Psy ras drobnych

"Psy ras drobnych" Olgi Hund to była pierwsza książka, jaką przeczytałam w tym roku. Rozbiła się o gmach zbudowany z moich wymagań i wyobrażeń. Czytając ją, podświadomie szukałam tego, co chciałam w niej znaleźć, nie dopuszczając do tego, co chciała przekazać mi autorka. Sześć miesięcy później sięgnęłam po książkę jeszcze raz (dzięki @slow_kilka21), tym razem skupiając się na treści, a nie swoich antycypacjach.

Główna bohaterka z powodu pogarszającego się stanu psychicznego trafia do szpitala w Kobierzynie. Tutaj jeszcze przed wejściem pacjenci klasyfikują każdego nowego osobnika, który pojawia się na oddziale. Mimo swej wewnętrznej niemocy musi znaleźć siłę, która pozwoli jej przetrwać w tym wyjątkowo nieprzychylnym miejscu.

Szpital, określany mianem antyarki, to przestrzeń "smutnych dzieci", których pokonało życie. Ciekawy jest tu obraz kobiet, choć obraz to za dużo powiedziane, gdyż, ze względu na krótką formę, jest to zaledwie zarys, czasem tylko sygnał, kilka zdań szkicujących czyjeś życie, nakreślających powód, dla którego się tutaj znalazły, a powodem tym najczęściej jest przemoc rodzinna i brak pieniędzy. Być może właśnie ta oszczędna treść jest przyczyną, dla której wiele osób, które przeczytało tę książkę, w tym ja, za pierwszym razem nie dostrzega jej walorów. Dopiero drugie czytanie sprawiło, że zauważyłam to, co wcześniej jakoś mi umknęło. Choć "Psy ras drobnych" umieszczono w dziale "literatura piękna" obraz ludzi z zaburzeniami psychicznymi jest jak najbardziej prawdziwy, bardziej niż w "Obłędzie" Kopińskiej. To dziurka od klucza, przez którą czytelnik może podejrzeć inną rzeczywistość, która tak naprawdę tylko trochę odstaje od tego, co jest dokoła nas. Autorka zdobyła tym tytułem Nagrodę Literacką im. Witolda Gombrowicza, nie bez powodu :)

IG @angelkubrick

Gdzie są granice normalności? Czym jest ,,psychiczność"?

Autorka przedstawia nam rzeczywistość szpitala psychiatrycznego, szczególnie na oddziale kobiecym. Są to jedynie migawki, ale w pewien sposób każda z nich mówi coś, o tych realiach oraz o psychice pacjentek.

Owe zapiski są pełne absurdu, obłędu, irracjonalności... Ale jak bez takich środków przekazu oddać rzeczywistość tam panującą?

Książka boleśnie uświadamia - głośne wyrażenie sprzeciwu, przeżycie rozczarowanie odbierane jest jako szaleństwo. Dzisiejszy świat wymaga od nas przeżywania tego wszystkiego po cichu. A dotyczy to szczególnie kobiet.

Kobiet, które leczone są w szpitalu po to, aby mogły znów wrócić do tego, co je tam przywiodło - do mężczyzn, do pracy, do obowiązków, do wymogów społecznych, konwenansów, rozczarowań...

Książka jest bardzo krótka, a jej czytanie nie daje przyjemności, jak czytanie np. obyczajówki czy romansu.

Ale może warto?

Autorka porusza naprawdę istotny temat i naprawdę dobrze jej wychodzi uświadamianie czytelnika.

Absurdem opisuje absurd i dlatego to jest takie dobre.

To nie jest książka o hodowli ras drobnych. To książka o psychiatrii i szpitalach psychiatrycznych. To książka o kobietach i mężczyznach, którzy nie radzą sobie w hałaśliwym świecie. to książka o chorobach psychicznych. „Tu się zaczyna moja opowieść. O tym, że szpital to wczasy dla smutnych dzieci. Żeby wszystkie były w jednym miejscu”. “Psy ras drobnych” to krótka książka. Ale bardzo emocjonalna, treściwa, smutna, czarno biała, zerojedynkowa I wspaniała. Absolutnie polecam lekturę Olgi Hund.

Olga Hund zaprasza nas na wycieczkę po szpitalu psychiatrycznym. Sartre’a dokładnie nam przedstawia życie, leczenie, wszystko co jest charakterystyczne dla tego miejsca. Nie wdaje się w detale, wszystko jest przedstawione ogólnie. Postać pokazuje nam swoje emocje, próbuje walczyć z własną pamięcią, zanikami, chorobą, która jest trudna i niemożliwa. Oddział w szpitalu psychiatrycznym to miejsce w którym znajdują się tylko osoby ciężko chore psychicznie. Nie którzy chorują na pograniczu urojenia i szaleństwa. To miejsce jest pokazuje ogólne, ze wskazaniem na szczegóły. Dla pacjenta to miejsce pół życia, w którym człowiek może się schronić lub wydobyć na zewnątrz. Bardzo rzadko osoba, która przebywa na oddziale psychicznym będzie miała przeczucie, że będzie wyleczona. Nasza bohaterka Sartre’a twierdzi, że świat na zewnątrz już nie będzie dla niej taki sam jak kiedyś. Mało kto ma takie podejście jak Sartre’a do życia zewnętrznego. Postać nasza uważa, że nie będzie piekła, który był dla niej nie do zniesienia.

"Psy ras drobnych" to proza, która nie pozwala nam postawić diagnozy lub oceny. Służba medyczna, która została zaprezentowana w taki sposób, żeby ocenić to co zapamiętane, aby po pewnym czasie nabrało to właściwego znaczenia dla nas czytelników. Niekiedy chory człowiek pamięta na co choruje, jakie ma przypadłości. W nie których chorobach psychicznych jest trudność do prawidłowego funkcjonowania na tym świecie, czujesz się odmiennym jak inni. Nie którzy pacjenci zadają sobie różne pytania: czym jest szaleństwo, co to jest tak zwana psychiczność. Olga Hund pokazuje nam, że szpital psychiatryczny to miejsce wielu szaleństw, które możemy zobaczyć w szpitalnych salach lub korytarzach. Jest to szpital, który sam w sobie jest chory, nie zawsze udaje się mu wyleczyć swoich pacjentów. W leczeniu chorych nie pomoże kolaże, wieczorki muzyczne, czytanie np. Karpowicza. Szpital psychiczny bardzo się różni od zwykłego, bo jest tutaj dużo szaleństw. Osoby leczące się w nim chorują na różne choroby: maniami, fobiami, obliczu rozpaczy i pragnień, uważają że to wszystko jest normalne.

Sartre’a uświadamia nas, że właśnie wcześniej w tym miejscu leczyła się jej mama. Po wielu latach wraca tutaj jako sama nasza bohaterka. Szpital psychiczny uznawana jest jako wakacje dla dzieci i osób smutnych. Smutek może przyjmować różne postacie, potrzeby człowieka mogą być proste, banalne lub złożone. Zachorowanie na chorobę psychiczną to wynik różnych zdarzeń: zakochanie, powinności, brak środków na zapłatę rachunków lub brak możliwości załatwienia ważnych spraw, które nas przerosły. W naszym przedstawionym szpitalu psychicznym jest duszno, doskwiera nuda pacjentom. To wszystko nie pasuje do możliwości leczenia schorowanych dusz i psychiki. Hund pokazuje nam osoby przygnębione i zbędne dla świata. Ludzie znajdujące się na oddziale psychicznym nie będą mogły się odnaleźć w normalnej społeczności w swoim codziennym życiu. Właśnie człowiek leczący się tutaj ma w sobie zawsze poczucie ucieczki. Uważają, że lepiej uciec tutaj na oddział, niż żyć tam na zewnątrz i się męczyć. W szpitalu upływ czasu nie jest dla nich istotny. To miejsce nie wyznacza celów, zadań do wykonania, wywiązania. Najważniejsze jest to, żeby pacjent brał leki i podporządkował się rytmowi szpitalnego dnia.

W szpitalu panuje porządek, są ustalone ramy działania i funkcjonowania. Człowiek znajdujący się tutaj chcę przestać odpowiadać za swoje czyny, jednakże kiedy znajduje się przed lekarzem, terapeutą, na spotkaniu społecznym musi być jednak odpowiedzialność za swoją chorobę i czyny. Możemy sobie wyobrazić namalowany obraz portretowy, który będzie przestawiał nam test na depresję lub rozmowę lekarza z pacjentem w czasie obchodu. Szpital psychiatryczny pozwala nam walczyć ze swoimi lękami. To miejsce jest inne niż codzienne życie. Możemy tutaj zauważyć dużo empatii. Możemy postawić sobie pytanie: czy na oddziale psychiatrycznym znajdziemy bliskość,solidarność? Według mnie ludzie oczekują w szpitalnych murach bliskości drugiej osoby, żeby zastąpić sobie pustkę.

Autorka chcę nam przedstawić kobiety, które nie cierpią patrzeć na samą siebie. Można zauważyć z kartek książki, że bohaterki często jednakże patrzą na siebie. Nie lubią mówić o swojej chorobie, o tym dlaczego znalazły się tu i teraz. Jednak mają świadomość, że dojdzie do momentu kiedy będą musiały opowiedzieć o wszystkim lekarzowi, terapeutom, trzecim osobom w czasie spotkań. Osoby, które znalazły się na oddziale, chcą wolny czas jakoś zastąpić. Zaczynają się wtedy "jałowe" rozmowy w czasie palenia papierosów. Mamy tutaj sytuacje kiedy chorzy nawzajem się obserwują. Nie kiedy dochodzi do znalezienia sobie sympatia, spędzanie ze sobą wspólnych godzin i dni. Każdy wie, że oddział psychiatryczny to cierpienie, w jednym pokoju kładzie się osoby z różnymi stanami i potrzebami psychicznymi. Autorka prezentuje nam jakie niepewności, rozczarowania nasilają się w człowieku, który tam się znajdzie. Hund próbuje nas przekonać, że nasza bohaterka nie potrzebuje współczucia, nie wiadomo czy ona nas zrozumienie. Opowiadania pokazuje nam na podstawie kilku dni pobytu w szpitalu psychiatrycznego, w miejscu gdzie jest się zamkniętym od środowiska zewnętrznego, jak można się negatywnie otworzyć na świat wewnętrzny, co nas tak bardzo ogranicza, może to nazwać demonami, które i tak są niewidoczne dla innych osób.

„Ludzie myślą, że mężczyźni na oddziałach psychiatrycznych piszą poezję i traktaty filozoficzne albo siedzą za wywrotowe myślenie i działalność opozycyjną. Myślą też, że na oddziałach psychiatrycznych znajdują się tylko seryjne morderczynie, wiedźmy, mówiące językami szeptuchy, chore na pląsawicę i wściekliznę potomkinie zwierząt urodzone z zębami i szóstym palcem. To też. Ale większość dziewczyn na oddziałach nie jest aż tak szalona i pamięta, co robili im ojcowie, wujkowie, mężowie, matki...”

Nie bez przyczyny swoją opinię rozpoczęłam od tego cytatu. Dosyć przewrotny i metaforyczny tytuł tej osobliwej i niecodziennej książki przywołuje bardzo jednoznaczne obrazy. Wbrew tytułowi, nie znajdziecie tutaj ani fotografii psów, ani atlasu ras typowych dla psów drobnych. Autorka celowo użyła tego określenia zestawiając wyimaginowane obrazy z codziennymi problemami, z jakimi muszą zmierzyć się ludzie psychicznie chorzy.

Bohaterka tej fragmentarycznej opowieści przenosi nas do szpitala psychiatrycznego, opisując zmagania pacjentów z chorobami. Jest przy tym dobrym obserwatorem, wzbudzając w nas swą szczerością mnóstwo sprzecznych emocji w odbiorze tego, co czytamy. To taka przykra prawda, trudna do zaakceptowania często przez bliskich. Prawda, która burzy spokój dusz i poukładane schematy normalności. Urojenia, wyalienowanie, brutalność rzeczywistości przerastającej nasze oczekiwania wobec siebie i innych.

Znakomity styl autorki – pozbawiony wszelkich zbędności, filigranowy, sensualny, plastyczny, a jednocześnie konkretny i bezpośredni sprawia, że książkę przeczytałam w niemal dwie godzinki. Nie należy ona do pozycji przyjemnych, stąd też ci bardziej empatyczni i wrażliwsi muszą się nieco zdystansować przed. Nastawcie się, że mimo nietypowej fabuły i akcji, zakończenie może bardzo Was zaskoczyć. Wydźwięk tej pozycji na długo zapada nam w pamięć. Brutalnie prawdziwa, momentami przerażająco toporna, likwidująca bariery. Całość pozbawiona topornych balastów powodując, że czyta się ją lekko i szybko. Warto poznać rzeczywistość od nieco innej podszewki. Szczerze polecam!

[Adres usunięty]