Chłopiec na szczycie góry

"Opowiedzenie tej historii zajmie trochę czasu - zastrzegł Pierrot - i kiedy będziesz słuchał, to może zaczniesz mną gardzić albo nawet będziesz miał ochotę mnie zabić, ale ja mimo to opowiem ci wszystko, a ty potem zrobisz z tym, co zechcesz. Może o tym napiszesz. A może uznasz, że lepiej byłoby o tym zapomnieć".

Kiedy mały Pierrot zostaje sierotą, zmuszony jest do opuszczenia rodzinnego domu w Paryżu i trafia do domu dziecka. Okazuje się jednak, że ciotka Beatrix, służąca w zamożnej austriackiej rodzinie, pragnie zaopiekować się dzieckiem. Świat chłopca wywraca się do góry nogami. Musi pożegnać się z najlepszym przyjacielem Anszelem, opuścić ukochane miasto i zamieszkać z obcą osobą. Jest rok 1935, a druga wojna zbliża się wielkimi krokami. Miejsce, do którego trafia chłopiec nie jest zwykłym domem najzwyklejszej rodziny. To Berghof - rezydencja Adolfa Hitlera. Wbrew początkowym obawom Hitler bierze chłopca pod swoje skrzydła i wplątuje go w coraz bardziej niebezpieczny świat: świat terroru, tajemnic, zdrady. Wprowadza chłopca do świata, z którego nikt nigdy nie będzie w stanie uciec...

"W domu na szczycie góry każdy musi pracować, ty też. Bo praca czyni nas wolnymi, jak mówi pan."

"Chłopiec na szycie góry" to kolejna książka Johna Boyne'a, którą miałam przyjemność przeczytać. Tym razem jest to historia chłopca, którego zniszczyła władza, którego zniszczyło środowisko, w którym dorastał. To historia chłopca, którego zniszczył Adolf Hitler. John Boyne opowiedział o losach chłopca, który najpierw był wspaniałym człowiekiem, o sercu przepełnionym miłością, odważnym, skorym do przyjaźni. Później jednak serce te zostało splugawione przez władzę. To przez zło, które czyhało na niego w każdym kącie rezydencji Berghof, dopuścił się czynów tak haniebnych i okrutnych, że będzie musiał z nimi żyć do końca. To historia, gdzie nie ma miejsca na szczęśliwe zakończenie... na co jest więc miejsce?

Autor kolejny raz mnie zaskoczył, ale przede wszystkim niezmiernie wzruszył. Płakałam po odłożeniu książki. To przepiękna i mądra obowiązkowa lektura dla każdego z nas. Muszę nadrobić wszystkie wydane książki Johna Boyne'a - głęboko wierzę, że wszystkie będą równie piękne i mądre. Czuję to. To moje drugie spotkanie z tym autorem i równie udane co poprzednie. Po przeczytaniu książki nie byłam w stanie wydusić z siebie słowa, a łzy spływały mi po policzkach. Minął już dłuższy okres czasu od momentu ukończenia książki, a ja nadal nie jestem w stanie wyrazić słowami zachwytu nad tą pozycją. Tę książkę po prostu musicie przeczytać. Jest niebywale inteligentna, zmuszająca do refleksji, chwytająca za gardło i wyciskająca łzy. Uważam, że "Chłopiec na szczycie góry" powinien znaleźć się w kanonie lektur szkolnych. Ta powieść zniewala, niepokoi i udowadnia, że każdy z nas mógłby być Pierrotem lub już nim został...

Gorąco polecam, od tej książki nie uwolnicie się długo po przeczytaniu.

"Bo każdy umundurowany uważa, że może robić wszystko, co chce. (...) Że może traktować innych tak, jak nigdy by nie mógł, nosząc normalne ubranie. Mundury pozwalają nam praktykować okrucieństwo bez poczucia winy, te wszystkie trencze z pagonami, buty z cholewami..."

Chłopiec na szczycie góry – splugawić niewinność

Chłopiec na szczycie góry to, niedostępna do tej pory w Polsce, powieść autora znanego przede wszystkim za sprawą Chłopca w pasiastej piżamie, który poruszył miliony czytelników i widzów, za sprawą świetnego filmu. Nie potrzebowałam większej zachęty, by rozpocząć lekturę, zwłaszcza, że uzyskałam możliwość zapoznania się z powieścią jeszcze przed oficjalną premierą. I już teraz mogę Was zapewnić, że John Boyne po raz kolejny zaskakuje i wzrusza. Serdecznie zapraszam do lektury przedpremierowej recenzji i zachęcam do wyczekiwania na przyszły wtorek, kiedy to książka zagości na półkach księgarni.

Mały Pierrot nie miał łatwego życia. Wszystkie jego problemy zaczęły się w momencie, gdy jego ojciec – były żołnierz niemiecki, nie potrafiąc poradzić sobie z prześladującymi go wspomnieniami z wojny zaczyna coraz więcej pić i dopuszcza się coraz gorszych czynów wobec swojej żony i matki chłopca – francuski. Odmienne poglądy polityczne i pogłębiający alkoholizm mężczyzny doprowadzają do tego, że opuszcza ON rodzinę i kilka dni później ginie pod kołami pociągu. Matka chłopca niedługo później również opuszcza ten świat nękana chorobą i chłopiec zostaje sam jak palec. Przynajmniej do czasu, gdy z sierocińca trafia pod opiekę swojej ciotki – Beatrix, a tym samym rozpoczyna nowe życie w Berghof – rezydencji Adolfa Hitlera.

Książka została podzielona na trzy akty obejmująca kolejno rok 1936, lata 1937-1941 i lata 1942-1945. Małego Pierrota poznajemy jako inteligentnego, brzydzącego się przemocą i oczytanego jak na swój wiek chłopca. Czyste ucieleśnienie niewinności, ciekawe świata dziecko, wyjątkowo dotknięte przez los, jednak pielęgnujące w sobie dobre wspomnienia i pamięć o bliskich mu osobach. Z czasem jednak widzimy, jak chłopiec coraz bardziej zapomina o tym co było dla niego ważne zatracając się całkowicie w ślepym podziwie dla pana domu do którego trafił – Adolfa Hitlera. Autor pokazuje jak łatwo jest manipulować, zwłaszcza młodym człowiekiem, jak nazistowska ideologia zostaje wpojona małemu chłopcu, przez co ten zatraca możliwość odróżniania dobra od zła. A także jak prosto jest tłumaczyć sobie własne czyny, nawet te najbardziej plugawe, chcąc zdobyć cudze uznanie, bądź zrekompensować własne krzywdy.

Pomimo wyjątkowo ciężkiego tematu autor prowadzi historię lekko i z wyczuciem, przez co książkę czyta się szybko. Czytelnik często też zyskuje możliwość wglądu w myśli małego Pierrota, co nie tylko stanowi ciekawe spojrzenie na okropieństwa wojny z perspektywy małego dziecka, które niektóre rzeczy pojmuje na opak lub kompletnie ich nie rozumie, a także lepiej pozwala zrozumieć przemianę jaka zachodzi w chłopcu pod złym wpływem Adolfa Hitlera i jego poglądów narzucanych Niemcom.

Historia małego Pierrota wychowującego się w rezydencji Adolfa Hitlera wstrząsnęła mną do głębi i z pewnością długo nie będę mogła przestać o niej myśleć. Obraz niewinnego dziecka wrzuconego w świat pełen przemocy, tajemnic i zdrady, w którym należy ważyć każdy swój krok i słowo, nie jest czymś obok czego można przejść obojętnie. Autor po raz kolejny pokazał, że po mistrzowsku potrafi grać na emocjach czytelnika, a przy tym stworzył historię, od której naprawdę trudno się oderwać.

[Adres usunięty]

RECENZJA PRZEDPREMIEROWA

„I w końcu ON stwierdził, że ma historię do opowiedzenia; historię chłopca, który najpierw był przyzwoitym człowiekiem i miał serce przepełnione miłością, a potem został splugawiony przez władzę. Historię chłopca, który popełnił zbrodnie i musi teraz z nimi żyć do końca życia; skrzywdził ludzi, którzy go kochali, i przyczynił się do śmierci tych, którzy zawsze okazywali mu tylko dobroć; sprzeniewierzył się swemu prawu do własnego imienia i musi teraz przez resztę życia znów się go uczyć” – fragment książki.

Każda z przeczytanych przeze mnie dotąd książek Johna Boyne’a wywoływała u mnie poruszenie i wędrowała na listę istotnych pozycji w mojej czytelniczej karierze. Nie inaczej jest w przypadku najnowszej na polskim rynku powieści tego autora, która w regularnej sprzedaży będzie dostępna od 14 marca 2017 roku.

„Chłopiec na szczycie góry” to rozpisana na trzy akty historia małego Francuza – Pierrota, który w przeddzień wybuchu II Wojny Światowej zostaje osierocony przez rodziców i pozbawiony możliwości opieki w rodzinnym Paryżu, trafia do domu dziecka. Wielkim zaskoczeniem dla chłopca okazuje się fakt, że ma jednak bliską rodzinę w postaci ciotki, która dokłada wszelkich starań, aby ściągnąć bratanka do siebie. Zasady panujące w rezydencji na szczycie góry są jasno wytyczone i nie pozostawiają wątpliwości, że jej gospodarzem jest nie lada osobistość, napełniająca domowników z jednej strony nabożnym szacunkiem, a z drugiej – przerażeniem, a nawet nienawiścią. Od czasu do czasu pan domu pojawia się na swych włościach, aby zaczerpnąć oddechu od wojennych zmagań bądź też omówić strategię działania ze swoimi najbliższymi współpracownikami. Świadkiem tych spotkań jest mały Pierrot, który na potrzeby lepszego zaadaptowania się do nowych warunków przyjmuje imię Pieter. Pieter coraz bardziej zafascynowany osobą swojego chlebodawcy wyrasta w przekonaniu, że stworzony jest do rzeczy wielkich. I nie byłoby może w tym nic złego, gdyby nie to, że obiektem uwielbienia naszego głównego bohatera stał się Adolf Hitler…

Boyne po raz kolejny osadził akcję swojej powieści w nieludzkich czasach. Nauczona doświadczeniami z lektury „Chłopca w pasiastej piżamie” spodziewałam się następnej wstrząsającej lektury, która nie da o sobie łatwo zapomnieć. I rzeczywiście, tak właśnie było. Początkowo niewinny i pacyfistycznie nastawiony Pierrot wraz z rozwojem akcji wyrasta na bezlitosnego i zapatrzonego w siebie Pietera, dla którego przestają mieć znaczenie więzy rodzinne, wieloletnie przyjaźnie czy szacunek do drugiego człowieka. Przesiąknięty nazistowską ideologią młody człowiek staje się przykładem na to, jak łatwo można manipulować ludźmi odnosząc się do ich potrzeby zdobycia uznania i zrekompensowania sobie poniesionych kiedyś krzywd. Ta historia nie może mieć szczęśliwego finału, i tak jak wojenna zawierucha ma w sobie śmierć oraz zdradę. Ostatecznie jednak pozostaje poczucie winy i pamięć o tym co zaszło, towarzyszące Pierrotowi najprawdopodobniej do końca jego dni. Przynajmniej tyle jest winien tym, którzy za jego sprawą stracili życie…

Polecam tę lekturę. Lekturę, po której zakończeniu, pozostajemy milczący i bezbrzeżnie smutni.

Za możliwość przedpremierowej lektury dziękuję Wydawnictwu Replika.

Pierrot mieszka w Paryżu z matką i ojcem. Ojciec jest weteranem wojennym, który przez to, co widział, nie umie się przystosować na nowo do życia. Gdy ginie, Pierrot zostaje z matką, jednak i ona niedługo potem umiera. Sierota trafia do domu dla dzieci, jednak opiekunkom udaje się skontaktować z jego jedyną żyjącą krewną. Ciotka zabiera chłopca do siebie, ale ma pewne warunki. Pierrot musi zmienić imię, zabrania mu się także kontaktu z dawnym przyjacielem, Żydem. A to wszystko dla dobra chłopca...

Chłopiec na szczycie góry Johna Boyne’a to książka której akcja przenosi nas na przełom lat 30. i 40. XX wieku. Trzecioosobowy narrator opisuje losy chłopca z Francji, który nie miał łatwego życia. Najpierw widział ojca, który nie był sobą, potem zmarła mu matka, musiał rozstać się z przyjacielem, a w domu dziecka się nad nim znęcano. W końcu jednak trafił pod skrzydła ciotki, ale musiał całkowicie odmienić swoje życie.

Pierrota poznajemy, gdy jest małym chłopcem. Jest ciekawy świata i odważny – podróżuje sam, odzywa się do starszych, nie jest przestraszony. Niestety, nie zawsze myśli o konsekwencjach swoich czynów i słów. Gdy trafia do ciotki, nie może zrozumieć, czemu ma zapomnieć o swoim pochodzeniu. Trudno mu się przestawić, nie pojmuje reguł panujących w nowym domu.

Chłopiec trafia do domu Hitlera i poznaje gospodarza. Szybko zaczyna się do niego przyzwyczajać, lubi go i łaknie kontaktu z nim. Prawdopodobnie tak nadrabia braki w ojcowskiej miłości. Chce świecić przykładem, by Hitler był z niego dumny. Jego nadgorliwość jest jednak przerażająca. Chłopiec całkowicie się zmienia, dorasta jako zupełnie inny człowiek. Zapomina o swojej przyszłości, a by przypodobać się Hitlerowi zrobi wszystko. Zaczyna patrzeć na innych z góry, staje się opryskliwy i władczy. Zaskakujące, jaki wpływ na młodego chłopaka ma Hitler. Jest dla niego wzorem do naśladowania i idolem.

W książce nie brakuje tajemnic, spisków i aury pełnej napięcia. Wszystko to możemy jedynie wyczytać między wierszami, bo narrator wczuwa się w to, co mógł czuć Pierrot. Bohater był młody, gdy wydarzenia opisane w książce się rozgrywały, dlatego nie wszystko rozumiał. Niekiedy opowieść wygląda dość naiwnie właśnie dlatego, że narracja prezentuje wszystko z pozycji chłopca, nadal jednak pozostając w trzeciej osobie.

Książka szokuje i wstrząsa głównie tym, jak zmienił się Pierrot i jaki wpływ miał na niego Hitler. Nie manipulował chłopakiem, ale pokazywał mu zupełnie inny świat i wypełniał pewną lukę w jego życiu. Zapatrzony w idola Pierrot popełniał wiele błędów w życiu. Wydarzenia opisane w lekturze są zaskakujące, ale chyba właśnie z tego znany jest autor.

Chłopiec na szycie góry pokazuje czasy wojny, ale raczej zza kulis. Otrzymujemy obraz tego, jaki w domu był Hitler i jak traktował ludzi ze swojego otoczenia. To ciekawe spojrzenie na tę postać. Najmocniejszym punktem powieści jest jednak zmiana, jaka zachodzi w zachowaniu Pierrota. Jest naprawdę przerażająca. Jeśli znacie Chłopca w pasiastej piżamie, nie trzeba was zapewne namawiać do sięgnięcia po Chłopca na szczycie góry. Jeśli nie mieliście okazji czytać, czas najwyższy nadrobić, a także sięgnąć po najnowszą powieść Boyne’a.