Tysiąc wspaniałych słońc

Afganistan.

Zapomniany konflikt. Zapomniana wojna.

A jednak, po tylu latach, odżywa na nowo. Znów musi mierzyć się z okrucieństwem i strachem.

Dlaczego?

Nie znajdziemy odpowiedzi na to pytanie w tej książce, ale z pewnością dzięki niej poznany bliżej ten kraj, jego mieszkańców i być może sami przez chwilę zastanowimy się nad specyfiką sytuacji.



Historia dwóch młodych dziewcząt wydanych za mąż za dużo starszych mężczyzn na tle codziennego życia w Kabulu i zmian ustrojowo-politycznych, ukazanych oczami rdzennego Afgańczyka, najlepiej oddaje klimat targanego wojnami kraju.

Przyjaźń, zrodzona z buntu przeciw oprawcom, mimo początkowej niechęci, zbliża do siebie bohaterki na śmierć i życie. W kraju, gdzie losami kobiet rządzą zazwyczaj mężczyźni, gdzie nie ma miejsca na prawdziwą miłość, a każde nieposłuszeństwo, czy to wobec męża, czy też bezwględnych Talibów karane jest biciem lub śmiercią, dwie bezbronne, zagubione kobiety każdego dnia starają się za wszelką cenę przetrwać i uratować swoje dzieci. Ich poświęcenie nie zna granic.



W naszym kolorowym, uśmiechniętym, tańczącym, śpiewającym, „wolnym” świecie nie jesteśmy sobie nawet w stanie wyobrazić jak silne musza być kobiety w świecie zdominowanym przez fanatycznych mężczyzn.



Dziś na nowo te kobiety będą musiały podejmować nierówną walkę. Wiele z nich przypłaci to zdrowiem lub nawet życiem. A my, w naszych wymuskanych domach na przedmieściach i luksusowych apartamentach w wielkich miastach będziemy spokojnie popijać kawkę i narzekać jak ciężkie mamy życie...



Wydarzenia opisane w książce rozgrywają się w Afganistanie na przestrzeni około 40 lat. Na początku poznajemy starszą z bohaterek - Mariam, którą od małego dziecka spotykały same nieprzyjemności. Była harami, czyli nieślubnym dzieckiem. Mimo że nie była to jej wina, matka obarczała ją odpowiedzialnością za wszystkie krzywdy, których doświadczyła zachodząc w ciążę. Ojcem dziewczynki był jeden z najbogatszych ludzi w Haremie, który zatrudnił matkę Mariam do pomocy w domu. Gdy dowiedział się o ciąży swojej gospodyni postanowił ją zwolnić i odesłać. Przede wszystkim wpływ na tę decyzję miały trzy żony Dżalila (z którymi miał dziewięcioro dzieci). Mężczyzna kazał swoim synom wybudować poza miastem, daleko w polach mały i ubogi domek, w którym zamieszkała Nana i Mariam. Co tydzień Dżalil odwiedzał je i próbował spełniać ojcowskie obowiązki. Pewnego dnia matka Mariam umiera, a dziewczynka trafia do domu taty. Ten jednak wciąż nie umie sprzeciwić się żonom i przez ich nacisk nakazuje swojej córce wyjść za mąż za kupca Raszida z Kabulu i zamieszkać tam z nim.

Drugą ważną postacią jest Lajla - najmłodsza z dzieci małżeństwa mieszkającego w Kabulu. Jej dzieciństwo jest dość radosne, pełne zabaw i lekcji ze swoim ojcem profesorem. Ma koleżanki oraz przyjaciela - Tarigha, którego zaczyna darzyć pewnym uczuciem... Niestety, wojna odebrała Lajli dwóch starszych braci, przez co jej matka załamała się. Gdy Tarigh wyjeżdża z rodzicami z miasta, Lajla nie może się z tym pogodzić. Próbuje namówić swoich rodziców do tego samego i w końcu się zgadzają. W dzień wyprowadzki na dom dziewczyny zostaje zrzucona bomba, która zabija jej tatę i mamę. Lajla z ciężkimi obrażeniami zostaje zabrana do domu Mariam i Raszida, gdzie wraca do zdrowia. Wkrótce poślubia starszego mężczyznę i tak oto drogi Mariam i Lajli łączą się. Niestety, małżeństwo z starym kupcem nie jest sielanką...

Podobało mi się to, w jaki sposób została opowiedziana cała historia. Rozdziały na zmianę ukazują wszystko z dwóch perspektyw - Lajli i Marian, a przedstawiono je z pomocą narratora wszechwiedzącego. Już pierwszych parę stron upewniło mnie o tym, że powieść nie będzie słodkim czytadełkiem, ale gorzką prawdą na temat traktowania kobiet w Afganistanie. Jest to bowiem kraj, gdzie prawa kobiet są przestrzegane w nikłym stopniu, a sytuacja Afganek należy do najgorszych na świecie. Przyznam szczerze, że byłam przerażona tym wszystkim. Mimo że akcja „Tysiąca wspaniałych słońc” rozpoczyna się na początku lat 60 ubiegłego wieku i kończy we wczesnych latach XXI wieku, to od tamtego czasu prawie nic nie zmieniło się jeśli chodzi o życie kobiet. Khaled Hosseini z niezwykłą dokładnością, szczerością i nawet brutalnością pokazał na przykładzie dwóch fikcyjnych bohaterek okrutny los Afgańskich kobiet. Przedmiotowe traktowanie, wszechobecne zakazy, gwałty, bicie, poniżanie... Mogłabym wymieniać jeszcze przez długi czas.

Książka wywołała u mnie przeróżne emocje - od radości po smutek, nadzieję i złość. Wiele razy płakałam - ze wzruszenia, ale również przez bezsilność wobec dramatów wciąż rozgrywających się na świecie. Powieść Khaleda Hosseiniego nie jest więc do końca fikcyjna - pisarz przedstawił fakty ubierając je w wymyśloną przez siebie otoczkę. „Tysiąc wspaniałych słońc” ciekawi od wstępu po zakończenie. Niezwykły jest też klimat, który panuje w lekturze. Znajdziemy w niej wiele Afgańskich słów (wyróżnionych kursywą), poznamy kulturę i zwyczaje obowiązujące w Afganistanie, a także dowiemy się o prawach kobiet (a raczej o tym, do czego prawa nie mają). W tle rozgrywa się wojna, ale będę szczera - wątki polityczne nie podobały mi się i zmuszałam się do czytania o nich. Pojawiało się zbyt wiele nazwisk i nazw, które były mi obce i nie potrafiłam ich zrozumieć. Jeżeli któryś z bohaterów wspominał o aktualnej sytuacji na scenie politycznej, czy o wydarzeniach z frontu wojennego, to czytałam to bez przyjemności i powierzchownie. Nie twierdzę jednak, że skoro mi się nie podobał ten temat, to i Was nie zainteresuje.

Jeżeli jeszcze nie czytaliście „Tysiąca wspaniałych słońc”, to koniecznie to nadróbcie. Ta powieść zmienia całkowicie spojrzenie na życie kobiet w Afganistanie. Codziennie towarzyszą im strach, upokorzenie, ból i samotność. Książka pokazuje ile w stanie jest znieść człowiek, aby ochronić drugą osobę. Niewątpliwie opowieść o Mariam i Lajli zmusza do refleksji i przybliża kulturę innego kraju. Khaled Hosseini eleganckim językiem uświadamia ogrom tragedii, jaka rozgrywa się każdego dnia. Muszę również zwrócić uwagę na to, że wydawnictwo Albatros naprawdę pięknie wydało tę jak i dwie inne powieści autora. Na półce prezentują się świetnie!

Piękna historia o życiu dwóch kobiet, które zostały połączone przez los i zaprzyjaźniły się. Jest to opowieść o miłości, cierpieniu i stracie. O wojnie, która odbiera marzenia, ale też o nadzieji na coś lepszego. Polecam tę książkę z całego serca, jest przepiękna i bardzo wzruszająca.