Uczymy dzieci stosować matematykę

Gdyby wymieniać najbardziej znienawidzony przedmiot w szkole, zapewne byłaby to matematyka. Gdyby wymieniać najbardziej problematyczny przedmiot w szkole, byłaby to znów matematyka. Z oderwaną od rzeczywistości królową nauk problemy ma coraz więcej osób, co znajduje odzwierciedlenie chociażby w wynikach matur i niskim progu zdawalności. Od lat trwa też dyskusja na różnych szczeblach co zrobić, by ta matematyka była przedmiotem docenianym w takim stopniu, w jakim na to zasługuje, by uczniowie się z nią zaprzyjaźnili.

A przecież tak naprawdę wystarczy tylko uczynić ją nieco mniej oderwaną od rzeczywistości, nieco bardziej przyjazną dla każdego ucznia, poprzez pokazanie praktycznego jej zastosowania. Zamiast słynnego zadania o pociągach, które się mijają, a naszym zadaniem jest obliczyć, w jakim punkcie to nastąpi, może warto zmienić treść i zachęcić uczniów do zastanowienia się, czy gdyby mieli przesiadkę, czy byliby w stanie zdążyć na inny pociąg. Zamiast skomplikowanych całek, które tak naprawdę większości uczniów nie są potrzebne, może warto utrwalić ułamki, obliczanie powierzchni, i podobne tematy, które mają wymiar praktyczny.

O tym, w jaki sposób przybliżyć tę matematykę dzieciom, w jaki sposób sprawić, że ją polubią, a może nawet … pokochają, pisze Danuta Zaremba w swojej książce „Uczymy dzieci stosować matematykę. Poradnik nie tylko dla rodziców”. Opublikowana nakładem Wydawnictwa Helion pozycja to – jak podaje tytuł – poradnik nie tylko dla rodziców, ale tak naprawdę również dla samych uczniów i nauczycieli, a także dla tych, którzy na różnych etapach drogi zawodowej potrzebują odświeżyć sobie pewne treści.

Książek o tym, jak się uczuć matematyki, a raczej jak zrozumieć matematykę, jest wiele. Jednak tym, co wyróżnia tę pozycję, jest zwrócenie uwagi na codzienne zastosowanie matematyki, a także zachęta samej autorki, by podczas rozwiązywania problemów praktycznych posłużyć się przede wszystkim zdrowym rozsądkiem, a nie sztywnymi i skomplikowanymi regułami czy wzorami. W ten sposób będziemy w stanie pojąć nie tylko arytmetykę, ale i geometrię. W siedmiu rozdziałach książki autorka porusza kolejno zagadnienia związane z najczęściej występującymi problemami, jakie mamy z matematyką, a także kwestie dotyczące umiejętności rachunkowych, ułamków zwykłych i dziesiętnych, obliczeń procentowych, długości, powierzchni oraz objętości, a także zależności i wykresów.

Po tym, jak poznamy najczęściej występujące problemy z interpretacjami pojęć matematycznych oraz przykłady błędnych obliczeń (być może my sami nawet stosujemy niepoprawny sposób obliczania), zajmiemy się podstawowymi umiejętnościami rachunkowymi. Bez ich opanowania trudno nam bowiem będzie poruszać się po świecie matematyki. Z racji tego, że w codziennym użytkowaniu matematyki dużą rolę odgrywają liczby i działania, poznamy zasady dodawania i odejmowania, mnożenia i dzielenia i to w taki sposób, że przestaniemy traktować je jako coś abstrakcyjnego, ale zrozumiemy, że to operacje mające bezpośrednie odniesienie do przedmiotów. Co więcej, dzięki autorce zauważymy powiązanie działań arytmetycznych z ich potoczną interpretacją, co pozwoli nam dostrzec własności, pozwalające uprościć obliczenia.

Przekonamy się również, w jaki sposób szybko zrozumieć ułamki zwykłe oraz dziesiętne. Autorka radzi, by naukę o ułamkach rozpocząć od przygotowania ich papierowych modeli i ćwiczeń manipulacyjnych, obejmujących porównywanie ułamków, składanie z nich całości, zamiana liczby mieszanej na ułamki czy dodawanie ich i odejmowanie. Po pewnym czasie modele te nie są już potrzebne, zaś uczeń potrafi wykonywać te operacje z pamięci. Działania na ułamkach dziesiętnych są tak naprawdę już tylko konsekwencją sposobu wykonywania takich samych działań na ułamkach zwykłych. Autorka – znajdując praktyczne zastosowanie operacji na ułamkach dziesiętnych zauważa, że stykamy się z nimi najczęściej podczas zakupów – często nie znając jeszcze pojęcia ułamka, uczeń operuje już złotówkami i groszami.

Nie będą mieć przed nami również tajemnic obliczenia procentowe, szczególnie iż autorka od razu zauważa, że procent to pojęcie służące do wyrażania jednych wielkości za pomocą innych i podaje wytyczne, w jaki sposób temat ten warto wprowadzać uczniom. Zajmiemy się również obliczeniami pola powierzchni czy długości oraz objętości przekonując się przy tym, iż to niezwykle przydatne w życiu codziennym umiejętności, którymi może już teraz dysponujemy, nawet nie zdając sobie pojęcia z tego, że właśnie rozwiązujemy zadanie z geometrii, obliczając ile farby jest nam potrzebne do pomalowania pokoju, czy w jaki sposób obliczyć kąt nachylenia spadzistego dachu, w trakcie konstruowania domku dla lalek. Ostatni rozdział książki wprowadza nas również w zawiłości związków pomiędzy różnymi wielkościami oraz wykresów, z którymi tak naprawdę stykamy się niemal codziennie.

Przełożenie pojęć i działań matematycznych na codzienne czynności, a także zastosowanie analogii do otaczającego nas świata pozwala uchwycić sens zgłębiania prawideł związanych z matematyką oraz dotrzeć przydatność tej wiedzy w codziennym życiu. A wówczas zupełnie inaczej pochodzić będziemy do kolejnych lekcji dostrzegając, w jaki sposób można wykorzystać zdobytą wiedzę w praktyce.