Pudło

,, Pudło" to bardzo ciekawy reportaż o życiu we więzieniu i życiu po nim. Wypowiedzi więźniów różnią się w zależności od stażu spędzonego we więzieniu, wyroku, osobowości, doświadczeń i dni do końca odsiadki. To historie ludzi, którzy zrozumieli swój błąd i próbują nie zmarnować czasu spędzonego za kratami i historie osób, które nie żałują dokonanych zbrodni a nawet uważają, że postąpili prawidłowo i to była jedyna dobra droga. Przyjęli karę za swoje postępowanie z całym dobrodziejstwem konsekwencji... Ale te opowieści są nieliczne. Reportaż ukazuje wady systemu penitencjarnego, błędy popełniane po wyjściu i powody tych błędów. A często są to po prostu pieniądze i brak wsparcia, jak się okazuje, że strony jakichkolwiek instytucji. Taki człowiek jest zdany sam na siebie, jeśli nie ma rodziny lub ta się od niego odsunęła.

Autorka napisała bardzo obiektywny reportaż, nie osądza i bardzo często powstrzymuje się od komentarzy, zostawiając ocenę czytelnikowi. Nie zdradza, za co rozmówca trafił do więzienia chyba, że sam to ujawnia. To pozwala spojrzeń na nic z perspektywy doświadczeń i relacji z innymi a nie z perspektywy zbrodni jaką popełnili. Niektóre słowa osadzonych i historie zapadają bardziej w pamięć inne trochę mniej. Nie zmienia to jednak faktu, że reportaż warto przeczytać i spojrzeć na tych ludzi z innej perspektywy, z ich strony i zobaczyć jak to wygląda od wewnątrz. Oczywiście warunki różnią się w zależności od zakładu, ale niedociągnięcia występują wszędzie. Nie ukrywam, że dla mnie, osoby, która nie miala z tym tematem do czynienia, lektura była ciekawym doświadczeniem.

Więzienie. To słowo potrafi wywołać w zwykłym człowieku całą gamę emocji. Od przerażenia, po ciekawość. Jak naprawdę wygląda życie za kratami? Czy rzeczywiście dzieją się tam dantejskie sceny, znane z filmów? Nasi rodzimi autorzy próbują przybliżyć ten abstrakcyjny dla nas świat i ludzi w nim funkcjonujących.

W ubiegłym roku miałam okazję czytać mocny reportaż Pawła Kapusty ukazujący więzienną rzeczywistość z perspektywy pracowników systemu penitencjarnego. Nina Olszewska skupiła się na życiu i emocjach więźniów. Jej reportaż jest opowieścią osadzonych w polskich więzieniach, wspartą sugestywnymi zdjęciami Piotra Kochańskiego.

Każda z historii, którą autorka przedstawia bez oceniania, czy moralizowania, jest związana z ludzką tragedią. Osadzeni nie mówią jednak o popełnionych przestępstwach, a o swoim obecnym życiu. O pierwszych dniach, aklimatyzacji. Niektórzy z wieloletnimi wyrokami oceniają więzienie kiedyś i dziś. Jak zmieniły się warunki, podejście funkcjonariuszy, prawa osadzonych. Opowiadają o swoich rodzinach, pracy wykonywanej w więzieniu, planach na przyszłość.

Zainteresowały mnie szczególnie dwa tematy – praca więźniów wolontariuszy w domu opieki i pomoc postpenitencjarna. O ile ta pierwsza zdaje się mieć zbawienny wpływ w procesie resocjalizacji, to ta druga praktycznie nie funkcjonuje.

Po przeczytaniu zastanawiałam się przez chwilę jaki cel miała autorka tworząc ten reportaż. Czy chciała ukazać życie za kratami, czy zwrócić uwagę na niewydolność polskiego systemu penitencjarnego? Chaotyczne decyzje i rezygnowanie z programów, które działają? Pokazać człowieka, czy instytucję? Może jedno i drugie.

Zastanawiałam się też na ile zgodna z prawdą jest przedstawiana przez jej rozmówców więzienna rzeczywistość? W końcu to osoby wyznaczane przez dyrektorów jednostek, którzy kierowali się własnym interesem typując kandydatów nie sprawiających problemów, dumę resocjalizacji, czy programu praca dla więźniów. Osoby, które powiedzą to, co ich zdaniem rozmówca chce usłyszeć, by zyskać kolejny punkt zbliżający ich do wolności. A może jednak zaufali swojej rozmówczyni na tyle, by szczerze podzielić się swoją opinią?

Czy ten reportaż wyglądałby inaczej gdyby autorka miała wpływ na wybór rozmówców, lub gdyby byli rekrutowani losowo? Tego się nie dowiemy, jednak bez względu na te wątpliwości lektura jest warta uwagi. Przeczytajcie z ciekawości, lub ku przestrodze.

"Pudło. Opowieści z polskich więzień" autorstwa Niny Olszewskiej, przedstawia nam historię kilku ludzi, oskarżonych o różnego rodzaju przestępstwa, odbywających swoje wyroki w polskich więzieniach.

Autorka w swoim debiutanckim reportażu przeprowadziła wiele interesujących rozmów z osadzonymi, pokazując tym, prawdziwie oblicze polskiego więziennictwa. Podczas czytania czytelnik dowiaduje się jak wygląda opieka zdrowotna, warunki mieszkalne czy praca w więzieniach.

Muszę przyznać, że z początku książka była dla mnie dość nijak, gdyż same te rozmowy z więźniami nie były dla mnie aż tak szokujące. A tego właśnie oczekiwałam. Mimo to, po skończeniu muszę przyznać, że jest to dobrze napisany reportaż. Pani Nina bardzo rzeczowo przedstawiła to jak wygląda świat zza krat, co niezwykle mi spodobało. Podobało mi się również to, w jakiej formie autorka przedstawiła historię.Dzięki temu, że podzieliła to na części sugerując się dokonanymi przestępstwem, mogłam zauważyć wszelkie różnice między więźniami. A co mi się nie spodobało? Jak dla mnie książka jest zdecydowanie za krótka. Autorka mogła się bardziej skupić na ludzkich historiach i przedstawiać ich po prostu więcej. Ja się takimi tematami mocno interesuje więc po "Pudło. Opowieści z polskich więzień" czuje lekki niedosyt.

Podsumowując, książkę jak najbardziej polcem. Jeśli tego typu tematy Cię interesują, to śmiało sięgnij po tę pozycję. Ale ostrzegam, po skończeniu będziesz chciał więcej.