-
Recenzenckie Mistrzostwo ŚwiataOcena: 5/5Dodana przez Michał L. w dniu 2019-10-28Recenzja dotyczy produktu typu: książka
0 z 0 osób uznało recenzję za przydatnąPRZETRWAĆ PIEKŁO
Colson Whitehead, autor „Kolei podziemnej”, powraca z nową książką. „Miedziaki”, bo o nich mowa, skusiły mnie nie tylko pozycją autora (Pulitzera i National Book Award nie zdobywa się od tak sobie), ale też, a może przede wszystkim, samym opisem. I tak oto w moje ręce trafiła, rewelacyjna, porywająca i momentami porażająca opowieść rozliczeniowa, od której ciężko jest się oderwać, choć nie jest to lektura łatwa i przyjemna.
Witajcie w latach 60. XX wieku na amerykańskim Południu. Tu segregacja rasowa nasila się, a inny kolor skóry wystarczy by przekreślić karierę i życie. Wystarczy tylko znaleźć się w niewłaściwym miejscu i o niewłaściwym czasie.
W takiej sytuacji znajduje się młody Elwood Curtis, chłopak mający przed sobą perspektywy. Niestety pech chce, że zamiast na wymarzonej uczelni, ląduje w Miedziaku – ośrodku wychowawczym. To, co jednak dzieje się w jego murach z wychowaniem nie ma zbyt wiele wspólnego. Odczłowieczani, katowani i gwałceni wychowankowie nie mają szans na chwilę spokoju. Co gorsza ci, którzy próbują cokolwiek z tym zrobić, znikają. Jak Elwood przetrwa to piekło? I jak ono na niego wpłynie?
Na wstępie napisałem, że „Miedziaki” nie są lekturą ani łatwą, ani przyjemną, ale nie jest to tak do końca prawda. Styl, w jakim całość została podana pochłania się z czystą przyjemnością. Niby książka napisana jest prosto, a jednak widać w niej talent, wielkie literackie wyczucie i siłę – siłę wymowy, przekazu i samego pisarstwa Whiteheada. Jest w tym piękno, jest smakowanie języka, słów, połączeń między nimi, zachwyt z kreowania / odtwarzania świata i bohaterów… To nie jest łatwa powieść, nie jest też czysta, jednak w całym jej brudzie tkwi piękno, którego nie sposób nie docenić, jeśli lubi się dobrą, niebanalną literaturę.
A „Miedziaki” mogły się nie udać, chyba nikt nie może mieć co do tego żadnych wątpliwości. Opowieści o ośrodkach wychowawczych nie sposób zliczyć. Popkultura serwowała nam je od wielu dekad i to w najróżniejszych konfiguracjach i gatunkach. Mnóstwo było komedii i opowieści dla dzieci ku pokrzepieniu serc, nie brakowało ważkich dramatów, a i horrory nie unikały jakoś tej tematyki. Czy można mieć w tej kwestii jeszcze świeżego i nowego do powiedzenia? Pewnie tak, ale Whitehead tego nie robi. Robi za to coś innego – opowiada doskonale to, co już było, zachwycając sposobem, w jaki to robi.
Jego powieść nie jest gruba. Już samo 280 stron nie jest jakimś epickim rozmiarem, a dochodzi do tego jeszcze całkiem spora czcionka. Ale na tak ograniczonej przestrzeni autor serwuje nam realistyczną, mocną historię, zaludnioną krwistymi, świetnie nakreślonymi postaciami, które wiodą swoje życia w znakomicie uchwyconym świeci. Przede wszystkim jednak mamy tu do czynienia z przerażającą opowieścią o odczłowieczeniu, niesprawiedliwości, upodleniu i najgorszych ludzkich cechach. Jest tu zagadka rodem z thrillerów, ale to, co najmocniej oddziałuje na odbiorcę, to uświadomienie sobie prawdziwości „Miedziaków”, inspirowanych przecież Florida School for Boys.
Kto zatem lubi ważkie, ambitne książki, koniecznie powinien poznać to dzieło. Miłośnicy miałkich, nijakich współczesnych powieści rozrywkowych nie mają tu czego szukać, ale ci, potrafiący docenić prawdziwe literackie piękno będą zachwyceni. I tylko to się liczy.
Zobacz na własne oczy, jak wyglądała rzeczywistość w zakładzie dla stwarzających problemy chłopców.
Wciągająca opowieść oparta została na prawdziwej historii poprawczaka, który funkcjonował na Florydzie.
"Miedziaki" to książka, w której Colson Whitehead podejmuje się opisania dramatycznego wątku prosto z historii Ameryki. Akcja powieści rozgrywa się w latach 60. XX wieku na Florydzie. Pisarz przedstawia w niej losy dwóch chłopców, którzy zostają skazani na pobyt w poprawczaku.
Do Frenchtown, czyli czarnej dzielnicy Tallahassee, docierają idee głoszone przez ruch na rzecz praw obywatelskich. Słowa głoszone przez dr. Martina Luthera Kinga mocno bierze sobie do serca młody Elwood Curtis. Chłopak zaczyna w końcu wierzyć, że jest "równie dobry jak każdy inny". Babcia, która zajmuje się porzuconym przez rodziców Elwoodem, stara się pilnować, by ten unikał kłopotów - chłopak jest bowiem bliski dostania się do college’u dla kolorowych. Życie czarnoskórego chłopca mieszkającego na amerykańskim Południu w okresie wczesnych latach 60. XX wieku, gdzie stosunki społeczne są jeszcze regulowane prawami Jima Crowa, nie należy do najłatwiejszych. Tutaj nawet najdrobniejsze przewinienie może mieć wpływ na skreślenie szansy na lepsze życie.
Przez jeden błąd chłopak trafia do poprawczaka, nazywanego powszechnie "Miedziakiem" (The Nickel Academy). Misją tego miejsca jest kształtowanie młodych ludzi pod względem intelektualnym, moralnym i fizycznym. Przestępcy mają tutaj wyrastać na ludzi uczciwych i honorowych. Tak naprawdę Akademia jest miejscem, do którego nikt nie chciałby trafić. W koszmarnym poprawczaku sadystyczna kadra używa przemocy wobec swoich wychowanków i wykorzystuje ich seksualnie. W "Miedziaku" szerzy się też korupcja i kradzież. Chłopcy, którzy znajdują w sobie wystarczająco odwagi, by przeciwstawić się panującym w Akademii prawom, przepadają w niewyjaśnionych okolicznościach.
Colson Whitehead opisuje w swojej książce zakład poprawczy, który istniał naprawdę i mieścił się na Florydzie. Przez sto jedenaście lat zamykano tam tysiące młodych ludzi, których następnie poniżano i bezlitośnie katowano, by w końcu całkiem ich złamać.
Opinie o książce
Wyśmienite studium nie tak odległej historii Ameryki! Znakomita powieść – doskonale napisana, z porażającą fabułą.
"Publishers Weekly"
Wstrząsająco prawdziwy portret dwóch afroamerykańskich chłopców, walczących o przetrwanie na amerykańskim Południu u schyłku ery Jima Crowa.
"Booklist"
Ceniony autor „Kolei podziemnej” powraca w najwyższej formie z ponurą i pełną okrucieństwa opowieścią o amerykańskim Południu. Akcja książki rozgrywa się w połowie XX wieku, a opisywany horror jest tym bardziej przerażający, że oparty na autentycznych wydarzeniach.
"Kirkus Review"
Porywająca I błyskotliwa opowieść oparta na prawdziwej historii poprawczaka dla stwarzających problemy chłopców na Florydzie w latach 60. XX wieku. Whitehead jest jednym z najbardziej śmiałych i utalentowanych współczesnych pisarzy, niecierpliwie czekam na jego każdą kolejną powieść.
Elizabeth Gilbert, pisarka
O autorze
Colson Whitehead urodził się w 1969 roku. To amerykański pisarz, który zadebiutował w 1999 roku. Jego książka, pt. "Kolej podziemna" zyskała miano bestsellera. Przyznano jej także prestiżowe nagrody: National Book Award, Pulitzera, Goodreads Choice Award, Andrew Carnegie Medals for Excellence in Fiction AND Nonfiction oraz nagrodę Arthura C. Clarke’a.
