Korea Północna. Dziennik podróży

Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna to współczesna Zosia Samosia. Dżucze, doktryna polityczna, którą wprowadził Kim Ir Sen, zapewnia niezależność polityczną, samodzielność ekonomiczną, ideologiczną oraz militarną. Panuje tam tak głęboki zamordyzm, że do dnia dzisiejszego nikt nie ma odwagi tu podskoczyć, ani w kraju, ani poza nim. Pomniki Wielkich Wodzów są ogromne i górują na przestrzenią publiczną, są niezbitym dowodem na to, że panujący tutaj reżim się gloryfikuje, bez względu na wszystko. Do tego egzotycznego (bo nie dla wszystkich dostępnego) kraju wybrał się na prośbę Channel 5 Television najmłodszy członek Latającego cyrku Monty Pythona, Michael Palin. Okazuje się, że angielski aktor, scenarzysta, a potem także podróżnik, może nieco więcej niż zwykły turysta, ale czy Korea odsłoni przed nim swoje prawdziwe oblicze?

"Korea Północna. Dziennik podróży" to prywatne zapiski Michaela, które powstały przy okazji kręcenia materiału o tym dziwnym kraju. Dosłownie ZAPISKI, bo przy wjeździe mógł zabrać ze sobą tylko zeszyt i długopis. Jak przeżyć bez mapy? Nie wiem, jak robią to inni turyści, członek Monty Pythona dostał obstawę, która pilnie go obserwowała podczas odwiedzania kolejnych punktów na ich trasie. Jak myślicie, ilu uciśnionych, smutnych lub niezadowolonych ludzi spotkał na swej drodze? Czy ktoś odważył się poddać w wątpliwość rządy Kim Dzong Una? Jak czuje się człowiek z zewnątrz w kraju, gdzie każdy obywatel wyprany jest ze swojej indywidualności? I najważniejsze, czy w tym kraju da się cieszyć z dnia codziennego? " Dziennik podróży" Palina to zapis jego doświadczeń i spostrzeżeń, spisał tyle, na ile mu pozwolono. Nie spodziewajcie się wnikliwego reportażu, gwarantuję jednak, że książka Was nie zawiedzie. To była bardzo ciekawa i pouczająca podróż, którą czytelnik może odbyć siedząc w domu, w dodatku w najlepszym towarzystwie Sir Michael Palina.

IG @angelkubrick

Generalnie, to autoreklama. Wiedzy o tym zamkniętym kraju mało. Michael pojechał na wycieczkę w stylu „Tu byłem” i opisywał to, co widziały w danym momencie jego oczy. Opis widoków wsi, wołów, drogi, jedzenia, kelnerek – jest prawdziwy. Jednak Michael nie przygotował się do zderzenia kultur. Na wszystko patrzył oczami człowieka Zachodu. Nawet przewodniczkę chciał tak traktować. Zachwyca się tym, że ona dobrze mówi po angielsku i czytała Austen, Brontë i Dickensa. Ale ona jest wytworem systemu – żeby zostać przewodniczką dla określonej grupy turystów zagranicznych, musiała skończyć Uniwersytet Języków Obcych i poza językiem ma większe pojęcie o zewnętrznym świecie i regionie gościa, którym się opiekuje. Musi reprezentować linię Partii i rządu, a fakt, że mieszka w stolicy, plasuje ją w hierarchii elit społecznych. Ponadto, opiekunów grup jest z reguły dwóch, ten drugi pilnuje tego pierwszego. Michael chyba też nie sprawdził, że społeczeństwo tego kraju podzielone jest na dziedziczne kasty społeczne – songbun. To trzy grupy główne: lojalna, podstawowa i wroga. I do tego każda z nich jest jeszcze podzielona na podgrupy. Michael mówiąc o mieszkańcach stolicy, mówi o nich „zwykli ludzie”. Ale to nie są zwykli ludzie. Stolica Korei Północnej to państwo w państwie. To miasto lojalistów – tu wszyscy znajdują się w lojalnej grupie społecznej. I dlatego też wszyscy noszą przypinki w wizerunkiem wodzów i do tego przypinki te nie są „dyskretne” (s.53). Są symbolem statusu i pozycji społecznej i nie oznacza to też, że takie przypinki nosi 25 milinów obywateli KRLD. Ci, którzy znaleźli się w grupie wrogów reżimu są pozbawieni wielu praw i oni przypinek nie noszą, ani więźniowie w obozach koncentracyjnych. W stolicy, a właściwie tylko w centrum pokazywanym turystom i delegacjom zagranicznym – przedszkola, szkoły, restauracje, baseny, parki rozrywki itd. są dla wyższych grup elit tego miasta. Ci, z dzielnic peryferyjnych, choć są w grupie lojalnej, muszą mieć przepustkę, by dostać się do centrum. Dziwi też fakt, że nikt nie powiedział Michaelowi, że stolica KRLD jest większa niż Londyn – 1572 km kw. Jest też większa od Nowego Yorku – 1213 km kw. Michael pisze „niewielka i zwarta stolica”, a ma ona 2000 km kw. (s.66). Czasami używa obraźliwych określeń, np. hanbok, narodowy strój koreański nazywa „sukienką dla lalek z szarfą w poprzek piersi” (s.46). Drwi z ubijania ryżu na ciastka mochi, nazywając ten proces „upokarzającym rytuałem” (s.103). I generalnie nie rozumie północnokoreańskiej rzeczywistości. Pisze, że „mężczyźni przechodzą na emeryturę w wieku 65 lat, kobiety 60” (s.72). W tym kraju nie ma emerytur i nie istnieje system opieki społecznej dla ludzi starych. Opieka medyczna też nie istnieje. Jako tako funkcjonuje w stolicy i tylko dla niektórych. Tam starzy ludzie pracują tak długo jak mogą. Na koniec muszę wytknąć błąd redaktorowi, który nie zauważył, że z Pjongjangu do Kesongu nie jest „ponad 1500 km” (s.98), tylko 160. Przy okazji polecam świetną książkę wydaną w maju 2020 roku: „Korea Północna – Przebudzanie”.

Znawca tematu