta, czuję zaduch tamtejszego więzienia i chłód afgańskiej zimy... i nagle mam dosyć, książka ląduje na półce, znów czeka...

Tak skrajne uczucia towarzyszyły mi przez całe osiemset stron, by wraz z przewróceniem ostatniej kartki, wraz z ostatnim zdaniem uświadomić mi, że to już niestety koniec, i że jest to koniec wywołujący jakiś dziwny smutek i żal, że coś pięknego właśnie przeminęło. Czyli - ostatecznie jest to jednak książka bardzo dobra, nieprzekombinowana, prawdziwa, być może dlatego wywołująca we mnie tak skrajne odczucia, bo opowiada o ludzkim życiu, o naszym wnętrzu, gdzie to, co dobre (miłość, przyjaźń, oddanie i poświęcenie) nieustannie przeplata się z tym, co w nas złe (brutalnością, zdradą, gniewem, egoizmem, zazdrością). A że każdy z nas jest inny, książkę tę każdy musi przeżyć sam i sam ocenić, czy jest to grająca na emocjach skarbnica cytatów, czy też megalomańska gawęda prostackiego mafiosy. Ja bardziej skłaniam się ku tej pierwszej tezie, ale Wy moją oceną się nie sugerujcie, tylko sami zanurzcie się w odmęty "Shantaramu". Jak skończy się ta Wasza przygoda? Wielu z Was, zauroczonych, popłynie z prądem, i równie wielu, zniesmaczonych, osiądzie na mieliźnie tuż przy brzegu.

Przeczytałam wiele książek, "shantaram" znajduje się na szczycie pierwszej 10tki. Książka przy której się śmieje, wzrusza, wścieka, rozczula, pobudza całe spektrum emocji. Mimo, że pisana przez mężczyznę o mężczyźnie porwała mnie bez reszty. Teraz jestem w trakcie czytania "Cień góry" i jest równie dobra. W tej historii można utonąć bez reszty.

Kompletnie nie rozumiem zachwytów nad tą książka. Mdła opowieść okraszona multum pseudofilozoficznych wynurzeń. Przeczytałem do końca wiele lat temu kiedy jeszcze hołdowałem jakiejś chorej zasadzie by zaczętą książkę przemęczyć do końca. Zasadę tę pogrzebałem właśnie po tej lekturze.