"Czy Bóg wybaczy siostrze Bernadetcie?" to publikacja, z której dowiesz się więcej o tym, co działo się za drzwiami Specjalnego Ośrodka Wychowawczego Zgromadzenia Sióstr Boromeuszek. Jakie mroczne tajemnice skrywa to miejsce?
"Czy Bóg wybaczy siostrze Bernadetcie?" to wstrząsający reportaż Justyny Kopińskiej, opisujący przerażające praktyki ze Specjalnego Ośrodka Wychowawczego Zgromadzenia Sióstr Boromeuszek w Zabrzu. O miejscu tym stało się głośno za przyczyną śledztwa w sprawie o zabójstwo, którego dopuścił się jeden z byłych podopiecznych sióstr boromeuszek. To ON w toku śledztwa ujawnił swoje traumatyczne przeżycia z czasów pobytu w ośrodku, a sprawę nagłośniła później "Gazeta Wyborcza".
Reportaż Justyny Kopińskiej jest owocem skrupulatnego dziennikarskiego śledztwa. Autorka przeprowadziła liczne rozmowy z kilkudziesięcioma byłymi wychowankami, z wychowawcami i urzędnikami, dotarła także do wielu dokumentów, a także do śledczych, dzięki którym sprawa trafiła na wokandę. W swojej książce ukazuje drogę do ujawnienia wstrząsającej prawdy o spirali przemocy nakręcanej przez siostry prowadzące ośrodek, począwszy od śledztwa w sprawie zaginięcia Mateusza Domaradzkiego w 2006 roku.
W cytowanych przez autorkę wypowiedziach maluje się obraz dziecięcego piekła. Podopieczni ośrodka byli nie tylko zaniedbywani, ale również wyśmiewani, upokarzani i katowani. Powszechną praktyką w ośrodku było molestowanie i gwałcenie młodszych wychowanków przez starszych. Dyrektorka ośrodka, siostra Bernadetta, jawi się jako osoba budząca przerażenie nie tylko wychowanków, ale i niektórych sióstr czy wychowawców dochodzących.
Autorka niejako przełamuje silne tabu kulturowe w Polsce, ujawniając przestępstwa duchownych i uderzając w pozytywny stereotyp siostry zakonnej. Przedstawia mechanizm chroniący duchownych, który sprawił, że wielu świadków nie ułatwiało prób dotarcia do prawdy, a sprawie towarzyszyła zmowa milczenia. Jednakże Justyna Kopińska nie demonizuje sprawców, a przedstawiony przez nią obraz wydarzeń nie jest czarno-biały. Z ogromną empatią opowiada o zbiorowości ofiar i sprawców, o braku przygotowania pedagogicznego sióstr, o bezbronności, ale i o premedytacji.
Opinie o książce
Wstrząsająca opowieść o tym, jak zakonnice w Zabrzu przekształciły ośrodek wychowawczy dla dzieci w koszmarny obóz, w którym panowały przemoc, gwałt i strach. To też opowieść o tym, że różne instytucje państwa przez lata przymykały oko na ten ohydny proceder. Książka jest dobrym materiałem na film o mrocznej stronie współczesnej Polski.
Małgorzata Szumowska, reżyserka
To jest wstrząsająca opowieść o Polsce widzianej z „bidula”, z ośrodka dla dzieci biednych i opuszczonych. To jest inna Polska niż ta, którą oglądamy codziennie - to Polska ludzi wykluczonych i nieszczęśliwych. To również opowieść o instytucjach państwa polskiego widzianych z tej nieszczęśliwej perspektywy - ileż w nich konformizmu i zakłamania. To wreszcie opowieść o zakonie sióstr Boromeuszek, które z opiekunek dzieci nieszczęśliwych przeobraziły się w instytucję oprawców pełnych okrucieństwa. To chyba najbardziej mroczna i zdegenerowana twarz polskiego katolicyzmu. Zakonne wychowawczynie o zdeformowanych sumieniach wychowywały dzieci, którym deformowały sumienia i osobowości. Ta książka to więcej niż reportaż - to moralitet. Lektura gorzka, choć fascynująca przez obiektywizm i uczciwość narracji. Chociaż ta opowieść skłania do pesymizmu, to przecież budzi optymizm fakt, że znaleźli się ludzie, którzy podjęli sprzeciw wobec zła i pisarka, która ten sprzeciw podjęła i rzetelnie opisała. Ku nauce i przestrodze.
Adam Michnik, redaktor naczelny „Gazety Wyborczej”
Justyna Kopińska pokazuje jak przerażające w skutkach dla jednostki mogą być zaniedbania państwa w wypełnianiu roli gwaranta praw człowieka.
Draginja Nadazdin, dyrektorka Amnesty International Polska
Książka Czy Bóg wybaczy siostrze Bernadetcie to aktualna wersja baśni Nowe szaty króla Hansa Chrystiana Andersena. Justyna Kopińska optymistycznie opowiada nam, że przy całym społecznym zakłamaniu wokół "domu dziecka" siostry Bernadetty znaleźli się na szczęście: jedno dziecko, jedna pani nauczycielka, jedna pani prokurator, policjant i psycholog, aby reszta zobaczyła, że KRÓL JEST NAGI.
Paweł Moczydłowski, były szef więziennictwa
O autorce
Justyna Kopińska to polska reportażystka i socjolog. Publikuje w magazynie "Duży Format", zajmując się przede wszystkim tematyką kryminalną. Zadebiutowała książką "Czy Bóg wybaczy siostrze Bernadetcie?", ogromną popularność przyniósł jej reportaż literacki "Polska odwraca oczy", na swoim koncie ma także zbiór reportaży "Z nienawiści do kobiet".