Koncepcje wychowawcze współczesnych rodziców dzieci w wieku wczesnoszkolnym w aspekcie koherencji

Ile rodziców, tyle pomysłów na wychowanie, na zachowanie się w konkretnych sytuacjach wychowawczych, rozwiazywanie konfliktów czy nawet odnoszenie się do dziecka, traktowanie go oraz kształtowanie jego otoczenia. Podejmując określone działania zdecydowana większość rodziców ma na uwadze dobro dziecka oraz oczekuje konkretnych rezultatów. Czy jednak rzeczywiście można się ich spodziewać. W jaki sposób wizja wychowania ma się od oddziaływań wychowawczych i … efektów tego wychowania?

To, w jaki sposób koherentne są teoretyczna wizja wychowania i oddziaływania wychowawcze, odnoszące się do różnych sfer życia rodzinnego, w ramach koncepcji wychowawczej rodziców dzieci w wieku wczesnoszkolnym stanowiło przedmiot badań Marleny Mirosławy Kowalczyk. Swoje wnioski zebrała ona w zajmującej książce „Koncepcje wychowawcze współczesnych rodziców dzieci w wieku wczesnoszkolnym w aspekcie koherencji”. Opublikowana nakładem Oficyny Wydawniczej IMPULS pozycja, to doskonała lektura zarówno dla rodziców, niezależnie od przyjętej przez nich koncepcji wychowawczej, jak i dla pedagogów czy psychologów, którzy źródeł określonych zachowań szukać mogą właśnie w tej koncepcji.

Dostęp do informacja, ale też zmieniające się warunki życia społeczno-gospodarczego sprawiły, że nie ma jednego uniwersalnego sposobu wychowania, który można polecić, a każdy rodzic dzięki dostępowi do wiedzy wybiera ten, który zgodnie z jego intuicją czy innymi przesłankami, będzie dla niego najlepszy. To niezmiernie interesujące zagadnienie, nic zatem dziwnego, że wieloletnia obserwacja teoretycznych i praktycznych uwarunkowań koncepcji wychowawczych rodziców stała się w końcu bodźcem do podjęcia badań w tym temacie. Podejmując go, autorka pragnęła zweryfikować założenie mówiące, że poziom koherencji w ramach koncepcji wychowawczej rodziców dzieci w wieku młodszoszkolnym różni się w zależności od sfery życia rodzinnego oraz czynników socjodemograficznych.

Książka składa się z dwóch części, z czego pierwsza zawiera rozdziały teoretyczne, zaś druga – teoretyczna – obejmuje omówienie metodologii badań oraz analizę wyników. W rozdziale pierwszym autorka koncentruje się na równego rodzaju koncepcjach wychowawczych wymienionych w literaturze przedmiotu. Znajdziemy tu [Adres usunięty]. takie koncepcje, jak koncepcja introspekcyjna, jedna z najstarszych, koncepcja behawiorystyczna, kształtująca się w opozycji do psychologii klasycznej, koncepcja poznawcza, naturalistyczne koncepcje wychowania (np. J.Korczaka czy C.Freineta, koncepcja personalistyczna, personalno-egzystencjalna czy pedagogiki Gestalt- ostatnio coraz modniejsza.

Rozdział drugi stanowi przedstawienie rodziny jako środowiska kształtowania koncepcji wychowawczej rodziców. Znajdziemy tu wyjaśnienia pojęcia rodziny, autorka podejmuje także rozważania dotyczące roli rodziny jako środowiska wychowawczego. Nacisk został położony na rodzinę pochodzenia, czyli poszukiwana jest odpowiedź w jakim stopniu wpłynęła ona na współczesnych rodziców, w jaki sposób oddziaływała na nich w okresie dzieciństwa. W rozdziale trzecim przedstawiona została koncepcja wychowawcza rodziców w kontekście właściwości rozwojowych dziecka w wieku wczesnoszkolnym. Autorka zajmuje się tu zarówno rozwojem psychicznym, fizycznym, jak i społeczno-moralnym oraz emocjonalnym

Kolejne trzy rozdziały obejmują prezentację założeń badawczych i samych badań. Zatem w rozdziale czwartym znajdziemy metodologiczne podstawy badań, począwszy od celu i przedmiotu badań, przez problemy i hipotezy badawcze, metody i techniki badawcze po charakterystykę terenu próby, jej dobór, zakres i organizację badań. Rozdział piąty zawiera analizę ilościową koherencji teoretycznej wizji wychowania i oddziaływań wychowawczych w koncepcji wychowawczej rodziców w młodszym wieku szkolnym. Autorka podejmuje tu próbę (niezwykle udaną zresztą) zobrazowania tej koherencji w kontekście wszystkich badanych oraz w zależności od cech socjodemograficznych. Ostatni rozdział zawiera analizę jakościową – autorka analizuje tu opinie rodziców, którzy prezentując swoją koncepcję wychowawczą spełnili określone wcześniej kryteria.

Autorka w swojej pracy analizowała takie czynniki, jak wykształcenie rodziców, wykonywany zawód, środowisko społeczne miejsca zamieszkania, wiek i płeć, co pozwoliło na dokonanie naprawdę szczegółowej analizy powiązań. Z przedstawionych wyników badań możemy się dowiedzieć, że największa koherencja występuje w kwestiach dotyczących organizacji procesu wychowania oraz doboru metod wychowania. Pozwala to przypuszczać, że te elementy procesu wychowawczego powstają pod wpływem wzorców przenoszonych z rodzin macierzystych. Badania pozwoliły też na uchwycenie znacznej rozbieżności założeń wychowawczych oraz działań w zakresie relacji rodzice-dzieci, co może być wynikiem przystosowania przez rodziców swoich oddziaływań do warunków wynikających z przemian społecznych. To tylko część interesujących wniosków i spostrzeżeń, sformułowanych w wyniku badań prowadzonych przez Marlenę Mirosławę Kowalczyk, a zawartych w tej godnej polecenia pozycji.