Tadeusz Różewicz

Jeden z najbardziej znanych polskich poetów współczesnych, prozaik, dramatopisarz, scenarzysta filmowy i satyryk, uznawany za jednego z najwszechstronniejszych kontynuatorów awangardy literackiej w kraju i na świecie, Tadeusz Różewicz.


Tadeusz Różewicz przyszedł na świat w 1921 roku w Radomsku. Tzw. małą maturę uzyskał w tamtejszym gimnazjum im. Feliksa Fabianiego. Pragnął podjąć naukę w Liceum Pedagogicznym w Piotrkowie Trybunalskim, na przeszkodzie jednak stanął mu egzamin ze śpiewu. Gdy starał się o przyjęcie do Liceum Leśnego w Żyrowicach lub do szkoły Marynarki Handlowej w Gdyni, wybuchła wojna. Ponieważ jego rodzina przechodziła w tym czasie problemy finansowe, Tadeusz pracował jako goniec i magazynier, później jako pracownik magistratu, by ostatecznie zostać uczniem stolarskim w fabryce mebli.


Już w latach szkolnych przejawiał zainteresowanie literaturą, wciągnięty do wspólnego czytania przez starszego brata, Janusza. Wraz z nim kolekcjonował czasopisma ("Chimera", "Skamander", "Wiadomości literackie"), studiował literaturę ("Ferdydurke", "Król Ubu") i rozwiązania formalne w poezji Bolesława Leśmiana, Kazimiery Iłłakowiczówny czy Juliana Przybosia, a także pisał pierwsze wiersze. Jako siedemnastolatek publikował w "Czerwonych Tarczach" parodie utworów poetyckich, pisywał również do pisma "Pod znakiem Marii".


Podczas wojny brat wciągnął Tadeusza Różewicza do konspiracji, został ON zaprzysiężony w Armii Krajowej, a później walczył z bronią w ręku w oddziałach leśnych. Jednocześnie pisał wiersze i redagował pismo "Czyn Zbrojny". Z tego czasu pochodzi też opublikowany wraz z bratem w 1944 roku tomik "Echa leśne", w którym znalazły się wiersze, humoreski i fraszki, a także wywiady i patriotyczna proza poetycka. Dwa lata później wydał zbiór satyrycznej prozy i poezji zatytułowany "W łyżce wody". Choć tworzył już przed wojną, to za jego debiut literacki uznawany jest dopiero tom zatytułowany "Niepokój", opublikowany w 1947 roku. Podobnie jak kolejny, noszący tytuł "Czerwona rękawiczka" (1948), zbiór poezji, uznany został za rewolucyjny.


Pierwszy swój dramat, "Kartotekę", napisał pod wpływem fascynacji awangardą paryską. Opublikowana w 1960 roku "Kartoteka" uważana jest za najbardziej rewolucyjne, reformujące światowe dokonania w dziedzinie teatru absurdu dzieło Różewicza.


Zmarły w 2014 roku pisarz pozostawił w swoim dorobku kilkanaście zbiorów prozy, kilkadziesiąt tomów poezji (m.in. "Matka odchodzi", "Nożyk profesora", "Szara strefa", "Historia pięciu wierszy"), dramaty (m.in. "Kartoteka", "Śmierć w starych dekoracjach", "Pułapka") i scenariusze.