Eden

Kosmos Lema (w zależności od utworu który trafi nam w ręce) można uznać za miejsce gdzie poza ziemią nie ma życia, lub za miejsce tętniące życiem. Tu sześciu członków załogi, specjalistów trafia (dosłownie) w Eden. Rakieta wskutek pomyłki załogi wbija się w Eden... Po wydostaniu się z rakiety, co początkowo nie jest takie oczywista, zaczyna się pośpieszna: eksploracja planety, naprawa statku. Planeta, odkryte na jej powierzchni życie, wydaje się zupełnie niezrozumiałe dla rozbitków znających tylko ziemską cywilizację. Czy uda się załodze nawiązać kontakt, czy tylko będą używać ziemskiej broni bojąc się, nie rozumiejąc innej istniejącej od dawna jakże obcej cywilizacji? Czy chęć poznania będzie silniejsza od chęci powrotu?

"...spytam was - czy startujemy?

-Tak - powiedział Inżynier.

-Tak - Fizyk i Chemik, niemal równocześnie.

- A ty? Milczysz? Teraz? - spytał Koordynator Doktora.

- Zastanawiam się..."

tk, pozdrawiam

ps. Cóż moja ocena na pięć gwiazdek, od pierwszej książki Lema jaką miałem w rękach, choć uważam, że Bajki Robotów nie są utworami dla dzieci ;)

Stanisław Lem – polski filozof, pisarz, futurolog, eseista i satyryk. Jest najczęściej tłumaczonym polskim pisarzem, a w pewnym okresie był najbardziej poczytnym nieanglojęzycznym pisarzem SF. Jego książki zostały przetłumaczone na 41 języków i osiągnęły łączny nakład ponad 30 mln egzemplarzy.*

Sześciu astronautów ląduje awaryjnie na planecie Eden. Próbują nawiązać kontakt z jej mieszkańcami. Ich próby spełzły na niczym, zdali sobie sprawę, że zawarcie kontaktu z obcą cywilizacją może być trudne, wręcz niemożliwe. Część z nich naprawia statek, pozostali próbują porozumieć się z tymi mieszkańcami. Co wydarzy się dalej?

Moje pierwsze spotkanie z twórczością Stanisława Lema uważam za bardzo udane. Wahałem się trochę, czy przeczytać ten utwór, gdyż nie ukrywam, że nie należę do wielkich fanów SF. Ostatecznie sięgnąłem po tę książkę, ponieważ autor uważany jest za mistrza tegoż gatunku. Eden czytało mi się dobrze dlatego, że został ON napisany lekkim językiem i ciekawym stylem, dzięki któremu bardzo szybko pochłania się to dzieło. Spodobały mi się opisy, gdyż są one dokładne i ułatwiają czytelnikowi wyobrażenie sobie tego, czego w naszym współczesnym świecie nie ma.

To nie jest zwykła książka, niewymagająca myślenia podczas czytania, która ma pokazać nam tylko nową planetę, ich ludzi i zwyczaje. Według mnie powieść ta mówi nam, iż nie możemy oceniać wszystkich ludzi jedną miarą, że każdego najpierw trzeba poznać, aby móc cokolwiek o nim powiedzieć.

Nie będę wam za bardzo opisywał planety, tego, co się na niej dzieje i tłumaczył, dlaczego w ogóle ma ona taką nazwę, gdyż podczas czytania bardzo ciekawe jest to, że czytelnik musi sam wyłapać okruchy informacji, które dostarczają nam bohaterzy (i to nie wprost). Jedno jest pewne: po przeczytaniu ostatniego zdania wszystko zrozumiecie.

Dużym plusem utworu jest to, że akcja płynie powoli, swoim tempem, tylko czasem znacznie przyspiesza i trzyma w napięciu. Krok po kroku poznajemy to, co widzą astronauci.

Bardzo zdziwiło mnie to, że główne postacie tej książki nie mają normalnych, typowych imion, bo ich nazwy pochodzą od funkcji, które pełnią na statku – Koordynator, Inżynier, Cybernetyk, Doktor, Fizyk oraz Chemik. Stanowią oni zgraną drużynę.

„Eden” to tak naprawdę gotowy materiał na film, więc bardzo dziwi mnie to, że nie został ON jeszcze sfilmowany (chyba że został, a ja po prostu nie znalazłem takiej informacji).

Spodobała mi się ta gra tytułem. Słowo Eden powinno kojarzyć się nam z rajem, ale to, co dzieje się na stworzonej przez pana Lema planecie, jest o wiele gorsze od tego, co jest u nas. Odniosłem wrażenie, że autor umyślnie wprowadził tam totalitaryzm, aby pokazać nam, jakie może ON mieć skutki, choć my z II wojny światowej dobrze o tym wiemy.

Możecie się zastanawiać, dlaczego Stanisław Lem uważany jest za mistrza science-fiction. Potwierdza to fakt, że ta książka, która została napisana pięćdziesiąt osiem lat temu, nadal zachwyca ludzi.

Podsumowując: dzieło to polecam miłośnikom SF jak i osobom, które bardzo rzadko sięgają po ten utwór. Gwarantuję wam, że się nie zawiedziecie.

Za przekazanie egzemplarza do recenzji dziękuję Wydawnictwu Literackiemu.

Tytuł: „Eden”

Autor: Stanisław Lem

Wydawnictwo: Literackie

Projekt okładki: Przemek Dębowski

Opieka redakcyjna: Krystyna Zaleska

Wydanie: II

Oprawa: miękka (ze skrzydełkami)

Liczba stron: 414

Data wydania: 23.06.2016

ISBN: 978-83-08-06174-9

* Źródło – Lubimy Czytać

"Eden" po raz pierwszy wydany został w roku 1959; do dziś jest to jedna z najwyżej cenionych powieści Stanisława Lema, będąca dziełem niezwykle oryginalnym zarówno fabularnie, jak i językowo. O czym ta powieść jest? Otóż grupa sześciu kosmonautów, po awaryjnym lądowaniu na planecie Eden, rozpoczyna jej badanie, licząc przede wszystkim na spotkanie obcej cywilizacji. Eksploracja planety przynosi niezwykłe odkrycia - obfituje ona w niezrozumiałe z ziemskiego punktu widzenia rzeczy i zjawiska, a zadziwiające bogactwo flory i fauny niczym nie przypomina tego, co znają przybysze z Ziemi. W końcu kosmonauci spotykają mieszkańców Edenu, ze względu na ich budowę nadając im miano dubeltów. Z dalszych obserwacji wynika, że dubelty stanowią społeczeństwo co najmniej dziwne, ich zawiły system społeczny wydaje się Ziemianom niedemokratyczny i niesprawiedliwy, odrzucający jednostki chore i słabe. Summa summarum próba kontaktu kończy się połowicznym sukcesem - niemożność porozumienia z miejscowymi, mogąca skończyć się bitwą pomiędzy obiema stronami, zmusza Ziemian do opuszczenia tajemniczej planety.

Co swoją powieścią chciał nam przekazać Lem? Być może chodzi tu tylko o próbę wykreowania świata niezwykle kontrastowego i odmiennego w stosunku do tego, który znamy. Być może jest to tylko literatura sci-fi, która w zamierzeniu autora miała jedynie pobudzić wyobraźnię czytelnika i zabrać go w inny świat. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że Lem nie skupił się na historii kilku kosmonautów; wszak (prócz jednego wyjątku) nie znamy nawet ich imion. Bardziej chodziło tu o pokazanie społeczeństwa Edenu - jako społeczeństwa ogólnie mówiąc innego, rządzącego się swoimi prawami, nieznanego człowiekowi i przez to dla niego niezrozumiałego. Dalej Lem pokazał człowieka - jako tego, który wszystko wokół postrzega według własnych reguł i doświadczeń. Człowieka, który przez swoją ograniczoną tymi regułami percepcję nie jest w stanie pojąć tego, co inne. A skoro nie może pojąć, uznaje za złe i wrogie, i (co najgorsze) myśli o próbie siłowej ingerencji oraz niczym nieuzasadnionej "naprawy". Zapał grupki kosmonautów studzi jedynie Doktor, nawołując swoich kolegów do bardziej abstrakcyjnego spojrzenia na sytuację na Edenie: "Jesteśmy ludźmi, kojarzymy i rozumujemy po ziemsku, wskutek tego możemy popełnić ciężkie błędy, przyjmując obce pozory za naszą prawdę, to znaczy układając pewne fakty w schematy przywiezione z Ziemi."

Biorąc pod uwagę rok wydania powieści, można się w niej doszukiwać nawiązań do ówczesnych wydarzeń politycznych w Europie. Nie psujmy sobie jednak tej lektury takimi skojarzeniami.

Jedno jest pewne - "Eden" nie jest dziełem lekkim i nie od razu zrozumiałym. Wymaga od czytelnika sporej cierpliwości i otwartości, a nade wszystko olbrzymiej wyobraźni i nawet przymknięcia oczu, by to, co niewyobrażalne, mogło przybrać widzialny kształt.

Sam Lem o "Edenie" powiedział, że jest ON "taki sobie", a "pisarsko to chyba niewypał". Absolutnie nie ma pan racji, panie Stasiu.