Napisana w pierwszej dekadzie XX wieku największa polska powieść na temat wsi i jej mieszkańców, nazywana epopeją chłopską. To za nią Władysław Stanisław Reymont otrzymał w 1924 roku Nagrodę Nobla.
"Chłopi", barwny opis życia wiejskiego na przełomie XIX i XX wieku, bogactwo językowej stylizacji i gwary. U źródeł powieści leży młodopolskie zamiłowanie do folkloru, w którym dostrzegano odskocznię od miejskiego kryzysu kultury. Akcja rozgrywa się we wsi Lipce i toczy się przez rok, od jesieni do późnego lata. Codzienne życie bohaterów jest podporządkowane niezmiennie powtarzalnemu rytmowi przyrody, a ważnymi punktami w kalendarzu są coroczne święta, uroczystości, tradycyjne obrzędy i obyczaje towarzyszące narodzinom, życiu i śmierci.
Relacje między mieszkańcami wsi określa ustalona hierarchia. Przywódcą jest bogaty gospodarz, Maciej Boryna. Postanawia ON ponownie się ożenić z najpiękniejszą panną we wsi. Nie wie, że pełna temperamentu Jagna zostaje kochanką jego syna Antka. Obok rozgrywa się dramat umierającego w samotności parobka Kuby, byłego powstańca 1863 roku, zaognia się także konflikt o las pomiędzy mieszkańcami Lipiec i dworem. Ludźmi rządzą natura i pożądanie.
