Kryminalne Zakopane. Najgłośniejsze zbrodnie Podhala

Zakopane – miejsce zamieszkania krewkich górali, słynących z pięknej gwary oraz miłości do: gór, mocnych trunków i…chwytania się za łby. „…przez całe lata, a może wieki, bicie się było naszą rodzimą rozrywką. Biliśmy się wszędzie: na weselach, na chrzcinach, na imieninach, a nawet na stypach.” „Mój ojciec opowiadał, że gdy szykowało się góralskie wesele, wszystkie służby szykowały się na najgorsze. Zawsze.”

O tym, że chwytanie się za łby czasami kończy się czymś więcej niż rozbitym nosem, lub właśnie łbem, opowiada Beata Sabała-Zielińska w swojej najnowszej książce z gatunku true crime.

Książka zaczyna się mocnym i bardzo osobistym akcentem, a mianowicie opowieścią o tym, jak został zamordowany dziadek autorki Jan Sabała.

Kolejne rozdziały, a właściwie sprawy dotyczą spraw kryminalnych na Podhalu, nie tylko w samym Zakopanem. Sześć spraw, które wstrząsnęły opinią publiczną: zamordowana turystka; siostra, która stała braciom na drodze do majątku i podobno przynosiła wstyd rodzinie; seksualny predator, który grasował na południu Polski; przemocowy mąż, który podniósł rękę na żonę i dzieci o jeden raz za dużo; niekochany mąż, który musiał zniknąć, najlepiej na zawsze; kochanek, który zmienił się w poniżającego tyrana i który skończył pochowany wraz z…rowerem.

W książce znalazł się również rozdział poświęcony pracy policji w Zakopanem, sposobie prowadzenia śledztw i współpracy z Krakowskim „Archiwum X” (czyli Wydział Przestępstw Niewykrytych Biura Kryminalnego Komendy Głównej Policji tzw. „Archiwum X”, zajmujący się niewykrytymi sprawami dotyczącymi najpoważniejszych przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu)

Beata Sabała-Zielińska pokazała się po raz kolejny ze swojej dziennikarskiej strony i z dziennikarską starannością opisała każdą ze zbrodni, bazując na aktach sprawy karnej, rozmowach z policjantami biorącymi udział w śledztwie, biegłymi z dziedziny kryminalistyki, psychiatrami i psychologami, a nawet dokładając komentarze prawników, w tym sędziów.

Aby przedstawić jedną sprawę, autorka wykonywała tytaniczną pracę, przedzierając się przez dziesiątki tomów akt, analizując je, przeprowadzając wywiady z zaangażowanymi w sprawę. Jeśli istniała możliwość Sabała-Zielińska starała się uzyskać komentarz ze strony sprawców, zazwyczaj bez większego sukcesu – ci ludzie swoje już „odsiedzieli” i teraz żyją zwyczajnym życiem.

Każda sprawa została ukazana w kontekście, bo przecież (raczej) nikt nie zabija bez powodu, tu powody można było podzielić na ekonomiczne i miłosne, a właściwie, gdy wygasła miłość i pojawiło się inne, bardziej destrukcyjne uczucie.

Styl Sabały-Zielińskiej jest bardzo klarowny, wręcz reporterski, stara się trzymać emocje na wodzy, nie pokazując swojego stosunku do sprawy, co niezwykle cenię.

Moim zdaniem, jest to pozycja obowiązkowa dla wielbicieli true crime, lubiących zajrzeć za kulisy pracy operacyjnej policji. To również książka-przestroga, że każda zbrodnia, prędzej czy później zostanie ukarana.

Jakiś czas temu wspominałam, że najbardziej lubię reportaże poświęcone jednej sprawie. Wydają mi się one po prostu bardziej dopracowane i jeszcze się na takich nie zawiodłam. Tym razem jednak dałam szansę zbiorowi kilku historii i absolutnie nie żałuję. Jego autorka udowodniła, że można się przyłożyć także do opracowania większej ilości śledztw i procesów, a ja to bardzo doceniam.

"Kryminalne Zakopane. Najgłośniejsze sprawy Podhala" to pięknie wydana książka, o której można napisać, że w solidnych ramach zamknięto równie solidną treść. Beata Sabała-Zielińska daje się poznać jako znakomita obserwatorka społeczności, z którą jest związana, bo nie jest to tylko suchy opis kryminalnych wydarzeń, pełnego obrazu dopełnia nienachalna charakterystyka Górali i terenów przez nich zamieszkiwanych.

Książkę otwiera osobista historia autorki, mająca formę niemal legendy, bo choć te wydarzenia nie rozegrały się aż tak dawno temu, to każdy zapamiętał je inaczej. Nie sposób odnaleźć żadnych oficjalnych dokumentów, ale mimo to podjęła ona próbę rekonstrukcji tej zbrodni i odnoszę wrażenie, że może być ona bliska prawdy.

W kolejnych rozdziałach opisane są różne kryminalne sprawy, które rozegrały się na przestrzeni wielu lat. Niektóre z nich były naprawdę głośne i doskonale je już kojarzyłam, ale były też takie, które odkryłam dzięki tej książce. Zaintrygowała mnie szczególnie ostatnia historia, bo kojarzę podobną, jednak wciąż nierozwiązaną, a ta opisana znalazła swój tragiczny finał. Trudno mi zweryfikować, czy to przypadkowa zbieżność, czy przegapiłam jakieś doniesienia, bo akurat tę sprawę autorka postanowiła zanonimizować.

Nie brakuje w tym reportażu wspomnienia o wpływie Halnego na zachowanie mieszkańców Podhala. Ostatnio natknęłam się na ten temat w powieści fabularnej i zaczął mnie fascynować. Na pewno będę go dalej zgłębiać.

Beata Sabała-Zielińska nie tylko opracowała dla nas akta, ale porozmawiała też z czynnymi i emerytowanymi funkcjonariuszami, a także dotarła do innych ekspertów, dzięki czemu jest to lektura kompletna. Nie trzeba się od niej odrywać, by sprawdzać jakieś kruczki prawne, bo wszystko jest na bieżąco wyjaśniane.

"Kryminalne Zakopane. Najgłośniejsze sprawy Podhala" to prawdziwe i kompleksowe kompendium wiedzy o zbrodniach popełnionych na południu Polski. Mam nadzieję, że to dopiero początek książkowej kariery Beaty Sabały-Zielińskiej. Ma niewątpiliwy dar do opowieści o mrokach ludzkiej duszy.

Moje 9/10.

Książka "Kryminalne zakopane. Najgłośniejsze zbrodnie Podhala." jest fascynującą podróżą w świat kryminalistyki i prawa. Opisanie sześciu głośnych zabójstw dokonanych w Tatrach przez pryzmat tych, którzy zajmowali się śledztwem, pozwala czytelnikowi na głębsze zrozumienie nie tylko samej zbrodni, ale również złożoności procesu dochodzeniowego.

Autorka, analizując setki stron akt oraz dokumentów, tworzy rzetelny obraz spraw, unikając subiektywnych osądów czy nieścisłości, które mogą wynikać z pamięci świadków czy uczestników tych dramatycznych wydarzeń.

Z perspektywy czytelnika najciekawsze jest poznawanie motywacji oraz emocji funkcjonariuszy, biegłych i prawników biorących udział w tych śledztwach.

Każde wypowiedziane słowo, ślad dowodowy czy podejmowany krok przez ścigających sprawców, staje się fascynującą częścią większej układanki.

Uważam, że książka dostarcza nie tylko emocjonalnych przeżyć i dreszczyku emocji, ale także cennych informacji na temat działania systemu sprawiedliwości. To lektura, która z pewnością zainteresuje nie tylko miłośników kryminałów, ale także wszystkich, którzy chcą zrozumieć, jak wygląda naprawdę walka o prawdę w obliczu brutalnych zbrodni.

Bardzo ciekawa książka. Dobrze się czytało. Polecam

„Kryminalne Zakopane. Najgłośniejsze zbrodnie Podhala” to publikacja, która mnie zupełnie zaskoczyła jednak nie tematyką, bo to raczej nie jest mi straszne, ale dbałością o szczegóły, która nawet w dziedzinie reportażu nie zawsze stoi na tak znakomitym poziomie jak w tej książce.

Zapewne większości Zakopane nie kojarzy się z krwawą dekapitacją, czy innymi brutalnymi scenami, a bardziej z malowniczymi widokami i kolejkami na Krupówkach. Jednak ku mojej uciesze autorka odkryła przede mną zupełnie inne oblicze Zakopanego, które nie jest nawet blisko standardowych sielankowych wizji.

Sabała-Zielińska zyskała w moich oczach zdecydowanie różnorodnością doboru przedstawionych zbrodni, ponieważ znalazłam tam zarówno historie z pierwszych stron gazet jak i historie mniej znane szerszej publiczności, jednak jest jeden wspólny mianownik tych historii, a mianowicie wspomniana wcześniej dbałość o szczegóły. Pisarka zadbała od odtworzenie wydarzeń, charakterystykę kluczowych postaci zarówno ofiar jak i sprawców i co najważniejsze analizy psychologiczne, a nawet tło społeczno kulturowe danych wydarzeń i za to wielki szacunek Pani Beato.

Muszę również podkreślić, że reportaż jest napisany z wielkim szacunkiem i empatią dla ofiar i ich bliskich, co jeszcze bardziej dodaje tej publikacji refleksyjnego klimatu, bo nawet w pięknych i sielankowych rejonach mogą wydarzyć się, sytuacje obnażające najgorsze ludzkie instynkty i pierwotne zło.

Mnie ta książka zachwyciła pod każdym względem, ale mam świadomość, że nie jest to literatura dla każdego, bo dokonując tak precyzyjnych opisów i analiz autorka, naraziła się na to, że dla wielu ta lektura okaże się zbyt nużąca i trudna, bo próżno tu szukać taniej sensacji.

Recenzja powstała we współpracy z wydawnictwem Prószyński i S-ka