Wieczna wojna

"Dla większości ludzi najistotniejsze było to, że gdyby wojnę nagle zakończono, gospodarka Ziemi załamałyby się."

Lubię sięgać po fantastykę militarną, ale nie sądziłam, że książka napisana czterdzieści sześć lat temu przywoła tak frapujące wrażenia. Gdybym przeczytała ją w czasach, kiedy powstała, z pewnością dostarczyłaby wiele satysfakcji i refleksji, natomiast z dzisiejszej perspektywy, otrzymuję jeszcze więcej, bo spojrzenie po niemal pół wieku na to, jak kształtowała się literatura z gatunku science fiction, oczywiście, natychmiast nasuwają się porównania, konfrontacje i analogie. W ten sposób podnosi się walor powieści, sprawia, że nie starzeje się tak, jakbyśmy przypuszczali, a jedynie zyskuje na wyrazistości blasku przesłań.

A trzeba przyznać, że Joe Haldeman zasadza w czytelniku mnóstwo idei, pomysłów i znaków zapytania. Proponuje śmiałe rozwiązania, ubiera je w konkretne wskazówki, lecz jednocześnie pozostawia wolną przestrzeń dla wyobraźni odbiorcy. Niektóre przesłania przybierają formę bezspornych racji, inne domagają się większej iluzji, ale są i takie, które odkrywają uniwersalną prawdę o człowieku, dążeniu do destrukcji, niepodzielnego dzierżenia władzy i podążania tropem intratnych interesów. Otrzymujemy wizje dotyczące podboju kosmosu, nowoczesnych technologii, militarnych rozwiązań, ekonomicznych uwarunkowań, biologicznych udoskonaleń, ciekawe ujęcia socjologiczne i społeczne, a właśnie ich wyszukuję w literaturze. Spojrzenie na toczoną przez nasz gatunek wojnę, w ramach państw i kosmosu, z samym sobą i innymi rasami. Jak zmieni się człowiek za tysiąc lat, co zginie wraz z przeszłością, a co przetrwa jako dowód istnienia?

Śledzimy karierę wojskową Williama Mandelli, zderzamy się z narzuconymi formami przemocy, wnikamy w wewnętrzny dychotomiczny konflikt i pragnienie ucieczki przed absurdalnością. Obserwujemy specyfikę szkoleń, manipulację umysłem, przeprogramowanie do zabijania, narzucanie jedynie słusznych filozofii, bezwzględnego podporządkowania. A wszystko w imię potencjalnego zagrożenia ze strony Taurańczyków, haseł obrony ludzkości i macierzystej planety, fałszywych przesłanek zaaplikowanych dogmatów i informacji. Intrygująca podróż w czasie, zerknięcie na możliwe ewolucyjne przemiany, prawdopodobne wywrócenie piramidy wartości i etycznych dylematów. Narracja przyjazna, sporo się dzieje, w różnych skokach wieków, aż do trzy tysiące sto czterdziestego trzeciego roku.

B[Adres usunięty]

Zdecydowanie jest to książka interesująca, chwilami lekko refleksyjna, skłaniająca do przemyśleń – czy to na temat wojen, czy też przyszłości naszej planety i rasy ludzkiej. Wydaje mi się, że klasyki science-fiction często wzbudzają w człowieku tego typu rozważania. W tym też tkwi niejednokrotnie ich siła – są ponadczasowe, emocjonalne, poruszające, a przy tym wszystkim stanowią dobrą rozrywkę czytelniczą.

Cała recenzja: [Adres usunięty]

Dom Wydawniczy Rebis stworzył serię wydawniczą pod tytułem „Wehikuł czasu". Ma ona zapoznać nas z klasykami z gatunku sci-fi. Od razu spodobał mi się pomysł zapoznawania się z klasykami, gdyż do tej pory, jeśli sięgałam po coś z półki science fiction to były to nowości. Gdy zaczęłam czytać książki z lat pięćdziesiątych, sześćdziesiątych, siedemdziesiątych, to od razu poczułam, że zostały napisane te kilkadziesiąt lat temu. I ogromnie mi się to spodobało. Poznawanie wyobrażeń ludzi, którzy żyli kilkadziesiąt lat temu, jak świat będzie wyglądał w według nich w przyszłości, a naszej współczesności jest bardzo ciekawym doświadczeniem, a ja bardzo lubię o tym czytać. W „Wiecznej wojnie" także znajdziemy fragmenty historii, które dzieją się w naszej teraźniejszości.

„Wieczna wojna" nie skupia się jednak tylko na naszych latach. Historia w niej opisana dzieje się przez setki ziemskich lat. Mówi o dziejach Williama Mandelli, który urodził się w latach siedemdziesiątych XX wieku. Uczestniczy ON w kosmicznej wojnie z Taurańczykami przez co może powracać na Ziemię dopiero po upływie długiego czasu. Ziemia się starzeje o wiele szybciej od niego, dzięki czemu ma możliwość obserwować jak się ona zmienia przez wiele dziesięcioleci, jakie zmiany na niej zaszły od czasów, gdy była jego stałym domem.

Książkę „Wieczną wojnę" czyta się naprawdę przyjemnie. Podczas czytania nie miałam żadnych wątpliwości, dlaczego autor dostał za nią kilka nagród. Jednak nie do końca była w moim stylu. Bardzo polubiłam te części, w których autor opisywał zmiany jakie zaszły na Ziemi, co się dzieje też na innych planetach. Te fragmenty, które opisywały wojnę i wszystko, co się z nią wiązało po prostu mnie nie ciekawiły. Nie zmienia to faktu, że „Wieczna wojna" to bardzo dobra książka. Jestem pewna, że spodoba się niejednemu czytelnikowi fantastyki naukowej.

I znowu trafiłem na powieść, obok której nie można przejść obojętnie. Cykl wydawnictwa Rebis „Wehikuł czasu” się powoli rozrasta, a powieści wydawane w ramach tego cyklu, są coraz lepsze. Tym razem przyszła pora na tytuł „Wieczna wojna”.

O książce możemy przeczytać, że:

Znakomita powieść należąca do kanonu literatury SF. Łączy pełen rozmachu obraz przyszłego konfliktu z wizjonerskim i ponadczasowym spojrzeniem na człowieka i zmiany wywołane przez wojnę.Wojna to piekło i William Mandella przekonuje się o tym na własnej skórze, walcząc z Taurańczykami. Towarzyszymy mu przez całą służbę, obserwując jego oczami okrucieństwa, ogrom cierpień i absurdy walk… a także przemiany na Ziemi, która w ciągu jego życia – na skutek efektów relatywistycznych – starzeje się o kilkaset lat.

Największy plus tej książki – niesamowicie wciąga. Jak już zacząłem czytać, nie mogłem się oderwać. Szkoda że nie jest obszerniejsza. Nie mniej ważna jest sama historia. Mimo że o wojnie, to jednak jest to opowieść mająca silne przesłanie pacyfistyczne. Walka z wrogiem, próba powrotu do „normalności”, ale nie tylko. Dla zainteresowanych, można jeszcze wspomnieć, że na podstawie tej powieści powstała powieść graficzna, a sama książka, zdobyła wszystkie ważniejsze nagrody literatury science fiction.

"Przeżyć wojnę i przetrwać w odmienionym świecie"

Wojna to temat rzeka od zawsze przewijający się w nieskończonej liczbie książek, filmów, tekstach muzycznych, malarstwie, ogólnie sztuce można powiedzieć. Siedzi w nas głęboko, nawet jeśli nie braliśmy w niej bezpośrednio udziału i nigdy nie będziemy. Zawsze potęguje emocje, zmusza do przemyśleń, zapoczątkowuje różne zjawiska. Największą w dziejach ludzkości była II wojna światowa, w której brało udział wiele krajów z całego świata, chociaż odbiła się najbardziej na krajach europejskich. Tak jak w Europejczykach głęboko zakotwiczona jest II wojna, tak w głowach i sercach Amerykanów jest z wojną w Wietnamie, którą wielu uważa za zupełnie niepotrzebną i że można jej było uniknąć. Wielu autorów literackich, którzy ją przeżyli, postanowiło w oparciu o swoje doświadczenie w różny sposób ukazać co wywołała, co zmieniła czy jak zapisała się na kartach historii ludzkości. Jednym z takich autorów jest Joe Haldeman, weteran wojny wietnamskiej, który ukazuje jej oblicze i oblicze wojny w ogóle w swojej książce "Wieczna wojna".

Powieść opowiada o międzygwiezdnej wojnie pomiędzy wojskami Ziemian a inteligentnymi obcymi zwanymi Tauranami, która toczy się na przestrzeni setek lat. Bohaterem tej historii jest żołnierz William Mandella, który dzięki efektom relatywistycznym bierze udział w całej tej wojnie od samego początku, niewiele się przy tym starzejąc. Podczas swej podróży w czasie obserwuje dzięki temu wszelkie zmiany, które zachodzą na Ziemi - przemiany kulturowe, zmiany gospodarcze, odkrycia naukowe. Wojna to piekło, o czym Mandella przekonuje się na własnej skórze biorąc w niej udział. Czy przy tym wszystkim, czego doświadczy, utraci i zaobserwuje przez setki lat, będzie w stanie wciąż normalnie funkcjonować i odnajdywać powody, dla których mógłby chcieć dalej żyć?

Wydawać by się mogło, że mało prawdopodobnym jest napisanie trzystu stronicowej książki z rozmachem. Tymczasem Haldeman udowadnia nie tylko, że się da, ale i że przy okazji można zrobić to w świetnym stylu - czego skutkiem było potem zdobycie za nią wielkiego uznania i najważniejszych nagród: Hugo, Nebula, Locus, Ditmar. I nie są to uznania bezpodstawne, bo w istocie powieść od początku czyta się z wielkim zainteresowaniem, podziwem i przyjemnością.

Autor przedstawia dwie różne perspektywy tej kilkusetletniej wojny. Pierwszą związaną bezpośrednio z konfliktem zbrojnym, czyli walką z wrogiem, inteligentnym obcym, gdzie nie pokazuje, która ze stron jest dobra i zła, tylko przedstawia jej przebieg, odczłowieczające skutki, okrucieństwo, bezsens, zmiany w umysłach żołnierzy i ich postrzeganiu tego konfliktu. Druga zaś związana jest z wydarzeniami dziejącymi się na Ziemi. Haldeman ukazuje ludzkość i jej przemianę podczas nieobecności Mandelli. Przeludnienie, przemiany i kryzysy gospodarcze, przestępczość, dziwną i mało zrozumiałą politykę, nawet zmianę seksualnych nawyków ludzkości. Porusza przy tym także inne problemy, jak kontrolę urodzeń, klonowanie, kontrolę umysły żołnierza.

Powieść Haldemana nie przedstawia wojny jako szlachetnej potyczki, po której jedna ze stron zdobędzie coś więcej, będzie wygrana, bogatsza czy lepsza. Powieść ma charakter wybitnie pacyfistyczny i antymilitarystyczny, bo wszystko w niej sprowadza się do tego, aby udowodnić, że ostatecznie wojna jest całkowicie bezużyteczna i bezsensowna, a jej wynik jest bez znaczenia, bo i tak cierpią przez nią wszyscy - walczący po jednej i drugiej stronie, nie walczący i przebywający w innym miejscu w oczekiwaniu na jej wynik, skutki i powrót swoich bliskich, także kolejne pokolenia, które żyją na coraz gorszym świecie i cierpią przez wydarzenia z przeszłości.

"Wieczna wojna" to powieść o wojnie, o żołnierzach i powodach, dla których są potrzebni. O trudnościach odnalezienia się na ojczystej planecie po powrocie z wojny i nieprawdopodobnych zmianach, które ciężko zaakceptować i do nich przywyknąć. Ale i o pacyfizmie i bezsensie wojny. To militarne science fiction, które choć napisane kilka dziesięcioleci temu wciąż porusza aktualne i ciężkie kwestie. Jedna z ważniejszych powieści z przeszłości i militarnych science fiction, która zalicza się już do twardej klasyki fantastyki naukowej. Polecam.

Recenzja z bloga: Świat Bibliofila.