Ukryty geniusz zwierząt

"Porównawcze analizowanie kognitywnych zdolności u zwierzęcia i człowieka odgrywa zasadniczą rolę dla zrozumienia nas samych. Ani człowiek nie jest przy tym redukowany do poziomu zwierzęcia, ani zwierzę nie jest uczłowieczane."

Z zainteresowaniem i przyjemnością zagłębiłam się w niezwykły świat zwierząt, choć większość informacji zawartych w książce była mi już wcześniej znana, to jednak nawet dla kilku nowych warto było chwycić za publikację. Tutaj bardziej niż wiedza liczą się istotne przesłania, jakie autorka zamieściła w tekście, odwołujące się do tego, jak wiele jeszcze mamy do zrobienia w procesie poznawania zdumiewających umiejętności zwierząt, wykraczających poza pozornie zwykłe właściwości ich narządów zmysłów i wzorce zachowań. Powinniśmy je lepiej zgłębić, bo choć inne od naszych, to są równie ważne, nie tylko wprawiają w podziw i zachwyt, ale również umożliwiają lepsze zrozumienie otaczającego nas środowiska, jak i nasz gatunek. W naturalny sposób porównujemy je z ograniczonymi zdolnościami człowieka, który dużo zatracił w wyniku trwającej dziesiątek wieków ewolucji kulturowej. Ale i też za pośrednictwem neuronauki szukamy rozmaitych analogii w procesach zachodzących w mózgu człowieka i zwierzęcia. Katharina Jakob w przejrzysty sposób przybliża wybrane pojęcia naukowe, tak aby czytelnik komfortowo i swobodnie odnalazł się w omawianych zagadnieniach, przykładowo teoria umysłu, myślowa podróż w czasie, pamięć epizodyczna, a to już daje wyobrażenie, w którym kierunku się poruszamy w trakcie przygody czytelniczej.

W książce zaprezentowano zarówno wyniki badań, często trwających kilka dziesięcioleci, jak i niejako przy okazji sylwetki biologów, etologów i neuronaukowców, dokładnie widzimy, na czym współcześnie skupiają się obserwacje i eksperymenty. Wędrówkę po świecie zwierząt zaczynamy od aspektów wielokulturowości i systemu komunikowania się waleni. Przyglądamy się psu, mistrzowi w odgadywaniu zachowań człowieka i interpretowaniu jego zamiarów. Wiele stron poświęcono różnym przedstawicielom ptaków, ich magnetorecepcji, zmysłowi do mechaniki, wytwarzania narzędzi, znajomości praw fizyki, inteligencji społecznej, wczucia w sytuację swoich pobratymców, neofobii, zdolności oceniania własnej wiedzy lub niewiedzy. Później zaglądamy do bezkręgowców, zagadnień odczuwania bólu przez pszczoły, imponującego podejmowania decyzji ekonomicznych przez mrówki, zadziwiającej samodzielnej nauki otwierania mechanicznych zamknięć przez ośmiornice ich fenomenalnej pamięci przestrzennej. Pod koniec znajdziemy ciekawostki o pieskach preriowych, przedstawicielach człekokształtnych, strzelczykach indyjskich, żółwiach, świniach, delfinach, oraz zastanowimy się, czy faktycznie zwierzęta nie mają własnego języka, czy to ostatni prawdziwy Rubikon między "nami a nimi".

[Adres usunięty]

Zastanawialiście się kiedyś nad tym, czy można nauczyć zwierzęta mówić w obcym języku? Albo w jakimkolwiek języku? Skąd psy wiedzą, kiedy wracają ich właściciele? Co takiego niezwykłego jest w gołębiach i krukach? Jeśli chcecie na nowo zachwycić się światem zwierząt i przekonać się, jak bardzo te istoty są inteligentne, usiądźcie wygodnie, bo chcę Wam opowiedzieć o książce, która może się Wam spodobać.

Od zawsze wiedziałam, że zwierzęta to bardzo inteligentne istoty. Oglądałam wiele programów przyrodniczych o nich, czytałam książki. Dlatego też zdecydowałam się na lekturę tej publikacji. Byłam ciekawa, co autorka ma mi do zaoferowania w kwestii królestwa zwierząt.

Znajdziecie tutaj opisy przeprowadzanych od wielu lat badań, które pokazują, do czego są zdolne zwierzęta. Przekonacie się, jak wygląda szkolenie papug i dowiecie się, skąd Wasze psy wiedzą, kiedy wracacie z pracy.

O niektórych badaniach słyszałam już wcześniej, ale też dowiedziałam się z publikacji kilku ciekawych rzeczy. Przede wszystkim odczarowała w moich oczach gołębie. Widzę je codziennie, za dzieciaka je dokarmiałam, ale nie wiedziałam, że są aż tak inteligentne, a uwierzcie mi, w tych niepozornych ptakach drzemie ogromny potencjał. Jaki? O tym musicie przekonać się sami.

Książka jest napisana w bardzo przystępny sposób. Pojawiają się tu opisy eksperymentów, ale wszystko jest podane tak, aby każdy czytelnik, bez względu na wiek i wykształcenie, zrozumiał, co autorka chciała mu przekazać.

Wielu z nas nie docenia potencjału zwierząt. W szkole właściwie nie mówi się na ten temat, a szkoda, bo to jest ciekawe. O ile jeszcze o świecie ssaków wiemy całkiem sporo (przynajmniej u mnie o małpach się sporo mówiło), o tyle o reszcie nie wiemy praktycznie nic. Bo po co mówić o bezkręgowcach, skoro i tak jest obszerny materiał do zrealizowania?

Mam nadzieję, że dzięki tej książce na nowo zachwycicie się zwierzętami i dowiecie się czegoś ciekawego na ich temat.

Świat zwierząt fascynuje mnie od dawien dawna. Już jako małe dziecko spędzałam mnóstwo czasu na podwórku i obserwowałam biedronki, pająki, ptaki, a nawet mrówki. Wtedy jednak nie wiedziałam zbyt wiele o tych małych żyjątkach, o ich zachowaniu, hierarchii czy niesamowitych umiejętnościach. Jednak miłość przetrwała do dziś, bowiem wciąż obracam się w klimatach biologii, oglądam sporo programów popularno-naukowych o zwierzętach i nie przechodzę też obojętnie obok książek im poświęconych. Dlatego też nie mogłam sobie odpuścić bestsellerowej pozycji, jaką jest Ukryty geniusz zwierząt.

Tak naprawdę nie sposób jest zebrać w jednej książce niesamowite cechy wszystkich gatunków – prawdopodobnie taka publikacja nie miałaby końca. Dlatego Katharina Jakob postanowiła wybrać kilka najciekawszych, jej zdaniem, przypadków i to właśnie ich życie nam w pewien sposób przybliżyć. Jakob na co dzień pracuje jako dziennikarka i od lat tworzy artykuły naukowe dla wielu prestiżowych czasopism, a jej główną dziedziną zainteresowań są właśnie badania nad inteligencją zwierząt, a także relacje pomiędzy nimi, a nami, ludźmi. Jakie tematy postanowiła poruszyć w swojej książce?

Jakob bardzo mocno skupiła się na wielorybach i ich sposobach komunikacji – zapewne niejednokrotnie słyszeliście kiedyś o słynnym śpiewie humbaków, ale czy zdawaliście sobie sprawę z tego, że posiadają one własny język, potrafią go w pewien sposób modyfikować, dostosowywać się do nowych warunków? To naprawdę niesamowita sprawa, podobnie jak wiele kwestii, które autorka poruszyła w rozdziałach poświęconym ptakom – nawet niesławne gołębie posiadają ukryty geniusz, jednak na myśl przychodzą nam przede wszystkim kruki i papugi – nie da się ukryć, że to niezwykle interesujące organizmy.

Jakob w bardzo prosty i przystępny sposób opisuje inteligencję wybranych gatunków, przytacza badania naukowe, a książka ta zdecydowanie obfituje w całe mnóstwo ciekawostek. Nie brakuje tutaj intrygujących informacji na temat małp człekokształtnych, pszczół czy ośmiornic (pamiętacie, jak ośmiornica obstawiała wyniki meczów?), a nie można też było pominąć naszych czworonożnych przyjaciół, psów. Nigdy się nad tym głębiej nie zastanawiałam, aczkolwiek okazuje się, że psy potrafią być bardziej przywiązane do człowieka niż do pozostałych przedstawicieli swojego gatunku! I to wcale nie jest żart ewolucji! Jako kociara z przykrością stwierdzam, że nie znalazło się tutaj nic o kotach, a przecież to również niesamowicie inteligentne stworzenia!

Wiedza zawarta w tej książce zdecydowanie zasługuje na uwagę. Chociaż niektóre informacje były mi już dobrze znane, to jednak znalazło się tutaj też sporo nowych ciekawostek, które mnie zainteresowały. Nigdy nie mogę wyjść z podziwu geniuszu innych gatunków – wydawałoby się, że to człowiek jest najbardziej inteligentnym gatunkiem na ziemi, ale nie da się zaprzeczyć temu, że w niektórych kwestiach nie dorównujemy innym zwierzętom – te jeszcze na długo przed nadejściem tsunami potrafią uciec, aby uniknąć katastrofy, a my? A my opalamy się w najlepsze i dopiero po fakcie uciekamy w popłochu!

Książka Kathariny Jakob to gratka dla wszystkich miłośników zoologii, którzy są zafascynowani niecodziennym podejściem do zwierząt. Do świetna pozycja dla wszystkich, którzy wiedzą, że zwierzęta skrywają w sobie niesamowitą inteligencję, a chwilami czystą mądrość i wrażliwość. Zdecydowanie godna polecenia publikacja!