Za zasłoną chmur. Wiatr ze wschodu. Tom 4

Choć ostatni tom serii „Wiatr ze wschodu” skończyłam czytać w weekend bezpośrednio po lekturze nie mogłam nabrać dystansu i napisać choć kilku zdań na jej temat. Emocje, które narastały wraz ze zbliżaniem się do końca książki nagle stały się tak silne i tak niewyobrażalnie mocne, że z pewnością wyryły się na dłużej w moim sercu. I nie ukrywam, że po przeczytaniu trzech poprzednich tomów, gdy tylko spojrzałam na okładkę tej ostatniej domyślałam się jaki może być finał tej historii… Ale uczucia wynikające z ilości nieszczęść i tragedii tutaj zawartych mnie pokonały… Pozostał ból i wspomnienia…

Kolejny raz autorka zauroczyła mnie swoim piórem i przygotowaniem do napisania tej serii.. Niesamowicie nakreśliła ona tło historyczne, które wiązało się z Petersburgiem, z Warszawą czy z Ukrainą, gdzie piekło głodu stało się udziałem milionów ludzi… Jednak poruszone kwestie polityczne nie przyćmiewają historii o niespełnionej miłości i źle podjętych decyzjach przed laty. Chociaż w tym miejscu zadaję sobie pytanie, czy aby na pewno te decyzje były źle podjęte? Czy historia życia może być rozpatrywana właśnie w takich kategoriach? Czy możemy iść ciągle żałując i nie umiejąc pogodzić się z przeszłością?? Mnóstwo pytań w tej chwili jawi się w mojej głowie… Mnóstwo niezgody na los bohaterów… Mnóstwo współczucia… Jednak to jedna z najpiękniejszych książkowych miłości... To próba uchwycenia się każdego promyka słońca by spotkać choć odrobinę szczęścia, która nie zawsze jest możliwa do schwytania…

Z całego serca polecam całą serię, podczas lektury której gwarantuje, że ogromny wachlarz emocji roztoczy się w Waszym sercu…

„Czasu nie można cofnąć, tak jak nie można uniknąć błędów już popełnionych. To co dokonane, pozostaje takim do końca.”

Lata dwudziestolecia międzywojennego, w Związku Radzieckim Stalin umacnia swoją pozycję, z wyrachowaniem niszczy wszystko co stanie mu na drodze. Borys Bogdanow oddany Stalinowi, bezduszny i bezwzględny w swych poczynaniach wykorzystuje do swoich celów Tatianę. Anastazja przeżyła, budzi się w szpitalu, zatraca w swej rozpaczy i niechęci do życia bez ukochanego. Nieoczekiwanie przychodzi jej z pomocą Tatiana, te dwie tak różne kobiety, zaczyna łączyć nić porozumienia. Kazimierz we Warszawie próbuje ułożyć sobie życie, podejmuje pracę na politechnice, w końcu jego zawodowe marzenia nabierają realnych kształtów. Czy uda mu się zapomnieć o Anastazji? A co z jego synem i żoną?

Przejmujące i zaskakujące bywają ludzkie losy. Jedna podjęta pod wpływem emocji zła decyzja i konsekwencje, z którymi musimy mierzyć się już do końca życia. Pani Maria z lekkością, barwnie potrafi łączyć fakty historyczne z fikcją literacką. Czuć ogromne zaangażowanie, pasję, talent i ogromną wiedzę historyczną Autorki. Jest to literatura najwyższych lotów. Rewelacyjnie ukazani bohaterowie, ludzie, którym przyszło żyć w strasznych czasach. To pokomplikowane, charakterne osobowości, ze ściśniętym sercem i ogromnym niepokojem śledziłam ich losy.

Przerażająca, złowroga codzienność tamtych czasów i zwykli ludzie, którym dane było w nich żyć. Bardzo mocną stroną powieści jest tło historyczne. Nie przytłacza, jest odpowiednio dawkowane i ściśle współgra z obyczajowością. Ci, co mieli być wyzwolicielami niosą ucisk, terror i zagładę. Głód, który zbiera ogromne żniwo, wyrachowane ludobójstwo, hołodomor – dosł. „zamorzenie głodem”. Nieszczęścia, rozgrywające się dramaty, ból, niemoc, samotność, ludzka podłość. Ulotne szczęście, podjęte decyzje, które stają się początkiem końca. Bezsilność wobec rzeczy, na które nie mamy wpływu. Emocje we mnie buzowały, chwilami dech zapierało w piersi. Niepewność i niedowierzanie ścierało się z nadzieją.

Dramatyczna, ważna, głęboko poruszająca seria, od której trudno się oderwać. Zostanie we mnie na dłużej. Tragiczna historia dwojga kochanków, którym przez chwilę dane było zaznać szczęścia, na tle burzowych historycznych wydarzeń. Całość otulona przejmującym smutkiem, który, aż boli. Zakończenie… nie takiego chciałam, ale wydaje się, że jest słuszne. Tak żal, że to już koniec. Bardzo polecam całą serię! Tatiasza i jej książki :)

Podczas czytania emocje nie opuszczały mnie nawet na chwilę. Do tego stopnia, że musiałam odłożyć książkę, przejść się po mieszkaniu i wrócić - to robi z człowiekiem dobry autor. Świetnie połączony wątek polityczny i miłosny nie przyćmiewają siebie nawzajem, a tworzą niesamowite dzieło, na temat którego chce się rozmawiać i rozmawiać... Historia skłania do przemyśleń, łamie serce, otwiera głowę, zapada w pamięć. Zmusza do odpowiadania przed sobą na wiele pytań, a więc rozwija, uczy. Żałuję, że to już ostatni tom, ponieważ w głębi serca chcę, aby ta opowieść skończyła się całkiem inaczej... Z pewnością będę wracać do całej serii.

"Czy jest coś, co determinuje los ludzi, a może to, którędy powiodą ich szlaki życia, zależy wyłącznie od ich wyborów i decyzji?"

Stało się. Nadszedł czas ostatniego słowa i ostatniej kropki w tetralogii "Wiatr ze wschodu". Nieco ponad 1500 stron historii Kazimierza i Anastazji, wędrówki przez Związek Radziecki, Ukrainę, Polskę, pełnej miłości, namiętności, rozpaczy i łez.

"Każdy z nas jest mieszaniną ciemności i światła"

"Za zasłoną chmur" rozpoczyna się dramatycznym wypadkiem, w wyniku którego Anastazja zostaje okaleczona. Jedyną osobą, która wyciąga do niej pomocną dłoń, jest Tatiana, żona Kazimierza, chcąc jakby w ten sposób spłacić dług wdzięczności wobec lekarki.

Kazimierz wyjeżdża z Petersburga, zostawiając zarówno Anastazję, jak i Tatianę z Karolem, udając się do Warszawy. Wraca do miasta, które jeszcze pamięta z dzieciństwa, chcąc zostawić za sobą całą przeszłość. I zapomnieć.

Coraz śmielsze plany snuje Borys Bogdanow. Dostęp do dużych pieniędzy otwiera przed nim coraz ważniejsze drzwi aż staje się zaufanym człowiekiem Stalina. Tylko w kraju, gdzie każdy patrzy i podsłuchuje, trzeba być ostrożnym, by nie stać się ofiarą porewolucyjnego porządku.

"Prawdą o człowieku nie jest to, co pokazuje na zewnątrz, lecz to, co stara się ukryć"

Teoretycznie poprzednie tomy przyzwyczaiły nas do niespotykanych, wręcz huraganowych porywów uczuć, które odbierały zdolność logicznego myślenia bohaterom. Stąd dramatyczne decyzje, ucieczki, próby zapomnienia, walka z odtrąceniem i samotnością.

Tym bardziej zdziwiło mnie, że ten tom autorka bardziej poświęciła przyjaźni Anastazji i Tatiany. Choć obawiam się, że słowo przyjaźń jest trochę na wyrost. Doprawdy, przedziwna to relacja dwóch kobiet, które powinny pałać do siebie wręcz nienawiścią. Same mówią niejednokrotnie, że przecież nie są przyjaciółkami, ale jednak coś ich do siebie przyciąga. Jedna potrzebuje drugiej, choćby tylko jej obecności czy prostych słów. Ich relacja ma wymiar oczyszczający, ale też i mobilizujący, ratujący przed upadkiem. Są tak różne, ale zarazem potrzebne sobie. Razem były w stanie przetrwać o wiele więcej aniżeli u boku mężczyzn. Świat sprzyja im mało kiedy – a to głównie za sprawą Borysa Bogdanowa, który jak mało kto potrafi odebrać spokój, wolność i możliwość decydowania. Ale też i sytuacja polityczna i ekonomiczna świata odcisnęła na nich swoje piętno.

"O chorej doktrynie nieoszczędzającej nikogo i niczego, co było dobre i piękne"

Dramatyczne losy bohaterów podkreśla tło historyczne. Lata 30. XX wieku to bezwzględna walka Stalina o władzę, wielki głód na Ukrainie a w Polsce – podniebne sukcesy i wielka tragedia Żwirki i Wigury.

Smutny i zatrważający to obraz ludzi, którzy w kołowrotku wielkiej historii tak mało mogą znaczyć. Doktryny nie oszczędzają nikogo a wielkie idee z hukiem roztrzaskują się o bruk. Ludzie się zmieniają, gotowi poświęcić swoją godność i wstyd, by mieć co zjeść, ogrzać zmarznięty organizm. Te historie mówią więcej niż podręczniki historii.

"Desperacko pragnęła odrobiny otuchy i choć cienia wiary w to, że gdzieś na świecie jest jeszcze dobro"

"Wiatr ze wschodu" przywiał niesamowitą historię. O wielkich namiętnościach, ale też i wielkim cierpieniu. O wędrówce w poszukiwaniu swojej bezpiecznej przystani, ale też i poszukiwaniu i odkrywaniu siebie. W końcu – o niezwykłej sile przetrwania, która przychodzi w momencie największego zwątpienia i podnosi z kolan, ocierając łzy.

Nie chciałam wierzyć, że może się to skończyć tak jak sugeruje okładka. Świat nie może być taki okrutny, ale z drugiej strony – bajkowe zakończenia nie są pisane ludziom, którzy tak wiele zobaczyli i przeżyli, zupełnie nie będąc na to przygotowanym.

PS Przygotujcie zapas chusteczek przed czytaniem.

Tak trudno mi się pogodzić… Tak trudno mi się pogodzić z tym, że to już ostatni tom serii „Wiatr ze Wschodu”. Ciężko przewracać ostatnią stronę, kiedy buzują emocje. Bo ostatnia część jest nimi naszpikowana. Autorka zaprosiła mnie po raz ostatni do świata swoich bohaterów. Nie spodziewałam się jednak, że tak bardzo przeżyję wszystko to, co postanowiła im zgotować. Naprzemiennie traciłam nadzieję i ją odzyskiwałam, wierząc, że niektóre jej decyzje da się zmienić. Że przewrócę kolejną stronę i okaże się, że to był tylko sen… Niemy sprzeciw, dla niektórych wydarzeń, ustąpił jednak pełnej zgodzie i wtedy już dałam się ponieść tej historii, która porwała mnie swoim nurtem aż do finału. Bo ona po prostu nie mogła zakończyć się inaczej.

Przeszliśmy długą drogę...

Drogę, którą przemierzałam z bohaterami. Wsiąkłam w ich świat i niepostrzeżenie stałam się jego częścią. Maria Paszyńska tak stworzyła swoją opowieść, że zagłębiając się w lekturze, przenosiłam się do miejsc, w których akurat przebywali. Byłam dumna z pierwszych sukcesów Nuti. Z przerażeniem obserwowałam poczynania Borysa. Było mi żal Tatiany, której miłość została wzgardzona. Drżałam ze strachu, kiedy bohaterowie znaleźli się w niebezpieczeństwie. Z oczami pełnymi łez wzruszenia obserwowałam, jak rozkwita TA miłość. Uczucie, które się nie zdarza, a jednak IM się zdarzyło. Tak piękne, jak z bajki… „Pamiętasz bajkę o Elif? […] Elif jest córką sułtana. Została porwana przez złych ludzi i przewieziona do zimnej, ciemnej, wietrznej Rosji, pełnej kontrastów, nieprzebytych stepów, przerażających ogromem przestrzeni, i ciasnych gęstwin lasów…”.

Przeszliśmy długą drogę...

Drogę wyboistą, bo na naszych bohaterów czekały kolejne wyzwania, kaprysy losu, ludzka podłość. Autorka cały czas sprawdzała ich wytrzymałość na naszych oczach. Ale ja wiedziałam, że podołają. Silne postaci gotowe do wszelkich poświęceń. Wbrew okolicznościom… Otwarte na przyjaźń, która była, a przecież jej nie było. Na odejście, które miało być początkiem nowego życia, próbą odnalezienia prawdy o sobie, ale los wciąż pchał w innym kierunku, a przeszłość nie dawała o sobie zapomnieć.

Przeszliśmy długą drogę...

Autorka w ostatnim tomie postawiła na emocje, ale nie zabrakło historii. Tak ciężko było stanąć twarzą w twarz z Hołodomorem, wielkim głodem na Ukrainie. Patrzeć, jak okrutnie obszedł się z ludźmi, jak wielkie zebrał żniwo. Odebrał bliskie osoby. Tak, wiem, że piszę o książce, ale nie sposób nie postrzegać tego w ten sposób, kiedy czujemy się częścią powieści. Napisanej z rozmachem i tak obrazowo, że miałam wrażenie, że stoję i patrzę na to wszystko z oczami pełnymi łez i nic nie mogę zrobić… Bardzo boleśnie odczułam tę bezradność.

Przeszliśmy długą drogę...

Zza zasłony chmur wyłania się słońce. Ciepło ogrzewa ludzkie twarze. Niektórych z nich już nie zobaczymy… Smagane batami losu, który nie dla wszystkich był łaskawy. Słońce, które daje nadzieję na lepszą przyszłość. I choć pewne ich „rany nie zniknęły, nie zabliźniły się ostatecznie”, to z uśmiechem spoglądam na nich, jak pełni ufności zaczynają nowy rozdział swojego życia.

Podsumowując:

„Przeszliśmy długą drogę [...]”. A każda podróż kiedyś się kończy. Bardzo trudno było mi się rozstać z bohaterami, a jednocześnie cieszę się, że mogłam ich poznać. Dziękuję Marii Paszyńskiej za wspaniałą opowieść, która pewnego dnia pojawiła się w jej głowie. Za to, że chciała się z nami nią podzielić. Dziękuję wydawnictwu, że postanowiło oddać ją w ręce czytelników. To była długa droga… i cieszę się, że mogłam przejść ją razem z Wami. Nadal mocno wierzę, że ta historia trafi kiedyś na szklany ekran. Że kadry wyświetlane przez moją wyobraźnię, będą mogli zobaczyć inni. Polecam Wam tę pełną emocji, wielkiej polityki i historii, a nade wszystko miłości opowieść, która była jedną z najpiękniejszych, jakie dane mi było przeczytać.