Wodny tancerz

Bardzo lubię książki łączące w sobie motywy historyczne, z elementami fantastyki. Wszystko to odnalazłam w tytule "Wodny tancerz". To światowy bestseller, który urzeka czytelnika już od pierwszej strony. Świetna fabuła, wspaniała historia głównego bohatera, umiejscowiona w czasach gdzie niewolnictwo na terenie USA, było na porządku dziennym. Powieść czyta się z zapartym tchem, podziwiając warsztat literacki autora. Wyjątkowy zmysł artystyczny i niesamowita wrażliwość psiarza są odczuwalne na każdym kroku. Zdecydowanie palcem ten tytuł wszystkim czytelnikom, którzy tak jak ja, lubią książki, skłaniające do przemyśleń.

Niewolnictwo przypomina bycie zamkniętym w zbyt małej klatce, z której wypuszczanym bywa się jedynie, by podrygiwać według ruchów sznurków za które pociąga człowiek, który ma innego człowieka za swoją własność. Wiąże się to z obserwowaniem, jak nasze dzieci, rodzeństwo czy rodzice zostają sprzedani i znikają z naszego życia. Z niemym przyzwoleniem na kolejne kary fizyczne czy psychiczne, wobec których nie sposób się sprzeciwić. Brakiem głosu, gdy wszystko w nas zdaje się krzyczeć i brakiem ruchu, gdy pięści z bezsilności chcą ruszyć do ataku. To utracenie prawa do oddechu bez pozwolenia człowieka, od którego zależy całe nasze życie.

Właśnie w takim świecie dorasta Hi. Syn właściciela plantacji oraz czarnej kobiety. Niewolnik, który traci matkę i choć żyje obok ojca czy brata, nie jest im równy. Nawet jego ponadprzeciętna pamięć czy duża inteligencja nie może dać mu wolności, o jakiej w skrytości serca wielu ludzi wokół niego marzy. Jest ON osobą upartą, a momentami naiwną, o co trudno obwiniać kogoś, komu nie dane było poznać świata innego niż niewola. Od dziecka doświadcza wiele bólu, a życie nie ma w planie go oszczędzać. Wiele wokół niego okrucieństw, ale jest w tym też promyk nadziei.

Powieść Ta-nehisi Coatesa opisuje wydarzenia prawdopodobne i realne, ale dodaje do nich szczyptę magii w postaci Kondukcji. Siły, która nie jest niezwyciężona i która nie jest lekarstwem na problemy codzienności, ale są chwile, gdy potrafi zaważyć na czyimś życiu lub śmierci. Pokolenia niewolnictwa wypalały dusze kolejnych osób i sprawiały, że moc ta odeszła niemalże zupełnie w zapomnienie, a jednak ostały się jednostki, w których wciąż może się obudzić i Hi okazuje się jedną z takich osób. Wątek ten jest jednak jedynie jednym z wielu, które budują tę powieść.

Jest tutaj miłość i przyjaźń. Jest zdrada i samotność. Bohaterowie muszą uważać na każdy swój ruch, a ufać drugiemu człowiekowi jest bardzo trudno. Plotki jednak mówią o północy, gdzie nawet czarny może chodzić wolny niczym pan.

„Wodny tancerz" to opowieść o dążeniu do wolności fizycznej i duchowej, a zdanie to musi wystarczyć, jako dopełnienie zarysu fabuły, bo zdradzenie czegokolwiek więcej może jedynie zepsuć przyjemność, jaka płynie z czytania. Powieść ta należy do nieco grubszych książek, a już na pewno ciężkich treścią, a jednak miałam spory problem, by się od niej oderwać. Gdy już zaczęłam czytać, to nie mogłam jej odłożyć, a gdy już udało mi się to zrobić — wciąż wracałam do niej myślami. A jednak polubiłam się z tym tytułem jedynie połowicznie i to nie dlatego, że miał ON jakieś uwierające czy wyraźne wady. Po prostu był najwyraźniej nie do końca „mój", choć zdecydowanie będę jeszcze długo o nim myśleć i nie mogę go nie docenić. Kreacja bohaterów, ich zmieniające się w ciągu życia podejście do świata, sytuacja społeczna... Wszystko to było dopracowane i umilało lekturę, choć już sam styl autora potrafił to zrobić. Jedyne więc, co mogę na koniec napisać, to rada, by zapamiętać nazwisko Coates i mieć na uwadze jego kolejne teksty.

przekł. Dariusz Żukowski

Ta-Nehisi Coates postawił sobie niezwykle ambitny cel - opowiedzieć historię niewolnika, gdyż jak napisał we wstępie - historia pana nigdy nie potrzebowała narratora.

Poznajemy tu urodzonego w niewoli chłopca Hirama Walkera, którego w dzieciństwie rozłączono z matką, od której odziedziczył niezwykłą moc kondukcji. Ta magiczna siła ratuje mu życie i pozwala dowolnie odtwarzać w pamięci przeszłość. Z czasem dorasta w tym młodym człowieku pragnienie wolności, które z wiekiem staje się coraz silniejsze. To opowieść pełna bohaterskich czynów, niewyobrażalnego cierpienia, poświęcenia własnego życia, by ratować wolność innych.

Jesteśmy przeniesieni do Wirginii na niewolnicze pola amerykańskiego Południa, gdzie uprawia się tytoń, a rzeczywistość dzieli się na Utrudzonych - czarnych i Wartościowych - białych. To świat upadły, skuty kajdanami, tu rodziny powstają i obracają się w proch za jednym skinięciem białego człowieka. Dobrze rozbudowane tło fabularne i liczne wątki poboczne czynią z tej historii opowieść na wysokim poziomie. Jeśli spodobała Wam się "Kolej podziemna" to ta lektura również nie zawiedzie. Osobiście pierwszą połowę przeczytałam z ciekawością i zapartym tchem, a później, gdy akcja nieco zwolniła i pojawiało się coraz więcej nowych wątków ogarnęło mnie lekkie znużenie.

Elementy magiczne zrobiły na mnie największe wrażenie.

Ta-Nehisi Coates "Wodny tancerz",

Oparta na motywie ucieczki do wolnego świata powieść autora powinna spodobać się każdemu komu bliska jest wydana już jakiś czas temu "Kolej podziemna" Colsona Whiteheada. Obie są niejako powieścią drogi, obie cechuje chęć wyrwania się ze zniewolonego świata amerykańskich plantacji i marzenia o wolności, obie wreszcie oparte są na pewnym rodzaju symboliki. I chociaż obaj autorzy podejmują się przedstawienia podobnego tematu, robią to w zupełnie odmienny sposób. Inne są w ich przypadku słowa klucze. W przypadku Cory bohaterki "Kolei podziemnej" największym pragnienieniem jest ucieczka, wyrwanie się z brutalnego świata, w którym żyje. Hiramowi bohaterowi "Wodnego tancerza", który również ucieka, przyświeca jednak zupełnie inny cel.

Najboleśniejszą stratą, jaką do tej pory poniósł nastoletni Hiram Walker, jest utrata wspomnień dotyczących sprzedanej kilka lat wcześniej matki. Pewnego dnia zniknęła z jego życia nie tylko fizycznie, wraz z jej wyjazdem z doskonałej jak dotąd pamięci chłopaka ulotnił się również jej obraz, pozostawiając jedynie pustkę i ogromny niepokój. Pewnego dnia, kiedy o mało nie tonie, odnajduje w sobie tajemniczą moc, którą nie do końca rozumie. Czuje jednak, że musi zmienić swoje dotychczasowe życie, a jedyną możliwość zmiany widzi w ucieczce z plantacji, na której spędził swoje młode lata.

I tak zaczyna się pełna niebezpieczeństw, przygód i niespodziewanych zwrotów akcji podróż Hirama na Północ. Ucieczka w imię miłości, ku wolności, w poszukiwaniu utraconego obrazu ukochanej matki, w celu zrozumienia tajemniczej mocy, która w nim tkwi. Na drodze spotka całą plejadę różnorodnych postaci, które podzielą się z nim swoimi historiami. Ich życiorysy są tak bogate, że z powodzeniem mogłyby stanowić zalążek kolejnych powieści. W wielu wypadkach przepełnione bólem, chęcią odzyskania najbliższych za wszelką cenę, nieustannie tlącą się nadzieją. Okaże się, że każda ucieczka to nie tylko osobista tragedia, ale również historia rozdzielonej rodziny, jej zaginionych członków, straconych wspólnych lat. Harriet, Ota, Sophia, Thena, Corrine opowieści o nich są tak samo ważne.

Dojrzewanie do rozumienia otaczającego świata rozbudzi jednak w bohaterze coraz więcej wątpliwości dotyczących jego funkcjonowania. Okazuje się bowiem, że również ta wymarzona wolność ma swoje granice, a Hiram ponownie staje się podporządkowanym narzędziem w rękach kolejnych osób. Po raz kolejny zostaną rozwiane pragnienia chłopaka, który chciałby uniezależnić się od innych. Czyżby upragniona wolność miała być tylko ułudą?

"Wodny tancerz" łączy w sobie realizm związany z ówczesnym życiem wszystkich, których pozbawiono wolności, z elementem magii, znakami, tajemniczą siłą Kondukcji. Budząc wspomnienia, budując pamięć, daje jednocześnie siłę, poczucie wolności. Nie pozbawiony jest scen brutalnych, przepełnionych emocjami oraz metafizycznych, wymykających się zmysłom i doświadczeniu. Te, potraktowane w powieści, mam wrażenie, trochę po macoszemu, mają ogromny potencjał w przełożeniu na język filmu, który z resztą na podstawie powieści powstaje. Muszę przyznać, że uwiodła mnie wielowymiarowość tej historii a jednocześnie różnorodność jej bohaterów. Widziane okiem autora losy zniewolonych przodków żyjących w świecie pomiędzy Wartościowymi a Utrudzonymi naznaczone bólem, tęsknotą, poszukiwaniem, stawianiem swojego życia często na jedną kartę. Wydawnictwu Agora dziękuję za ogromną dawkę emocji.