Bushido. Ethos samurajów od opowieści wojnnych do wojny na Pacyfiku

Wiedza przeciętnego mieszkańca „zachodu” na temat samurajów ogranicza się do tego, co zostaje pokazane w tysiącach najróżniejszych popkulturowych dzieł. Świat japońskich wojowników jest jednak o wiele bardziej skomplikowany i wypełniony po brzegi rożnego rodzaju kulturowymi niuansami. Jeśli więc ktoś chce odrobinę lepiej ich zrozumieć (a tym samym samą Japonię), to powinien zainteresować się książką Bushidō. Ethos samurajów od opowieści wojennych do wojny na Pacyfiku.

Autorka książki Joanna Katarzyna Puchalska to z wykształcenia doktor kulturoznawstwa, zajmująca się na co dzień badaniami wszystkiego, co związane jest z wojownikami (min. samurajami). Śmiało można więc stwierdzić, że jest to specjalistka danego tematu. W swojej pracy stara się ona w dość przystępny sposób zaprezentować czytelnikowi złożoności świata japońskich wojowników, który znacząco wykracza poza ramy dawnych wojen i ma ogromny wpływ na współczesne postrzeganie Kraju Kwitnącej Wiśni.

We wstępie swojego dzieła autorka zapoznaje czytelnika z pewnymi podstawowymi pojęciami, dzięki którym będzie ON mógł lepiej zrozumieć dalszą treść. Ma to ogromne znaczenie szczególnie dla mniej obeznanych odbiorców. Kolejne stworzone przez nią rozdziały wypełnia ciekawa i co najważniejsze bardzo merytoryczna treść poświęcona uzbrojeniu, metodach walki czy różnorakich sposobach zabijania. Mamy więc tutaj okazję znacząco wzbogacić swoją wiedzę o tematykę dość militarną. Poznamy różnoraki wykorzystywany przez samurajów oręż (nie tylko dobrze znane katany), włącznie ze sposobami jego wykorzystania, dowiemy się jak wyglądały zbroje czy jak przeprowadzano treningi.

W późniejszych rozdziałach autorka większą uwagę skupia na bardziej „duchowych” aspektach funkcjonowania wojowników i ich kodeksie postępowania. Począwszy od bardzo rozbudowanego opisu honorowego samobójstwa, przez prawo zemsty, kończąc na wzajemnych relacjach (również cielesnych) i wpływie na szeroko pojętą dawną kulturę. To właśnie ten element książki prezentuje się tutaj najciekawiej, zagłębiając się często w treści, których trudno szukać w innych dziełach poświęconych samurajom. Jest to jednak tematyka dość specyficzna, która niekoniecznie zawsze będzie łatwa w odbiorze.

Odpowiednia część publikacji ukazuje również wpływ tytułowego Bushidō na bliższą nam współczesność. Dotyczy to zarówno udziału Japonii w II Wojnie Światowej i specyfiki walk na Pacyfiku oraz kształtowania się współczesnego obrazu samuraja (głównie za sprawą popkulturowych dzieł typu film/komiks/manga/książka/gra). Próba ukazania przez autorkę wykorzystania mitu samuraja do szerzenia propagandy podczas trwającej wojny światowej i wpływ tego na samych żołnierzy jest bardzo intrygujący, szkoda tylko, że podany w dość okrojonej formie. Niektóre zagadnienia prosiłyby się wręcz o mocniejsze rozwinięcie. Pewne małe zastrzeżenia można mieć również do przedstawionych tutaj kulturowych współczesnych odniesień. W większości są to dobrze znane każdemu pozycje, które stały się wielkimi hitami. Ten rozdział raczej należy więc traktować jako rodzaj dodatku do pozostałej treści.

Autorka w swoim dziele stara się więc odrzeć samurajów z nieprawdziwej otoczki, która przylgnęła do nich na przestrzeni wszystkich stuleci i pokazać ich bardzo skomplikowane oblicze. Książka Bushidō. Ethos samurajów od opowieści wojennych do wojny na Pacyfiku jest więc tytułem, po który powinien sięgnąć każdy pasjonat Japonii pragnący skonfrontować się z prawdą, która nie zawsze jest łatwa i przyjemna.