Zakładnik. Historia ucieczki

Guy Delisle najbardziej znany z komiksów autobiograficznych („Pjongjang”, „Opowieści birmańskie”, „Kroniki jerozolimskie”) tym razem sięga po historię człowieka poznanego podczas jednego z pobytów za granicą. Głównym bohaterem jest członek misji „Lekarzy bez granic” w Inguszetii, który zostaje porwany dla okupu przez Czeczenów… i to praktycznie wszystko jeśli chodzi akcję. Do tego kilkaset stron komiksu to praktycznie powtarzająca się sekwencja kilku rysunków: ręka w kajdankach, goła żarówka na suficie, pusta ściana z zabitym oknem, główny bohater na materacu wpatrzony w sufit i porywacz wnoszący jedzenie. Nuda? Wprost przeciwnie! Komiks czyta się z zapartym tchem, niczym najlepszy kryminał z niecierpliwością czekając, co wydarzy się na następnej stronie. Klaustrofobiczna powtarzalność scen jest celowym zabiegiem znakomicie oddającym sytuację, jak i stan ducha zakładnika. Prosta kreska i ciemne tło dopełniają reszty sprawiając, że czytelnik po pewnym czasie wczuwa się w atmosferę strachu, bezradności i beznadziei osoby porwanej. Komiks powstawał kilkanaście lat i to widać zarówno w niezwykle precyzyjnie opracowanej koncepcji jak i wnikliwym przedstawieniu odczuć głównego bohatera.

Pozycja obowiązkowa dla wszystkich miłośników powieści graficznych. Moim zdaniem jeden z najlepszych komiksów 2017.

OPOWIEŚĆ UWIĘZIONEGO

To zdecydowanie najlepszy komiks, jaki wyszedł spod ręki Guya Delisle’a. Zachwycałem się już wprawdzie zarówno doskonałymi Kronikami Jerozolimskimi, jak i Kronikami Birmańskimi, jednak dopiero Zakładnik, kameralny, stonowany i surowy, wywołał we mnie takie emocje. I pokazał wielkość tego autora.

Christophe André pracuje dla pozarządowej organizacji medycznej działającej na Kaukazie. Jest rok 1997, mężczyzna od trzech miesięcy bierze udział w swojej pierwszej misji humanitarnej, kiedy w nocy z pierwszego na drugiego lipca – pierwszej nocy, kiedy śpi w budynku sam – dochodzi do zdarzenia, które na zawsze odmieni jego życie. Do środka wpadają bowiem milicjanci, chwytają go i wyprowadzają. Christophe jest pewien, że chodzi o pieniądze – jutro mieli wypłacać pensje, sejf jest więc pełen, a właśnie ON ma przy sobie klucz – ale gdy napastnicy wsadzają go do samochodu, nie zawracając sobie głowy banknotami, zaczyna się naprawdę bać. Sytuacja z każdą chwilą staje się coraz gorsza, milicja przewozi bowiem mężczyznę przez czeczeńską granicę na swoje tereny. Tu nie muszą niczego się obawiać, a ON jest całkowicie zdany na ich łaskę. W jego głowie pojawiają się najróżniejsze wizji tego, co może go czekać, ale gorsza od nich wydaje się niepewność, która staje się jego codziennością. Zamknięty w pustym pokoju, przykuty do kaloryfera, mający jedynie materac pod plecami, próbuje ogarnąć sytuację, w jakiej się znalazł. Jak jednak znieść codzienność, kiedy nie wiesz czego możesz się spodziewać? Kiedy czujesz się jak bohater powieści Kafki i nie wiesz co mógłbyś zrobić? Bo, jak trafnie zauważa sam bohater, „znacznie gorzej jest być zakładnikiem niż siedzieć w więzieniu. W więzieniu przynajmniej wiesz, dlaczego tam jesteś i kiedy wyjdziesz. Gdy jesteś zakładnikiem, nie masz nawet tego – nie masz nic”.

Kiedyś widziałem dokument traktujący o ludziach, którzy trafili do niewoli. Nie pamiętam gdzie ani z jakich powodów, nie pamiętam nawet tytułu tego obrazu, ale pewna rzecz wyryła się w mojej pamięci. Jeden z bohaterów opowiadał o drzwiach, jak nie potrafi przestać otwierać ich i zamykać, drugiemu lęk nie pozwalał w ogóle przekręcić zamka w drzwiach – zawsze musiały stać otworem. Emocje, jakie wzbudziła we mnie ta scena, ożyły w trakcie lektury Zakładnika. Bo ta powieść graficzna porusza, przeraża i skłania do myślenia, a myśli pojawiające się w głowie, nie należą do przyjemnych. Tym bardziej, że Delisle nie wymyślił tej historii. Christophe André to postać autentyczna, a autor spotkał go w trackie jednej ze swoich podróży i, zainspirowany jego opowieścią, stworzył tę komiksową relację z tego, co go spotkało.

Abstrahując jednak od tej strony Zakładnika, warto zauważyć, że przede wszystkim jest to po prostu znakomity komiks. Świetnie opowiedziany, prostym językiem ale skutecznie spełniający swoją rolę. Nie ma tu wielu dialogów, większość historii stanowi wewnętrzna narracja bohatera, który nie mając do roboty nic poza leżeniem, przerywanym sporadycznie czasem na posiłki, toaletę, papierosa czy nawet telewizję oglądaną w towarzystwie porywaczy, dużo myśli. Odzyskuje nadzieję, traci ją, szuka wyjścia z tej sytuacji, próbuje co nieco zrozumieć… Ale przede wszystkim chce odzyskać wolność, chce zostać uratowanym, a my mu w tym kibicujemy

Szata graficzna albumu jest prosta, ale tym razem Delisle porzucił swój cartoonowy styl na rzecz bardziej realistycznych ilustracji. Nie skupia się na szczegółach, tła są często puste, szaro-fioletowe cienie budują tu zarówno klimat, jak i zapełniają kadry, ale ta surowość jest właśnie tym, czego potrzebował ten komiks. Komiks, który swoją drogą czyta się jednym tchem, chociaż lektura nie jest łatwa, a całość liczy 430 stron – czytelnik nie ma ochoty przestać. Tak samo, jak nie może potem przestać myśleć o tym, co właśnie przeczytał. I to jest chyba najlepsza opinia, jaką mogę wystawić Zakładnikowi. Dlatego też polecam gorąco Waszej uwadze tę powieść graficzną – naprawdę jest tego warta. Dobra, mocna i satysfakcjonująca lektura dla miłośników ambitnego komiksu gwarantowana.

Zakładnik jest zapisem wspomnień porwanego. Razem z bohaterem przeżywamy porwanie, które jest gorsze niż zwykłe więzienie: odliczasz miesiące, ale nie wiesz kiedy i czy w ogóle cię wypuszczą. Cały komiks dzieje się w dosłownie kilku zamkniętych wnętrzach – niewielkich, niemal całkowicie pustych pokojach należących do porywaczy. Tu żyją normalnie z rodzinami. To w nich bohater spędza ponad sto dni swojego porwania.

Każdy z rozdziałów to jeden z dni spędzonych w zamknięciu. Niektóre z nich nie zawierają absolutnie żadnego godnego uwagi wydarzenia: ot, Christophe ogląda swoje palce u nóg, światło słoneczne, nasłuchuje dźwięków, przypomina sobie wielkie bitwy napoleońskie dla zabicia czasu. Relacjonuje co zjadł, próbuje zrozumieć mowę porywaczy, codziennie liczy na przełom, który jednak nie nadchodzi. Raz jest przykuty kajdankami do podłogi, kiedy indziej zupełnie swobodnie przemieszcza się po pokoju, a nawet ogląda z porywaczami film na wideo. Tak mija 111 nudnych na wskroś dni.

Więcej na [Adres usunięty]