Długi kosmos. Długa Ziemia. Tom 5

Minęło prawie sześćdziesiąt lat od kiedy Długa Ziemia stanęła przed ludzkością otworem. Joshua Valiente, dobiegający już siedemdziesiątki, pragnie znów wziąć urlop i wyruszyć w samotną podróż pasmem Długich Ziem. Czuje, że coś się zmieniło i wie, że mimo swego wieku pora ruszyć w drogę, być może ostatnią. W tym czasie na wszystkich Ziemiach słychać tajemniczą wiadomość: "Dołączcie do nas". Wołanie docierające nie tylko do ludzkich sond, ale także do wszystkich inteligentnych istot. Trolle grupują się, trawersery znikają, coś wisi w powietrzu. Po raz kolejny ludzkość musi się zjednoczyć by wspólnymi siłami odkryć prawdziwą istotę Długich Ziem. Długi Kosmos jest zwieńczeniem historii stworzonej przez dwóch wybitnych pisarzy: Stephena Baxtera i Terrego Pratchetta. Niestety tylko jeden z nich doczekał się jej wydania.

Po wartkim 3 i 4 tomie, które przeczytałam z zapartym tchem, rozpoczęcie Długiego Kosmosu odkładałam na później . Dość sceptycznie popatrywałam na pomysł ciągnięcia dalej fabuły, zwłaszcza po takim finale jaki zaserwowała mi 4 część. Nie potrafiłam zaufać autorom, choć do tej pory mnie nie zawiedli. Książka odleżała swoje bym w październiku wreszcie się z nią zmierzyła. Z początku fabuła rozwijała się powoli. Jakaś wiadomość docierająca do ziem, Joshua szykujący się do kolejnej wyprawy, Agnes żegnająca się z najbliższymi i Lobsang ukryty przed całym światem. Czułam tę specyficzną atmosferę zapadającą po bitwie. Wiszącą ciężko w powietrzu ciszę podczas, której liże się rany i szacuje się straty. Z czasem przyzwyczaiłam się do tego nastroju i z ciekawością podążałam wgłąb Długich Ziem za słynnym Joshuą Valiente. Zawsze lubiłam ten spokój bijący z milionów opustoszałych światów jednak tym razem dryfowałam zbyt długo. W tym przypadku spokoju miałam aż nadto, jednak atmosfera z każdą stroną stawała się gęstsza, a to w pewnym stopniu mnie pociągało. Czułam to co autorzy chcieli przekazać. Czułam, że zbliża się koniec, a także początek czegoś całkiem nowego. Era Długich Ziem dobiega końca, a przed ludzkością otworem staje kosmos i gdzieś tam inna cywilizacja. Wroga? Przyjazna? Kto wie... Dawni bohaterowie przysypani kurzem odchodzą w zapomnienie, a czas płynie nieubłaganie.

Długi Kosmos ma jedną, zadrę obok, której nie umiem przejść obojętnie. W trakcie czytania cyklu rozumiałam dlaczego relacja Joshuy z synem Danem (później Rodem) jest dość chłodna. Ciągłe podróże, rozwód i różnice poglądowe sprawiły iż z początku 5 tomu Rod jest do ojca nie tylko mocno zdystansowany, ale czuć, że chowa urazę. Widać to dokładnie podczas pożegnania i rozmowy o kolejnej wyprawie Joshuy. Natomiast zaledwie parę miesięcy później Przy kolejnym spotkaniu brak jakichkolwiek śladów po waśni. Wszystko jak ręką odjął, odeszło w zapomnienie, zastąpione nieśmiałą akceptacją i początkami zrozumienia. Niby wszystko wygląda ok, więc dlaczego mnie tak to kole w oczy? A może się czepiam? Hmm... po prostu nie mogę uwierzyć, że wieloletnie konflikty i urazy, tak po prostu znikają. Myślę, że tu autorzy trochę podeszli zbyt optymistycznie do sprawy ;)

Według mnie cykl Długa Ziemia jest ciekawym spojrzeniem na istotę ludzkości i jej miejsca we wszechświecie. Nie jest tylko snującą się opowieścią, ale skłania czytelnika do zastanowienia się nad reakcjami ludzkimi na wielkie zmiany jakimi jesteśmy wciąż poddawani. Z czystym sumieniem polecam ten cykl wszystkim fanom s-f, ale także wszystkim tym, którzy chcieliby poznać nietuzinkową historię. Cały cykl oceniam na 7/10 jednak ostatni tom trochę odstaje od reszty i dam mu solidne 6,5/10.

Często się zdarza tak, że po śmierci jakiegoś uwielbianego twórcy, jego dzieła wydawane są długo po śmierci. Takim przykładem może być sam Tolkien, który mimo, że od jego zgonu minęło ponad czterdzieści lat, do dzisiaj "wydaje" kolejne swoje dzieła. "Niespodziewanie" odnalezione na strychu, sporządzone z notatek, które zawierają dajmy na to jedno zdanie. Ale na tyle interesujące, że sygnowane nazwiskiem sławy podbija rynek i tak. Zazwyczaj to spadkobiercy powodowani chęcią"dzielenia" się spuścizną.

Jednak czasem powodem takiej polityki, jest także to że jakaś powieść powstała we współpracy z innym twórcą i może doświadczyć wrażenia że nasz ulubiony pisarz nadal tworzy, bo jego utwory nadal powstają. Nie znaczy to że wszystkie z tych publikacji są jakieś złe, sam z ciekawością sięgam po takie wydania. Jednak bazowanie na jakimś pomyśle i dodawanie do niego kolejnych, mimo że pisarz już niestety nie tworzy, uważam za zły pomysł.

Na szczęście, w tym gronie są i doskonałe utwory. Nie tak dawno ukończony przeze mnie cykl Koło Czasu, którego dalsze części dopisał inny pisarz. Czy dzieło Pratchetta tworzone w duecie z Baxterem"Długa Ziemia". Co do wspomnianej współpracy Pratchett-Baxter, sytuacja jest o tyle inna, że panowie razem stworzyli wszechświat tych opowieści.

A mamy tu do czynienia z pomysłem prostym, acz doskonałym. Oto bowiem w 2015 roku stworzono urządzenie, zwane krokerem. Za pomocą ziemniaka i przełącznika stworzono urządzenie które, gdy naciśniemy przełącznik przenosi nas między Ziemiami. Nieskończona liczba światów, które znacząco różnią się między sobą. Są to między innymi: Ziemia, na której nie wyginęły dinozaury, taka na której ewolucja nie nastąpiła, lub inna gdzie na jej powierzchni o dominację walczy kilka ras. Ludzie zachłyśnięci cudownym urządzeniem, które praktycznie każdy może zbudować sobie w domu ruszają na podbój nowych światów.

Joshua, podczas wizyty na grobie żony słyszy zew, nakłaniający go do "dołączenia". Apel ten słyszalny również na wszystkich Ziemiach, doprowadza do pewnego chaosu. Bowiem, wszystko wskazuje na to, że ta informacja, to nic innego jak ... Przekonajcie się sami.

Duet pisarzy stworzył cykl który doskonale oddaje fascynację nie tylko fizyków wizją nieskończonej ilości alternatywnych światów. Które otwarte na eksploracje stwarzają znakomite pole do popisu dla wyobraźni. I pisarzom świetnie to wyszło. Mimo że wcześniejsze tomy powielały pomysły, a nawet akcję z pierwszego tomu, ta część, która raczej jest ostatnią, wnosi powiew świeżości do całego cyklu. Zasługa to i bohaterów i innego spojrzenia na bezmiar światów. Każdy fan pisarzy, powinien więc być usatysfakcjonowany, a ja zachęcam do lektury.

DŁUGA DROGA DO CELU

Z literackimi gigantami tak to już jest, że nawet po śmierci ich twórczość nie przestaje się ukazywać. I nie mówię tu tylko o wznowieniach klasycznych utworów, ale przede wszystkim o niewydanych za życia dziełach. Podobnie jest z Terrym Pratchettem, który wprawdzie zmarł przed dwoma laty, jednak na półkach księgarskich wciąż pojawiają się jego „nowości” – i pewnie nieprędko przestaną, jako że pozostawił po sobie wiele niedokończonych książek. „Długi Kosmos”, podobnie jak to było z wieńczącą „Świat Dysku” „Pasterską koroną”, to znakomite pratchettowe pożegnanie z kolejną serią, do której przyłożył rękę.

Joshua Valienté ma obecnie 67 lat i znów staje oko w oko z przygodą i niebezpieczeństwem. Kiedy odwiedza grób żony na Podstawowej Ziemi, w Wysokich Meggerach jak echo odbija się czyjeś wezwanie. Proste słowa DOŁACZCIE DO NAS niosą ze sobą brzemienne w skutkach konsekwencje, wezwanie zostaje odebrane też przez innych, jak ustalają Następni komunikat trafił także do Niskich Ziem. Do tego w outernecie pojawiają się informacje o dziwnych zjawiskach na Długiej Ziemi – fenomen dotarł nawet do trolli, choć na zupełnie innym poziomie. Kiedy Następni odkrywają, że wiadomość zawiera instrukcję budowy sztucznej inteligencji, zaczynają szukać pomocy w jej stworzeniu. Do czego to wszystko doprowadzi?

Seria duetu Pratchett/Baxter to rzadko spotykany we współczesnej fantastyce dość klasyczny przykład zachłyśnięcia się nieskończonymi możliwościami wyobraźni i eksploracją kosmosu/innych światów. Podobne elementy gatunkowe równie silnie eksplorowano w czasach, kiedy science fiction dopiero się rodziło, oczywiście nigdy o nich nie zapomniano, jednak zapomniano jak powinno się to robić. „Długi Kosmos”, jak i pozostałe cztery tomy serii dają nadzieję, że jednak ten rodzaj fantastyki nie umarł. Pomysł na te powieści był zasadniczo dość prosty, ale nie o odkrywczość tu chodzi, tylko o dobre wykonanie. Pewien geniusz wynajduje aparat zwany krokerem, ten zaś pozwala na „przekraczanie” do innego świata. Jeśli ktoś chce wrócić do początku przesuwa przełącznik w drugą stronę, ale może też odwiedzić inne światy. I kolejne. I następne. Taki prosty zabieg pozwala autorom na dowolne eksplorowanie zarówno tych nowych Ziem, jak i własnej wyobraźni. I widać, że Pratchett oraz Baxter doskonale bawili się dając upust swoim marzeniom oraz dziecięcemu zachwytowi tym, co nieznane, obudowując ten prosty pomysł coraz bardziej złożonymi, dojrzałymi i intrygującymi wizjami.

Pod względem stylu „Długi Kosmos” jest powieścią lekką, przyjemną, ale napisaną na poważnie. Może i jest to fantastyka stricte rozrywkowa, ale zabawa, którą oferuje jest o wiele lepsza, niż w przypadku większości dostępnych na rynku pozycji z tego gatunku. Szkoda więc, że to już koniec, ale z drugiej strony dobrze że koniec nastąpił w tak dobrym momencie. Jeśli więc znakomicie bawiliście się czytając poprzednie tomy albo też szukacie naprawdę udanego Sci Fi („Kosmos…” można mimo wszystko czytać bez znajomości poprzednich tomów), sięgnijcie po tę opowieść. Warto. Premiera już 11 maja.